Φιλία

Στην αυτοβιογραφία του Κιθ Ρίτσαρντς, βιβλίο που συνιστώ ανεπιφύλακτα, γίνεται αναπόφευκτα πολλή κουβέντα για τη σχέση του με τον Μικ Τζάγκερ. Κατά τον Κιθ η σχέση αυτή συνοψίζεται στο εξής: "Είναι πολύ μεγάλος μαλάκας, έχει του κόσμου τα σοβαρά ελαττώματα αλλά είναι ο καλύτερός μου φίλος".

Η στάση αυτή είναι για μένα η ιδανική. Δεν μιλάω για κακοποιητικές σχέσεις στις οποίες ανέχεσαι τη βαναυσότητα ή τη χυδαιότητα του άλλου μόνο και μόνο επειδή είναι "φίλος" (ή γονιος ή ό,τι άλλο). Ούτε βεβαίως φρονώ πως οι σχέσεις τάχα σφυρηλατούνται και βάφονται μέσα από την αλληλοσφαγή και την αλληλοφαγία. ίσα ίσα, γενικά πιστεύω ότι ο πόνος "σε σκληραίνει και η δυστυχία σε αδειάζει. Ό,τι πολεμάς (αρρώστια, αδικία, στέρηση) απομυζά δυνάμεις, ικμάδα, χρόνο. Η αρρώστεια μαραίνει και σε μαθαίνει να ζεις μέσα στον φόβο. Η ίδια η στέρηση σε αποθηριώνει. Μόνον κάτι εκ του ασφαλούς πιετιστές μιλάνε για καθαρτήριες φωτιές του πόνου, της αυτομαστίγωσης και της στέρησης".

Βλέπω στη σχέση των δύο Στόουνς τη φιλία στην ιδανική μορφή της: γνωρίζεις ποιος είναι ο άλλος, δεν προσπαθείς να τον κάνεις καλύτερο άνθρωπο και τέτοια, αλλά είστε φίλοι παρά τα ελαττώματα και τις ελλείψεις του άλλου. Άλλωστε είμαι σίγουρος πως ούτε ο Κιθ είναι αναμάρτητος, αλλά ο Μικ δεν κατάφερε να γράψει τη δική του αυτοβιογραφία.

Βεβαίως μια τέτοια φιλία συνήθως προϋποθέτει μακροχρόνια γνωριμία: πρέπει τουλάχιστον μια φορά να έχεις αποξενωθεί από τον άλλο επειδή έχει φερθεί σαν μαλάκας. Γενικότερα η φιλία, αντίθετα από τον έρωτα, μια χαρά δρα εξ αποστάσεως ενώ είναι και πιο ανθεκτική στη σιωπή, ακόμα και όταν πρόκειται για σιωπή από θυμό. Πάντως είναι μοναδική η αίσθηση να ξανασυναντάς τον φίλο σου μετά από χρόνια και να νιώθετε σαν να έχετε να τα πείτε μόλις προχτές.

Η φιλία ωστόσο δεν έχει τίποτε το τέλειο και το ιδανικό πάνω της, όποιες κι αν είναι οι βαθιά ριζωμένες εξιδανικεύσεις μας: το είδωλο για τη φιλία το έστησε ο Αριστοτέλης, για την αγάπη ο Παύλος ενώ για τον έρωτα μόλις ο πονεμένος και κρυφοκαυλιάρης λυρισμός της Αναγέννησης και της πρώιμης Νεωτερικότητας. Επίσης η φιλία δεν φανερώνει τίποτα για εμάς και τον χαρακτήρα μας σε όποιον κι αν δείξουμε τον φίλο μας, ό,τι κι αν θέλει να μας πει. Πολλές φορές μάλιστα ο φρικτότερος μαλάκας μπορεί να γίνει ιδανικός φίλος μας -- ακόμα κι αν συμπεράνω ότι εμείς μαλάκες δεν είμαστε. Άλλες φορές, άνθρωποι πράοι, θερμοί και γλυκείς μπορεί να μην κρατούν μαζί μας τη φιλία -- συμπεραίνοντας και πάλι ότι εμείς μαλάκες δεν είμαστε. Στη φιλία ο καθένας είναι απέναντι στον άλλο αυτός που είναι απέναντι στον άλλο και δεν παρίσταται ως σύνοψη του χαρακτήρα του.

Αντίθετα με το τι διακήρυσσε η γιαγιά μας, καβγάς με έναν μια χαρά γίνεται, κι ας γίνεται και με δύο. Κάποιες φορές απλώς ο ένας από τους δύο φέρεται φρικτά, και τι να κάνουμε, είναι όμως χαρακτηριστικό πως όταν χαλάει μια φιλία την πρωτοβουλία την παίρνει και την απόφαση την υλοποιεί συνήθως ο φταίχτης, όχι ο θιγόμενος. Ευτυχώς οι Κιθ και Μικ δεν φαίνεται να το έχουνε ζήσει αυτό ακόμη.