Τετάρτη 13 Απριλίου 2011

Nolo contendere



Δουλεύω πάρα πολύ τις τελευταίες βδομάδες και η κατάσταση θα γίνει χειρότερη. Φυσικά δεν παραπονιέμαι, αγαπώ τη δουλειά μου. Απλώς είμαι πάρα πάρα πολύ κουρασμένος. Από τότε που άνοιξα το μπλογκ πρέπει να είναι η δεύτερη ή η τρίτη φορά που δε γράφω γιατί δεν προλαβαίνω ή δεν έχω κουράγιο.

Δεν είναι όμως μόνον αυτός ο λόγος που δεν είδα ή δε θα δω το Debtocracy. Ο λόγος είναι ότι δε βλέπω βίντεο παρά σπάνια. Ειδικά ντοκυμαντέρ και τέτοια, αν δεν έχουν κινηματογραφικές αρετές, όπως λ.χ. μιας φίλης μου που δε θα ονομάσω. Γιατί δε βλέπω βιντεάκια και ντοκυμαντέρ; μα γιατί βαριέμαι: τα περισσότερα χρειάζονται 30 και 60 λεπτά από τη ζωή σου για να σου πουν ό,τι μια σελίδα εφημερίδας. Ίσως κιόλας να φταίει ότι διαβάζω γρήγορα.

Πάντως, στην περίπτωση του Debtocracy, δεν είμαι σίγουρος και τι θα καταλάβω, αν θα το καταλάβω σωστά και ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Δε θα ξανακάνω την πλάκα που έκανα κάποτε ότι τα οικονομικά δεν είναι επιστήμη. Ενδεχομένως να είναι επιστήμη, αλλά κοινωνική: το πολύ να μπορεί να ερμηνεύσει τα φαινόμενά της, να προβλέψει δεν μπορεί, πάει και τελείωσε. Να πάψουνε να παίζουνε με τα μοντέλα τους.

Βεβαίως, οι οικονομοτέτοιοι του 21ου αιώνα είναι σαν τους ιστορικούς και τους φιλολόγους του 19ου και τους φιλοσοφους του 20ου: είναι τόσο βαθιά χωμένοι στο πολιτικό παιχνίδι, στη διαμόρφωση συνειδήσεων, στον ρόλο τους ως οινοχόοι της εξουσίας, που είναι αδύνατο να κάνουνε σωστά τη δουλειά τους. Έτσι, οι ιστορικοί και οι φιλόλογοι του 19ου εργάζονταν λ.χ. για τη δόξα της Γερμανίας και του εκάστοτε έθνους, οι φιλόσοφοι του 20ου υφαίνανε τη σάρκα της ιδεολογίας που χρειαζόντουσαν οι δυτικοευρωπαϊκές αστικές δημοκρατίες, ο σοσιαλισμός ή (άλλα) ανοσιουργήματα, οι οικονομοτέτοιοι του 21ου υπηρετούν τις τράπεζες, τις "αγορές", τις πολυεθνικές. Άντε να βγάλεις επιστήμη και τέτοια μετά.

Γράφω λοιπόν το μπλογκ 6 χρόνια και μονίμως γκρινιάζω. Το γράφω τακτικά, μετά τους Ολυμπιακούς είμαστε στον κατήφορο. Και βέβαια μού την πέφτουνε πολλοί ότι οι Ολυμπιακοί ήτανε μια πολυδάπανη φιέστα, αλλά τι δεν είναι πολυδάπανο και υπερτιμολογημένο στην Ελλάδα; και αναλογικά με τη φιέστα που βγάλαμε και με τη σημασία της, χαλάλι οι σπατάλες: εδώ πληρώναμε τις πλαστικές σημαίες του Μπιρσίμ για τον θνήσκοντα Παπανδρέου, πληρώσαμε τις φωτιές του Ανιψιού, πληρώνουμε λεφτά πεταμένα σε ημιτελή έργα υποδομής ή σάπια -- γιατί κλαίμε τα ολυμπιακά δις που θα μπορούσανε να μας δώσουν όραμα και να γίνουν απαρχή αναγέννησης της Αθήνας; Αλλά, όπως κλαίγομαι επί εξαετία, Ελλάδα και όραμα είναι έννοιες που δύσκολα συγκατοικούν. Σαν να λέμε Εγγλέζος και προσωπική υγιεινή: με το ζόρι και μόνο για τα μάτια του κόσμου.

