Ένα θέμα για το οποίο έχω ξαναγράψει επιδερμικά αλλά βαριέμαι να ψάξω τις παραπομπές.
Το φθινόπωρο του 1997 πήγα στη Σαλονίκη με την ταχεία των 23:59 για τη συναυλία των U2. Ήτανε μια από τις πιο αστείες και όμορφες περιπέτειες που έχω ζήσει. Φτάσαμε στο λιμάνι αφού είχε τελειώσει ο Πορτοκάλογλου κι είχανε βγει οι Ιρλανδοί. Ωραία, αξιοπρεπής και δυνατή συναυλία. Κάποια στιγμή απευθύνεται ο Μπόνο (ο φίλος του Πάπα, για τους νεώτερους που μας διαβάζουν) στο τρελαμένο κοινό: "Ώρα για πραγματικό ροκ εν ρολ τώρα!" Σκουξιές κι αλαλαγμοί. Κι αρχίζουν το Sugar Sugar. Σε μια εκτέλεση πραγματικά bubblegum. Η κοπέλα κι εγώ βάλαμε τα γέλια αλλά αμέσως μας κόπηκαν: νιώσαμε τη σιωπηρή παγωμάρα γύρω μας. Μούγκα. Αμηχανία. Κοιτούσαμε βλέμματα γύρω μας: απορημένα, σαστισμένα, σχεδόν παρεξηγημένα. Το συγκρότημα στη σκηνή κουνιόταν και χοροπηδούσε σαν τους Monkeys αλλά ο κόσμος φαινόταν να έχει πλέον σκοτοδίνες κι αναγούλες. 'Μα γιατί το κάνουν αυτό;'
"Ο Έλληνας δεν καταλαβαίνει τον αυτοσαρκασμό, δεν τον καταλαβαίνει με τίποτα", είπε η κοπέλα.
Τόσα χρόνια μετά, έρχομαι κι εγώ να συμφωνήσω: ο σημαντικότερος παράγοντας κύρους σε αυτόν τον τόπο είναι να είσαι βαρύς και σοβαροφανής. Αν όχι να δίνεις έμφαση κι εφέ σε ό,τι κάνεις, τουλάχιστον να το προωθείς μανικά κι επίμονα, ενώ παράλληλα να βερνικώνεις και να γυαλίζεις ανελλιπώς την προς τα έξω εικόνα σου.
Προς Θεού, όπως με συμβούλευε και η μάνα μου όταν ήμουν παιδί και ο ποιητής Κ. (δύο πολύ διαφορετικοί άνθρωποι μεταξύ τους): ποτέ μην υποτιμάς τον εαυτό σου, ποτέ μη μειώνεις το έργο σου, ποτέ μην ψέγεις την εικόνα σου. Γενικά ο αυτοσαρκασμός απαγορεύεται: άμα εσύ ο ίδιος δε σέβεσαι ό,τι κάνεις, οι άλλοι θα επαυξήσουν.
Μια συμβουλή που δυσκολεύομαι πολύ να ακολουθήσω.
Συζητούσαμε το θέμα αυτοσαρκασμού το περασμένο βράδυ, με κάτι παιδιά διάφορων εθνικοτήτων (αν θυμάμαι καλά μία Γερμανίδα, ένας Ισπανός, ένας Αιγυπτο-Αμερικάνος, ένας Καναδός ινδικής καταγωγής και η αφεντιά μου) και το συμπέρασμα ήταν ότι ο αυτοσαρκασμός είναι μάλλον Αγγλοσαξονικό στοιχείο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕγώ νομίζω συμφωνώ με αυτό το συμπέρασμα. Ποιος άλλος λαός μπορεί να αυτοσαρκαστεί τόσο καλά;
Συμφωνώ και εγώ septic. Οι άγγλοι δεν καταλαβαίνουν το χιούμορ αλλιώς παρά ως αυτοσαρκασμό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν ξαναγύρισα από την Αγγλία έλεγα κάτι κουλά και με κοιτούσαν όλοι.
Τώρα παίρνω τον εαυτό μου σοβαρά και αν δεν περάσω πρώτος εγώ στην διασταύρωση ο κόσμος θα σταματήσει.
Γάμησέ με.
ωραία και σεβαστή η συμβουλή της μάνας αλλά context-dependent.
ΑπάντησηΔιαγραφήόπως με έχει συμβουλέψει κάποιος μπλογκάς (γκουχ) κάνε κράτει στον αυτοσαρκασμό μόνο μπροστά στη γραμματέα σου για να μη σε καβαλήσει (εγώ πάλι δεν έχω γραμματέα, έχει αυτός;). Στις άλλες περιπτώσεις, άσ'τον να εκφραστεί. Ή μήπως προετοιμάζεσαι να γυρίσεις στα πάτρια τώρα σύντομα;
για τη σοβαροφάνεια τα'χουμε ματαξαναπεί: το κύριο πρόβλημα, από εκεί απορρέουν όλα.
καλό σουκού
Καλα, ε.. τωρα θα αρχισω να πιστευω σε μεταφυσικες κι ετσι..
ΑπάντησηΔιαγραφήΜολις ετοιμαζονουν για ποστιον σχετικον με το θεμα σου, αλλα για να μη πεσουν πολλα στην αγορα το αναβαλλω!
:-) εξαιρετον νεε μου λεμε
..παντως, ο αυτοσαρκασμος εχει αριστοφανειες ριζες -νομιζω..
(την παραδοση αυτη κρατουν και οι βρεττανοι ηρακλειδεις(ε?) -καλυτερα απο μας που βαλκανεψαμε!)
Μπα, νομίζω ότι οι Αγγλοι έχουν αρκετό χιούμορ εκτός απο τον αυτοσαρκασμό - τολμώ να πω περισσότερο απο εμας, τους "γλεντζέδες" Μεσογειακούς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την άλλη πάλι, και με δεδομένη την απουσία παράδοσης φλεγματικού αυτοσαρκασμού στη Μεσόγειο, αναρρωτιέμαι μήπως οι περισσότεροι συμπολίτες μας, διαβλέπουν ( και ορθώς) στον αυτοσαρκασμό την απόπειρα να εκβιαστεί ο σεβασμός...
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ μαζί σας, Αθήναιε, στον υπαινιγμό ότι ποσώς μας ενδιαφέρει τι κάνουν οι Αγγλοσάξονες (πάντως, αν μάθουν οι Ιρλανδοί ότι κάποιοι τους λένε Αγγλοσάξονες, είναι ικανοί να τους φέρουν το ποτήρι στο κεφάλι).
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν ο αυτοσαρκασμός είναι απόπειρα να εκβιαστεί ο σεβασμός, είναι μάλλον ισχνή και αδέξια: ο αυτοσαρκασμός πάντοτε είναι ρίσκο, ενέχει την πολύ σοβαρή πιθανότητα να συμφωνήσει ο άλλος ότι ναι, όντως είσαι λ.χ. καραγκιόζης.
Όπως με την ειρωνεία, στον αυτοσαρκασμό βασίζεσαι στη δυνατότητα του άλλου να σκεφτεί για λίγο σαν να είναι κάποιος άλλος, προσκαλείς τον άλλο να δει τον κόσμο λίγο διαφορετικό από ό,τι "είναι".
Τώρα, ο μισοψημένος αυτοσαρκασμός όντως μπορεί να μην είναι παρά μια απόπειρα να προληφθεί η λοιδωρία. Π.χ., πριν προλάβεις να πεις "Αθήναιε καραγκιόζη", λέει πρώτος ο Αθήναιος "είμαι καραγκιόζης". Εσύ μετά (τάχα μου) τι να σχολιάσεις; Γι' αυτό κι ο μισοψημένος αυτοσαρκασμός (λ.χ. κάποιων δημοσίων προσώπων στην Ελλάδα) είναι θλιβερός συνήθως.
Οπότε μην αναρωτιέστε (αλλά αν αναρωτιέστε, πώς βεβαιώνετε ταυτόχρονα με το 'ορθώς' την αλήθεια όσων λέτε;): και πάλι έχετε (σχεδόν) δίκιο.
Αναρρωτιέμαι, γιατί δεν μπορώ να γνωρίζω με βεβαιότητα τί σκέφτεται ο καθένας και κυρίως δεν μπορώ να γνωρίζω με βεβαιότητα τις προθέσεις όσων αυτοσαρκάζονται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν νομίζω πως είναι ζήτημα τεχνικής στο ψήσιμο αλλά context. Υπάρχουν στιγμές που αυτοσαρκάζομαι πολύ ειλικρινά, ανάμεσα σε φίλους και νομίζω πως η ειλικρίνεια της πρόθεσης περνάει στον τόνο της φωνής. Υπάρχουν στιγμές όμως που αυτοσαρκάζομαι όχι για να μη προλάβει ο άλλος να κάνει το σχόλιο αλλά για να μην τον κάνω να αισθάνεται άσχημα που είναι τόσο βλάκας και τον έχω κάνει φέτες σε μια τυχαία συζήτηση, ένα είδος captation benevolentiae, παρά άμυνα.
Το ξέρω ότι αυτό που μόλις έγραψα είναι το πιο incorrect πράγμα του κόσμου αλλά δεν θα το έγραφα και σε άλλο χώρο. :-) Προς υπεράσπισή μου μόνο αναφέρω ότι πλέον, δεν θεωρώ την ευφυία τόσο σημαντική αρετή κι αυτό,δεν το αναφέρω αυτοσαρκαστικά.
Τέλος, δεν είναι ζήτημα "σκασίλας" αν έχουμε αγγλοσαξωνική παράδοση φλέγματος. Δεν είναι άτοπο να προσπαθείς να μαγειρέψεις μεσογειακή κουζίνα, με υλικά από την Άπω Ανατολή; Κάτι τέτοιο, τέλος πάντων.