Η Ελλάδα πολύ δύσκολα θα μπορούσε να αυτοπαρουσιαστεί παιχνιδιάρικα και με αίσθηση Zeitgeist, όπως λ.χ. η Ισλανδία. Βεβαίως η Ελλάδα αδιαμφισβήτητα και χωρίς σαρκασμό αυτή τη φορά είναι το παιδικό δωμάτιο της Ευρώπης (όπου και το λίκνο της· το πλέιρουμ είναι η Ιταλία). Η Ισλανδία αντίθετα είναι ένα χέρσο παγόνησο ενδογαμικών ψαράδων που το τσούζουνε, πίσω απ' του διαόλου το κέρατο και μέσα στη χωρίστρα του, με έναν εστεμμένο παστό μπακαλιάρο να την αντιπροσωπεύει πάνω στον θυρεό της μάνας Δανίας. Άσε που έχει βρωμόκαιρο και έλλειψη αξιοθεάτων. Αδιαμφισβήτητα, έστω σαν γεωγραφία και μόνο, μία Ελλάδα υπάρχει. Το ξέρουνε κι οι Κινέζοι.
Η έλλειψη παιχνιδιάρικης διάθεσης και γενικότερου joie de vivre χαρακτηρίζει και ο συλλογικό μας υποκείμενο και πολλούς από εμάς. Είμαστε οι σοφοί, οι πανάρχαιοι, οι πρώτοι, οι επίγονοι των προγόνων κτλ. Πασίγνωστά πράματα. Οι περήφανοι σπάνια είναι παιχνιδιάρηδες. Οι πανάρχαιοι δεν ξέρουν από αυτοσαρκασμό. Οι σοφοί οφείλουν να επιδεικνύουνε στωικότητα ή τουλάχιστον θυμοσοφία. Καμμιά φορά μέχρι και θανατερή σοβαροφάνεια.
Επίσης ομφαλοσκοπούν. Θυμάμαι σχετικά μια επιστολή του Richard Feynman από την Αθήνα. Σε αυτήν ο Φέυνμαν αγανακτεί και ψέγει με τρόπο χαριτωμένο αλλά αναπόφευκτα υπεροπτικό τη γενικευμένη απαξίωση εκ μέρους των Ελλήνων οικοδεσποτών του απέναντι στην πρόοδο της Φιλοσοφίας και των επιστημών κι απέναντι στα επιτεύγματα της ανθρωπότητας μετά τον Ήρωνα τον Αλεξανδρέα και τους συγχρόνους του. Φαντάζομαι ότι το αντίστοιχο είναι να σου λεν Ιταλοί πόσο χάλια μαύρα είναι η ζωγραφική μετά τον Βερονέζε, ότι η τέχνη τελείωσε στη Βενετία του 16ου: γραφικό αλλά αναμενόμενο ίσως.
Μέρος των προβλημάτων μας, και δεν εννοώ μόνον όσα επικαιρικά αντιμετωπίζονται ως προβλήματα, είναι όχι μόνον η συλλογική αυτοεικόνα μας (πώς βλέπουμε τους εαυτούς μας ως λαό / έθνος -- το ίδιο πράμα στην εποχή μας των συμφυρμών) αλλά και πώς αυτή εσωτερικεύεται από πολλούς από εμάς σε προσωπική κλίμακα. Μίλαγα μ' έναν φίλο Έλληνα που έχει ζήσει χρόνια στη Γερμανία και μου έλεγε κι αυτός για τη σοβαροφάνεια (συνήθως εις βάρος της σοβαρότητας), το ευριπίδειο-τεατράλε μελό ή τη σεκλετισμένη κατήφεια και γκρίνια (συνήθως εις βάρος του πάθους και του βάθους), τα ομηρικά πείσματα (συνήθως εις βάρος της ακεραιότητας) και τις βαρειές κουβέντες (συνήθως εις βάρος της απλότητας και ειλικρίνειας) που κουβαλάμε οι Έλληνες στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Μ' αυτά και μ' αυτά το έριξε στους ξένους.
Σκέφτομαι πώς θα γινόταν να χάσουμε λίγη περηφάνεια και να κερδίσουμε λίγη χαρά. Να γινόμασταν λιγάκι λιγότερο ξερόλες κι αυθεντίες της φακής και να απολαμβάναμε λίγο παραπάνω. Τουλάχιστον να μιλάγαμε λιγότερο και να ακούγαμε περισσότερο, αν τελικά τα παραπάνω είναι όντως δύσκολα κι οθνεία, ρε αδερφέ. Αλλά αυτά τα ξανάπαμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου