Κυριακή 6 Νοεμβρίου 2011

Απ' ο,τι κάλλη έχει ο άνθρωπος τα λόγια έχουν τη χάρη / και κάνουσι κάθε καρδιά παρηγοριά να πάρει

Κανονικά τώρα έπρεπε να κλείνω εκκερεμότητες στην υπερσυσσωρευμένη αλληλογραφία μου (της δουλειάς εννοώ) εν όψει της επερχόμενης Δευτέρας. Σήμερα όμως είμαι χαρούμενος. Όταν είμαι χαρούμενος, δεν έχω όρεξη για δουλειά (I just wanna sing, φάλτσα βεβαίως). Όταν είμαι μελαγχολικός, δεν μπορώ να συγκεντρωθώ στη δουλειά. Ασ' τα να πάνε, δηλαδή.

Είμαι χαρούμενος με πολλά μικρά πράγματα. Ένα από αυτά είναι και το εξής:



Ο τίτλος είναι εν μέρει ακατανόητος. Η ιδέα, ένα ελληνικό We are the World, μάλλον κουτή και σίγουρα ευτελής. Όμως, το αποτέλεσμα είναι πανέμορφο, μου έχει φτιάξει το κέφι. Οι πολλαπλές οπτικές και εκδοχές πάνω σε κάτι οικείο και αγαπημένο, τον Ερωτόκριτο που άκουγα στο ραδιόφωνο μικρός (με τον Ξυλούρη, το ισοδύναμο του δικού μου κοντινού Έλβις κατά την προεφηβική μου ηλικία), είναι από αξιοπρεπείς μέχρι ενδιαφέρουσες μέχρι κα-τα-πλη-κτι-κές. Ο Γιατρός μου, που είναι Κρητικός (συμμορία, συμμορία: γεμάτη η ζωή μου άπο -άκηδες, κρυφούς και φανερούς), τη βρήκε την προσπάθεια "εξωστρεφή". Τέλος πάντων, θα τους αφήσω να αποφασίσουν ζητήματα γνησιότητας-αυθεντικότητας (κατά το "μαρξισμού-λενινισμού") μεταξύ τους, μπας και ξεκινήσουν καμμιά βεντέτα και αλληλοσφαχτούν, αν και κορακοζώητους τους βρίσκω (ζωή να 'χετε, βρε -- πλάκα κάνω).

Βεβαίως, εγώ χαίρομαι διπλά, που βλέπω αγαπημένα σημεία της αγαπημένης πόλης. Από πού να αρχίσω. Από το παγκάκι του Τσακνή, όπου φιλιόμουν με την πρώτη αγάπη μου; Από το σημείο στην Ασκληπιού μισό τσιγαρο κοπάνας δρόμο από το Λύκειό μου; Από τη γέφυρα Μουστοξύδη; Την Κυψέλη; Τα Εξάρχεια; Την ταράτσα στου Γκύζη με θέα τα Τουρκοβούνια; Του Στρέφη; Τη θέα από τον Λυκαβηττό; Τον Εθνικό Κήπο στα ερείπια της ρωμαϊκής έπαυλης; Το σημείο μπροστά από τη ΣΕΘΑ που στέκεται ο Σιόλας (αν και στο φόντο είναι η Ευελπίδων); Το Σούνιο; Τη γέφυρα που στέκεται ο Χαρούλης; Τον Reininger που τα είχε (έχει;) με φίλη φίλης και εμείς ήμασταν στο διακριτικό χαζογουάου; Το σημείο "Πεδίον Άρεως-Μουστοξύδη", εκεί όπου είχε στουκάρει ένα φορτηγό μέσα σε μια πολυκατοικία, απέναντι από το 28ο Δημοτικό Σχολείο (μου); Ε, μέχρι να αρχίσω, τελείωσε το βίντεο.

(Θέλω να ακούσω περισσότερα από τις Σανάδες, μου άρεσαν πολύ.)

Ένας λόγος παραπάνω που χάρηκα και συγκινήθηκα είναι και γιατί δεν είμαι συνηθισμένος να βλέπω οικεία μέρη (και ανθρώπους) μέσα σε κινούμενη εικόνα. Όχι μόνο λόγω ηλικίας αλλά και γιατί κάμερα αγόρασα πέρσι για πρώτη φορά, μια φτηνή, την οποία δεν πολυχρησιμοποιώ. Οπότε, φαντάζεστε τη χαρά μου.

Χτες το βράδυ που πρωτοείδα το βίντεο σκεφτόμουν τα εξής: θα πρέπει να ζήσουμε στην ανέχεια σε σχέση με το πώς ζούσαμε. Ο αυταρχισμός πολεμάει να μας σβερκωθεί (αλλά θα του περάσει; ε, όχι). Τα κοινωνικά μας αντανακλαστικά είναι ελληνικά, συντηρητικά, αθεράπευτα οικογενειοκεντρικά, με μπόλικο πόνο, κλάψα, θρησκεία και μπουκέτο ενοχών. Το σαμάρι της παράδοσης το έχουμε βαριά φορτωμένο έτσι κι αλλιώς (αν και, ξανακούγοντας τον Ερωτόκριτο, αυτό με πείραξε λίγο λιγότερο). Τι άλλο μάς μένει από το να φτιάξουμε ομορφιά, "τέχνη" ρε αδερφέ;

Σκεφτείτε την εποχή που γράφτηκε ο Ερωτόκριτος, ένα κείμενο απολαυστικά τολμηρό. Όχι επειδή είναι αναφανδόν δυτικότροπο, επειδή το έκανε δικό του ο λαός, ή γιατί, ξέρω γω, ενσαρκώνει την ελληνική συνέχεια ή την κρητική λεβεντιά ή δεν ξέρω τι χαζά. Στο κοσμοείδωλο του Ερωτόκριτου δεσπόζει μια καθαρότητα κι ένα πείσμα. Από μέσα του απουσιάζει η καλογεροσύνη (σχεδόν σε βαθμό counterculture) αλλά και ο μάτσο ηρωισμός. Απουσιάζει και η στοχαστική μελαγχολία που βλέπουμε στους σχεδόν σύγχρονους Σαίξπηρ και Θερβάντες. Είναι κείμενο πολλαπλά αναγνωρίσιμο αλλά μοναδικά πρωτότυπο. Σε μια επαρχία της Γαληνοτάτης, από έναν που σήμερα δε θα θεωρούνταν βέρος Κρητικός (αν και το γενετικό υλικό του πρέπει να είναι παντού, κι έτσι καμμιά φορά περπατάς στην Κρήτη και σου απαντούν φάτσες από τις Ιουλιανές Άλπεις). Τέλος πάντων, όλα αυτά μπορεί να τα λέει κι ο Σεφέρης. Σημασία έχει ότι η τέχνη και η ομορφιά γίνονται με τα υλικά της ψυχής μας και με πείσμα. Κι ας μας κόψουνε τις επιχορηγήσεις.

Κι έτσι σήμερα αισθάνθηκα, μέσα σε τόσα άλλα, αισιόδοξος.

Επίμετρο 9.ΧΙ.2011: Ωραίο κείμενο για τον Ερωτόκριτο (Σίμκα!) και το βίντεο εδώ.

GatheRate

15 σχόλια:

  1. Δώσε κανένα credit ρε Sraosha. Από πού το αλίευσες το βίδεο; Εγώ από murple jane.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εντάξει, τώρα ντράπηκα... :-/

    Το βίντεο το βρήκα στο facebook μέσω Niemandsrose.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ο Κίργκεγκορ είχε δώσει ένα παράδειγμα για να περιγράψει τα Τρία Στάδια της ζωής (Αισθησιακό, Ηθικό και Θρησκευτικό): Ένας απλός άνθρωπος είναι ερωτευμένος με μια πριγκήπισσα. Αν αυτός ζει στο Αισθησιακό Στάδιο, θα πει κάτι σαν: “Εντελώς αδύνατον να πραγματοποιηθεί ο έρωτάς μου, η κοινωνική μας απόσταση είναι αγεφύρωτη. Ας την ξεχάσω κι ας στρέψω τις προσπάθειές μου προς κάτι εφικτό π.χ. προς τη χήρα του ζυθοπώλη”. Αν ζει στο Ηθικό Στάδιο, θα πει: “Το ξέρω ότι ο έρωτάς μου δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί, εγώ όμως δε θα την ξεχάσω ποτέ. Θα την αγαπώ για πάντα κι ο Θεός θα πραγματοποιήσει τον έρωτά μου μετά θάνατον”. Αν ζει στο Θρησκευτικό Στάδιο, θα πει: “Τίποτα αδύνατο για το Θεό. Είναι θέμα χρόνου μέχρι ο έρωτάς μου να πραγματοποιηθεί, όχι μετά θάνατον αλλά εδώ, σ' αυτή τη ζωή”.

    Ξαφνικά μου ήρθε φλας ότι αυτή είναι η υπόθεση του Ερωτόκριτου!

    Η Βικιπαίδεια λέει ότι το έργο του Χορτάτζη ήταν επηρεασμένο από μια δημοφιλή μυθιστορία της εποχής, Paris et Vienne. Ίσως από εκεί να ξεσήκωσε το παράδειγμά του ο Σόρεν. Έχεις κέφι να κάνεις μια δεκάρα έρευνα; Μπορεί και να βγάλεις καμιά δημοσίευση, πού ξέρεις;

    Θα μπορούσες ίσως να ανέλυες τα πρόσωπα του Ερωτόκριτου και τις στάσεις τους κατά Κίργκεγκορ: ποιοι είναι Αισθησιακοί, ποιοι Ηθικοί, ποιοι Θρησκευτικοί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Επίσης, μου 'χει κολλήσει κι ένα στιχάκι, τρέχα-γύρευε γιατί:

    Τα 'μαθες, Αρετούσα μου, τα θλιβερά μαντάτα;
    Ο Γιώργος και ο Σαμαράς τα κάνανε σαλάτα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ναι, ο Ερωτόκριτος του Μάικ Λη (κι όχι του Χορτάτζη) είναι διασκευή του Paris et Vienne, το έχει κοιτάξει ο Στυλιανός Αλεξίου πολύ ωραία, νομίζω.

    Από λογοτεχνίες κτλ. δεν ξέρω...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μάτιασα την Κρήτη, το κέρατό μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αυτό το'χεις δει; http://vimeo.com/1211060 Νομίζω ότι θα σ' αρέσει. Αμάντα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ντράπου κι άλλο. Γιατί ούτε για το ντοκιμαντέρ για την Κυψέλη που ψάρεψες από τον τοίχο μου (που βούτηξα από τον τοίχο της φίλης μου της apologia pro sua vita που εμφανίζεται ως κυψελιώτισσα) μου έδωσες τα credits μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Γι' αυτά που κάνεις θα σε δικάσει ο κούκος και τ' αηδόνι (πάρε τροφή για ένα ακόμα ποστ ;) )

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αγαπητή Rose, ναι, η ντροπή 75% δική μου, 25% δική σας (και τα δυο βίντεα ορφανά κι αδέσποτα τα είχατε στο fb).

    Όσο για της Φριντζήλα, το τραγούδι το έμαθα τον Ιούλιο του 2011, όταν νόμιζα ότι τις Μέλισσες τις έλεγε εκείνη, οπότε και μελέτησα το έργο της και μου άρεσε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. @Αμάντα: Δεν το είχα δει. Ευχαριστώ.

    @karagiozaki: Ναι, αν και δύσκολα βρίσκεται όταν σε στίβουν παρατεταμένα -- είναι άθλημα να ζεις στην Ελλάδα πια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Χαίρω, χαίρετε. Αντί σχολίου:
    http://mhnymal.blogspot.com/2011/08/blog-post_17.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ευχαριστώ, ενημέρωσα το κείμενο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Κι εγώ ευχαριστώ για τον σύνδεσμο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή