Ένας φίλος από τα παλιά

Σκέφτομαι να γράψω γι' αυτόν εδώ και δυο μέρες αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ το όνομά του. Με τίποτα.

Τους πρώτους Κύπριους τους γνώρισα στην κατασκήνωση, όταν πήγαινα Γυμνάσιο. Καλά παιδιά αλλά λίγο χαμένα στο διάστημα: ό,τι και να τους έλεγες, σε κοιτούσαν με απέραντη απορία. Χρόνια μετά κατάλαβα ότι δεν ήταν απαραιτήτως χαζοί, ότι αυτή η χαύνη έκφραση ήταν απλώς κοινωνικό αντανακλαστικό (σαν τη συγκρουσιακή γαϊδουριά του Έλληνα).

Στο Πανεπιστήμιο γνώρισα μερικούς ακόμα Κύπριους, αλλά αυτοί ήτανε μάλλον κουλ. Οι Κύπριες πάλι είχανε μια μονίμως κουτόξινη έκφραση στη μάπα τους. Χρόνια μετά κατάλαβα ότι δεν οφειλόταν στην απουσία φτηνής και καλής αισθητικού στην Αθήνα και υποψήφιου γαμπρού στη Σχολή, ότι αυτή η κουτόξινη έκφραση καλύπτει σαν φερετζές το αρχοντοχωριάτικο κενό και -- κυρίως -- τις πιέσεις και άγχη του να είσαι γυναίκα στη Μεγαλόνησο (σαν την κομφορμιστική μαγκιά της Ελληνίδας).

Μεταφερόμαστε στο έτος 1992. Ο κολλητός θέλει να μου γνωρίσει έναν συμφοιτητή του, αυτόν του οποίου το όνομα δεν μπορώ να θυμηθώ. Έμενε στη φοιτητική εστία στου Ζωγράφου. Για μένα αυτός ο μπρουταλιστικός μονόλιθος ήτανε μια τεράστια μεταφορά για την ελευθερία της φοιτητικής ζωής (είχα την ατυχία να βγάλω πτυχίο από το σπίτι των γονέων μου). Έτσι, όταν πρωτομπήκα στο δωμάτιό του σχεδόν συγκινήθηκα: a room of one's own! Ανεξαρτησία. Αυτοπροσδιορισμός. Αυτοδιάθεση. Η θέα από το παράθυρο (κάτι κτήρια του Πολυτεχνείου και ολίγη από Υμηττό) μου φαινόταν κάδρο που απεικόνιζε την ελευθερία να οδηγεί τους φοιτητές.

Λοιπόν, αυτός ο τύπος ήταν Κύπριος. Ούτε φυσιογνωμικά, ούτε από άποψη συμπεριφοράς θύμιζε Κύπριο -- μόνον από την προφορά βεβαιωνόσουν (τότε μου άρεσε πολύ ο τρόπος που μιλάν, αλλά κανείς δεν έστεργε να μου τα μάθει τα κυπραίικα). Τόσα χρόνια μετά, και τόσα χρόνια στην Κύπρο, δε γνώρισα άνθρωπο να μου τον θυμίζει. Τον θυμάμαι ολοκάθαρα κι ας μου διαφεύγει το όνομα.

Το δωμάτιό του είχε κάτι φωτογραφίες της Βουγιουκλάκη κολλημένες στον τοίχο, ποικιλία από σλόγκαν καλλιγραφημένα στο χέρι και μια φωτογραφία κάποιου μοναστηριού μέσα σε πυκνό δάσος, μάλλον ο Μαχαιράς ήταν. Αυτή η τελευταία εικόνα εγκαταστάθηκε στο υποσυνείδητό μου ως μια αρχετυπική εικόνα της ορεινής Κύπρου, όπου το χειμώνα κάνουν σκι και το καλοκαίρι χρειάζεσαι ζακέτα τη νύχτα. Παραπλανητική ή, έστω, καθόλου αρχετυπική η εικόνα, αλλά το 1992 δεν το ήξερα αυτό.

Μας έλεγε λοιπόν αστείες ιστορίες από τον στρατό, του οποίου τους 26 μήνες είχε αισίως ολοκληρώσει πρόσφατα. Μας έλεγε αστείες ιστορίες από το προηγούμενο εξάμηνό του (το πρώτο) στην Αρχιτεκτονική του δοξασμένου ΕΜΠ. Μας έφτιαχνε τσάγια. Δε μίλαγε για γκόμενες, αλλά στο μεταξύ είχα συναγάγει ότι οι Κύπριοι είναι έτσι πολύ ντροπαλοί και συνεσταλμένοι, οπότε δεν έδωσα σημασία. Μας έλεγε για το κανάλι της Εκκλησίας της Κύπρου κι εμείς ρωτούσαμε τι ταινίες δείχνει. Μας έλεγε ιστορίες του χωριού. Μας έλεγε για την αναγέννηση του Αγίου Όρους.

Ευχάριστη παρέα λοιπόν. Εγώ επιδίωκα να πηγαίνω στο δωμάτιό του, που έμοιαζε σαν κελλί, είναι η αλήθεια, όποτε περνούσα από του Ζωγράφου για να βλέπω λιγάκι πώς είναι το σκηνικό και, κυρίως, ο βιωμένος χώρος της ελεύθερης φοιτητικής ζωής, του ενός τηλεφώνου ανά 30 άτομα, της ελευθερίας να αισθάνεσαι ερωτοχτυπημένος και χάλια και να μην ανησυχεί κανένας μα κανένας.

Μετά ήρθε το καλοκαίρι και οι διακοπές.

Το φθινόπωρο ο κολλητός μου μού είπε ότι το παιδί που δε θυμάμαι το όνομά του είχε εξαφανιστεί. Ρώτησε στη γραμματεία της Σχολής του, έψαξε, ξαναρώτησε: είχε εξαφανιστεί. Με τα πολλά, κάποιοι άλλοι Κύπριοι του είπαν ότι είχε φύγει για το Άγιον Όρος. Μάλλον παρά τη θέληση των γονιών του. Είχε πάει να συμβάλει στην προσπάθεια πνευματικής αναγέννησης του Άθω. Πιο συγκεκριμένα, θα εντασσόταν στη 'συνοδεία' ενός καινούργιου δυναμικού ηγούμενου, ο οποίος με μια ομάδα Κύπριων μοναχών πρόσφατα είχε αφιχθεί στο Βατοπέδι.