world without truth
Το ελληνικό σχολείο δεν ενδιαφέρεται να διδάξει κριτική σκέψη, χιλιοειπωμένο. Δεν το απασχολεί να μπορούν οι "μελλοντικοί πολίτες" να έχουνε στη διάθεσή τους στοιχειώδη εργαλεία κατανόησης και κριτικής του κόσμου και της κοινωνίας, τετριμμένο. Τα αποτελέσματα τα βλέπει κανείς εύκολα πια, είτε κοιτάξει στην κίβδηλη νεορθοδοξία, τον εθνικισμό και τον έξαλλο χριστοδουλισμό του πρόσφατου παρελθόντος, είτε στην πειθήνια εθελοδουλία επί Μνημονιοκρατίας και στον ταχύτατο εκφυλισμό κάθε αντανακλαστικού "αγανάκτησης" ή "αντίστασης" σε ξενοφοβία, θεωρίες συνωμοσίας και ανακυκλωμένο χριστοδουλισμό.
Πίστευα ότι για αυτό το χάλι ευθυνόταν η ιδεολογική συγκρότηση του μαθήματος της Έκθεσης, ιδεολογική συγκρότηση που καμωνόταν το αντικειμενικό, νηφάλιο και ακομμάτιστο (προπάντων) κριτικό ζύγισμα ενώ κήρυσσε το "μην κινείσθε" και το ήθος δούλου της ελληνικής ταινίας. Μου διέφευγε όμως το βασικό: ότι πολιτική ανάλυση και κριτική σκέψη στο ελληνικό σχολείο διδάσκονται κυρίως μέσα από τη διδασκαλία των Αρχαίων, με τη δύναμη του παραδείγματος και με το κύρος του ιστορικισμού.
Ο κακοχωνεμένος Θουκυδίδης μάς χορηγεί το χιλιοφορεμένο στερεότυπο "έργα κι όχι λόγια" ή "άλλα λέω κι άλλα κάνω" -- και δεν αρκεί ένας εθνικός Σολωμός να αποσείσει αυτό το καταζομπισμένο κλισέ με το δικό του "έργα και λόγια, στοχασμούς" ή με το "έργο, λόγο, νόημα". Ο κακοπλασαρισμένος Αριστοτέλης κι ο υπεροπτικά σερβιρισμένος Ηρόδοτος μάς κλειδαμπαρώνουν στη μάντρα της συζήτησης πολιτικών ζητημάτων με όρους εθνικού χαρακτήρα, κατάρας της φυλής, συλλογικής ανωριμότητας κι εθνικής ψυχής -- μάντρα μέσα στην οποία βοσκάνε πατριώτες κομμουνιστές δίπλα σε ελληνοκεμαλικούς ευρωλιγούρηδες, μαζί με νεοφιλελεύθερα υπαξιωματικάκια (ναι, το subaltern μεταφράζω) του κάθε νεοαποικιοκράτη και νεορθόδοξα βουβάλια. Επειδή δεν διδασκόμαστε πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες αλλά τη δημηγορία των Μηλίων, κι αυτή όχι ως σύμπτωμα του ιμπεριαλισμού αλλά ως φυσικό νόμο, μαθαίνουμε να θεωρούμε το δίκαιο του ισχυρού ως τη φυσική τάξη του κόσμου.
Και το φετίχ; η αρχαιογνωσία ως ερμηνευτικό κλειδί για τα πάντα. Κι ας μας κορόιδευε ο Φάυνμαν.
world without sex
Η μόνη πανανθρώπινη αξία είναι ο ασκητισμός. Ο πόλεμος εναντίον του σεξ. Βρίσκεται παντού, σε βάθος και σε έκταση. Είναι καθολικού χαρακτήρα. Πείτε τον όπως αλλιώς θέλετε αν σας αρέσει η λιτότητα και η αυτοκυριαρχία και η άσκηση. Αλλά ο ασκητισμός ως ο πόλεμος κατά του σεξ (εκτός αν είσαι προνομιούχος, οπότε, δικό σου και το σεξ, όπως όλα τα άλλα) είναι το δηλητήριο της ανθρωπότητας. Από την Ινδία μέχρι τη Σικελία, από τον Αρκτικό Κύκλο μέχρι την Κίνα, από την Κορέα μέχρι τη Δυτική Αφρική.
Στον κόσμο που δεν έχει την επίπλαστη ευκολία και πρόσβασή μας και άρα βολοδέρνει μέχρι τον όποιο γάμο, το σεξ είναι όνειρο και βάσανο κι απωθημένο. Στον δυτικό μας τον κόσμο το ίδιο το σεξ, στην καθαρή και δραστική μορφή του, πουσάρεται ως κάτι έξω από εμάς, κάτι για κάποιους άλλους, ίσως πολύ πιο ωραίους· αν όχι για πιο ωραίους από εμάς, σίγουρα απευθύνεται σε κάποιους εγκιβωτισμένους μέσα σε μια φούσκα που απατηλά τους χαρίζει το ακαταδίωκτο και το ακατολόγιστο, που τους δίνει έναν χώρο προσωρινά προνομιακό και πλανερά προνομιούχο, έναν χώρο που δεν πολυμολύνει κάθε λογής ασκητισμός: ο αγροτοποιμενικός πουριτανισμός, η στεγνή αγριότητα της θρησκευτικής κακογαμίας, η μπαγιάτικη βικτωριανίλα.
Για εμάς το σεξ προορίζεται κυρίως για μπάνισμα και για κουτσομπολιό: ποιος πήρε ποιον, πόσες πήρε ο τάδε, πόσο παίρνεται η δείνα. Κυρίως όμως το σεξ είναι εύχρηστη μεταφορά ("η πούτσα της λιτότητας"), σχήμα λόγου ("για τον πούτσο καβάλα") κι όρος σύγκρισης ("γκολ σκέτη καύλα"). Και, οπωσδήποτε, θέμα συζήτησης. Κάποτε οι άνθρωποι αναλώνονταν στο να σχολιάζουν τας Γραφάς και τις απολύτως ακατανόητες βουλές του Κυρίου τους, τώρα υπομνηματίζουνε το σεξ. Σελίδες γράφονταν για μισό εδάφιο, τώρα σέρβερ υπερθερμαίνονται κι ανάβουν κάπου μακριά για περιπτύξεις κάποιων άλλων που ίσως είδαμε κι εμείς ή μάλλον ακούσαμε γι' αυτές: εμείς και η μισή Αθήνα, ακούγοντας Πάριο, για κάποια μυριοχαύνη ή για κάποιον κατά τα άλλα άγνωστο τετρακισχιλιοβινευτή.
Και το φετίχ; το να έχεις κι εσύ κάποιο φετίχ, έστω κι αν τό έχεις κατά διάνοια.
world without texts
Άλλοι γράφουν για να αποτυπώσουν την ταραχή των λογισμών τους με όλη της την ορμή και όλη της την τύρβη. Άλλοι γράφουν μήπως γαληνεύσουν την ταραχή μέσα τους και για να τη σφραγίσουνε σε κάποιο κείμενο-ασκό, μήπως κι ησυχάσουνε λιγάκι. Άλλοι θέλουνε να γράψουν για να πουν αυτό που έχουνε να πουν κι άλλοι επειδή δεν έχουνε τίποτε να πουν και καμμιά φορά το δικό σου τίποτα είναι ιδανικά ασαφές για να διαβάσει πάνω του ο άλλος ό,τι έχει ανάγκη ν' ακούσει, σαν τα παρειδωλικά μοτίβα που νομίζυμε πως εντοπίζουμε ακούγοντας πλυντήρια, πιεστήρια, βενζινοκινητήρες και άλλες ρυθμικές μηχανές. Άλλοι γράφουνε για να σώσουν (λες και τα κείμενα σώζουν), άλλοι για αγαπηθούν (παιδιά χαμένα στη χώρα του Πότε Πότε), άλλοι γιατί δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς. Κάποιοι γράφουμε νηφάλιοι και κάποιοι υπό το κράτος, κάποιοι υπομειδιώντας και κάποιοι κλαίγοντας, κάποιοι για να διακηρύξουμε το πόσο πνευματώδεις είμαστε κι άλλοι για να κρύψουμε όλα σχεδόν όσα είμαστε.
Γράφουμε πολλοί, ποιος διαβάζει; Κι αν δεν διαβάζουν όσα γράφεις, αντέχεις να γράφεις μόνο για τον εαυτό σου, σαν τον Μπόρχες; Και αν δεν διαβάζουν το κείμενο που γράφεις, υπάρχει κείμενο;
Και το φετίχ: να γράφεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου