Ένα από τα ελάχιστα πράγματα που θυμόμουν από τον καιρό που διάβασα την Πεντάτευχο στη μετάφραση των Εβδομήκοντα (σχεδόν τη διάβασα: στο Λευιτικό και στο Δευτερονόμιο έκαψα μπιέλα) ήτανε το όνομα που έδωσε ο Φαραώ στον Ιωσήφ: Ψονθομφανήχ. Αυτό το απίστευτα κακόηχο όνομα μου είχε κολλήσει αγρίως. Μάλιστα τραγουδούσα το 'γκελ γκελ καϊκτσί / γιαβάς γιαβάς' ως 'ψόοοοον-θόοοομ-φανήηηηχ / γιαβάς γιαβάς'.
Όταν μετά από χρόνια είδα μια από αυτές τις τεχνικολόρ υπερπαραγωγές (πώς λέγεται να δεις: η Βίβλος; Γένεσις; Εφτά Ισχνές Αγελάδες; Δέκα Μικροί... -- μπα όχι), άκουσα να αποκαλούν τον Ιωσήφ κάτι αλλιώτικο και στους υπότιτλους να γράφουνε Ζαπανέθ Πανέα. Αμάν τι ειν' τούτο, σκέφτηκα, πού πήγε ο Ψον-θομ-φανήχ (γιαβάς γιαβάς); Κατέφυγα στο ίντερνετ και είδα ότι το όνομα του Ιωσήφ αποδίδεται Zaphnathpaaneah στις αγγλικές μεταφράσεις (που είναι απευθείας από το εβραϊκό κείμενο, βεβαίως). Έμεινα με την απορία: καλά, από το Αβραάμ στο Abraham (ή τ' ανάπαλιν) κι από το Οβδιού / Αβδιού στο Obadiah πας κι έρχεσαι. Αλλά το Ψονθομφανήχ τι σχέση έχει με το Zaphnathpaaneah;
Παρότι ο Ιωσήφ είναι προεικόνιση του Χριστού στη χριστιανική θεολογία, εμένα μου τον ξαναθύμισαν οι ισχνές αγελάδες που έρχονται. Η μείωση του επιτοκίου της Fed μεταξύ 0% και 0,25% μού θύμισε τις πολιτικές του, παρεμβατικές και συγκεντρωτικές. Άσε που πια συγκατοικώ με έναν Πετεφρή (Potiphar) κι εκτρέφουμε μαζί γελάδες.
Ξαναγύρισα λοιπόν στο Ίντερνετ σήμερα το πρωί. Οι απαντήσεις που έψαχνα είναι εδώ, στη σελίδα 287. Και λες από τη μια "ου! α! γκουουουουουουγκλ!" Και λες από την άλλη, "ναι αλλά αυτά μας τα είπε ο κύριος Rawlinson ήδη από το 1862". Και μετά θυμάσαι ότι μεγάλωσες σε μια πρωτεύουσα χώρας χωρίς βιβλιοθήκες, όπου ευκολότερα μπαίνεις στη Βουλή παρά στην Εθνική Βιβλιοθήκη και ότι σπούδασες σε ένα Πανεπιστήμιο χωρίς βιβλιοθήκη.
Αν σας έχει μείνει η περιέργεια, το 'Ψονθομφανήχ' είναι πιο κοντά στο αυθεντικό αιγυπτιακό όνομα. Ο Ιερώνυμος στη Βουλγάτα το μεταφράζει salvator mundi, σωτήρας του κόσμου (ο Χριστός, που λέγαμε), και καθαρίζει.
Στοιχειώδες,αγαπητέ Σραώτσον:
ΑπάντησηΔιαγραφήΨονθομ είναι η μία λέκσις,Φανήχ η άλλη.Το "Φανήχ" με τον "Πανέα" έχουν προφανή και λιγυρή σχέση.[Φανήχ=Πανίκας]Πάμε τώρα στο "Ζαπανέθ".Σε σύγκριση με το "Ψονθόμ". Πώς γράφεται εν Ελλάδι η Xerox; Xerox.Πώς, μα πώς προφέρεται; Ζήροκσ.Ινα μή συμφύρεται με το "εξ και ξερός" όπως το γάλα σκόνη Ρεζιλέ, το λέμε Ρεγκιλέ.Αλλά μιά κώμη έξω από το Μιλάνο,την λέμε πάντοτε Πουστερλέγκιο.
Συμπέρασμα: άριστα έπραξες,εμπλουτίζοντας τον "Καϊκτσή" με ωραίους στίχους.Να το τραουδήσουμε όλες μαζί, σε εκείνην την παραλλαγή με τα κύμβαλα και τα τύμπανα,αρκεί να πείσουμε τον Μπερεκέτη [πλέον Γκλε-τουρμπίν-καρκαλιά-ψονθομαί] να τα ηχήσει...
Μπατζανώτσον κατά το Σραώσον,
ΑπάντησηΔιαγραφήΜήπως να ξαναδιαβάζαμε το Δευτερονόμιον και το Λευϊτικόν όπως διάβασες σύ τον πάγκαλο Ιωσήφ έχοντας υπ' όψιν τις ισχνές αγελάδες. Μιλώ πολύ σοβαρά.
Οπου διαβάζεις πάντως για νόμους και εξουσία η οποία δυνητικά μπορεί να επιβληθεί και σε σένα... έχεις ένα ανανακλαστικό. Ποιός ξέρει τι νάχουνε δεί τα ματάκια σου;
Ετυμολογικών συνέχεια:
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι χαρακτηριστική η ασάφεια που επικρατεί γενικά στην απόδοση των φωνηέντων σημιτικών γλωσσών σε γλώσσες Satam (ινδοευρωπαϊκές). Οι σημιτικές γλώσσες μάλιστα, έχουν μεταξύ συμφώνων άδηλα σχεδόν φωνήεντα, τα οποία αφήνουν περιθώριο ποικίλης απόδοσης.
Το h στον Abraham βοηθά στο να ακουστούν τα δύο συνεχόμενα αα σαν ανοιχτά α (αν γραφόταν Abraam θα προφερόταν Αμπρεϊέϊμ).
Η γραφή Obadiah αποδίδει ένα άδηλο φωνήεν μεταξύ b και d, κάτι που στα ελληνικά δεν χρειάζεται να δηλωθεί, μιας και το β είναι φθόγγος που μπορεί να επιμηκυνθεί (βββββ, μοιάζει δηλαδεί να έχει εσώκλειστη μιαν φωνηεντική υπόσταση). Το φωνήεν της κατάληξης στενό και άδηλης τοποθέτησης, αποδίδεται διαφορετικά στην αγγλική από την ελληνική - είναι θέμα αντίληψης - τι ah τι ου, ποτάτας ποτάτοους.
Στο δύσκολο τώρα. Περί του Ζ αντί του Ψ o Πετεφρής τα λέει σωστά. Άλλωστε Σαπφώ, αλλά και Ψάπφα, το δε Σ είναι κοντά στο Ζ μια δρασκελιά, άρα γιατί όχι Ζ αντί Ψ.
Αντί του νθ phn κατανοητόν: για μεν το ph=f αντί του θ βλέπε και Φίοντορ αντί Θίοντορ (Ντοστογιέφσκι). Γι αυτό και πιο μετά το φ αποδίδεται ως th. Σχέσεις υποκατάστασης. Ο αναγραμματισμός πάλι που αλλάζει τη θέση του n και το φέρνει μετά το ph είναι θέμα καθαρά διευκόλυνσης της προφοράς, το κάνουμε συχνά και στην ελληνική, φρεγάτα - φεργάτα (και από κει φεργάδα και φεργαδιώτης).
Αυτά μ' αρέσουνε. Βαρέθηκα, όλες τις αναλύσεις για τη συμφορά που θα μας βρει.....
Εγώ κατάλαβα το εξής διαβάζοντας τον Rawlinson: το εβραϊκό κείμενο μεταγράφει όπως μεταγράφει το όνομα. Μετά το αναλαμβάνουν οι Εβδομήκοντα και αποφασίζουν να αποδώσουν το αιγυπτιακό όνομα όχι μεταγράφοντάς το ελληνικά, όπως έκαναν με τα εβραϊκά, λ.χ. Δαυίδ, αλλά 'αποκαθιστώντας' την αυθεντική αιγυπτιακή εκδοχή: έτσι τα Πετεφρής, Μωυσής, Ψονθομφανήχ. Άλλωστε οι Εβδομήκοντα ζούσαν και εργάζονταν σε μια χώρα όπου ομιλούνταν η αιγυπτιακή / κοπτική. Είναι σαν να μεταφράζω αγγλικό κείμενο και να πάρω το αμερικάνικο επώνυμο Katsapolis και να το αποδώσω όχι 'Κατσάπολις' αλλά 'Κωτσόπουλος', οιονεί 'αποκαθιστώντας' το.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠάντως, απ' ό,τι ξέρω, οι Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες χωρίζονται σε satam και centum. Αναρωτιέμαι τι λέει ο ειδικός για το θέμα.
Σπεύδω να αυτοδιορθωθώ: centum ήθελα να πω (χονδρικά, στις centum ανήκουν, ας πουμε, οι περισσότερες δυτικοευρωπαϊκές ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, στις satam οι ανατολικές και οι ασιατικές ινδοευρωπαϊκές όπως και η ινδική - ο διαχωρισμός βασίζεται στις δύο βασικές εκδοχές της λέξης "εκατόν").
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ ενδιαφέρον αυτό που λες για την αποκατάσταση....
I think, thou dearest Mpereketis,that "satem" is the very term.
ΑπάντησηΔιαγραφήSlavic peoples luve "ch"instead of "f".Not florina, fotoleivous,foustani. They prefer Chlerena(Lerin)Chotolivous, Hostianous.
Sorry for writin "tee patrooa phonee".Safe mode=no greek characters.Petefris, muting his own destiny...
Μεσσιανικό:
ΑπάντησηΔιαγραφήΜες στων χημικών το κλάμα, μέσα στην καπνιά,
στων σκυλάδικων την πλήξη:
Ψοοοοον-θοοοοομ-φανήχ