Γρήγορα κατάλαβα (τον Δεκέμβριο του '08 και, μετά, τον Μάη του '10) ότι αυτά περί οράματος είναι ξεπιάσματα. Δεν υπάρχει η στοιχειώδης αλληλεγγύη στην κοινωνία μας. Μετά από τόσους μήνες κρίσης, δείτε τι γίνεται: όσοι ευθύνονται -- και, ελάτε, ξέρουμε ποιοι έχουν ευθύνες, πάλι θα τα λέμε; -- εξακολουθούν να κάνουν τα ίδια και χειρότερα, όσοι χυδαίοι και γλοιώδεις δεν έχουν αποθρασυνθεί δηλαδή, ενώ οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα έθιγαν λ.χ. όσους προμηθεύουν το Στράτευμα ή παρασιτούν σε αυτό (ένα τυχαίο παράδειγμα έφερα) είναι πλέον φανερό ότι δε θα γίνουνε ποτέ, ακόμα και σε όσους έχουνε τη λάμψη στα μάτια του καλέσματος σε Μετάνοια "να αλλάξουμε". Παράλληλα, η κυβέρνηση του Γιου πελεκάει συστηματικά ό,τι έχει μείνει από το κράτος πρόνοιας, οδηγώντας εκατοντάδες χιλιάδες στη φτώχεια, κι έχουμε ακόμα αυτόκλητους σχολάρχες και ιεροκήρυκες να μας ψέγουν που δεν είμαστε αρκούντως πειθήνιοι, εφησυχασμένοι και πρόθυμοι να συμμορφωθούμε. Μα κύριοι δημοσιογράφοι, ο ελληνικός λαός κοντεύει να ξεπεράσει τα επίπεδα άψογης συμμόρφωσης και συνεργασίας που επέδειξε επί χούντας, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι τώρα πρόκειται να πεινάσει.

Οπότε: όραμα, τον πούλο· αλληλεγγύη, τον πούλο. Ποιος είναι ο τρίτος πούλος; Μα φυσικά η πνευματική παραγωγή, η παραγωγή σκέψης. Δε θα μιλήσω για τη λογοτεχνία, γιατί θα ανοίξω αναίτιο μέτωπο, κυρίως μέσα από μια αλληλουχία παρεξηγήσεων. Σκεφτείτε τον πολιτικό λόγο. Επιτρέπεται να παράγει ο παιγνιώδης ολντμπόυ, ο αινιγματώδης Αντώνης ράντικαλ και ο καταρρακτώδης Τάλως σημαντικότερη πολιτική σκέψη και λόγο από μια στρατιά στοχαστώνε, δημοσιογράφωνε και πνευματικών ανθρώπωνε; Επιτρέπεται να μην υπάρχει ουσιωδέστερη υπεράσπιση του Μνημονίου από την Ξαφά και (με τον τρόπο του) τον Γεωργελέ; Επιτρέπεται να αναπολούμε το Μαλβινάκι το καλό; Επιτρέπεται να σχολιάζουμε εκτενώς κι εμβριθώς χρονογραφηματάκια του Πρετεντέρη, του Μανδραβέλη, του Γιανναρά ή και του Ξυδάκη, αν θέλετε, λες και είναι βαρυσήμαντα ολοσέλιδα κείμενα γνώμης; Επιτρέπεται η σάτιρα να είναι στα χέρια του κουρασμένου Λάκη και του αμήχανου Κανάκη; Βεβαίως ο πούλος που λέγεται ένδεια σκέψης συνεπάγεται ότι, να, ο ολντμπόυ, ο Αντώνης, ο Τάλως και όλοι οι άλλοι έχουν την ευκαιρία να επηρεάσουν κόσμο, ενδεχομένως μια ολόκληρη γενιά. Αυτό είναι καλό για εκείνους. Ίσως και για τη γενιά. Δεν παύουν όμως να είναι οι ψαρούκλες μέσα στη χαβούζα, που λένε κι οι Αμερικάνοι: φαίνονται ψαρούκλες επειδή η χαβούζα είναι μικρή. Κι αν νομίζετε ότι η χαβούζα ήτανε κάποτε, ξέρω γω επί γενιάς του '30, λίμνη ή και η Κασπία, παρηγορηθείτε: τουλάχιστον εξέλιπαν ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, ο Παπανούτσος κι ο Κώστας Ουράνης. Πίσω δεν πήγαμε αλλά ούτε και μπροστά.

Γενικά, δε νομίζω ότι πάμε πουθενά εδώ και πολύ καιρό: οι ζωές των φτωχών ξοδεύονται συστηματικά και πολλές φορές σπαταλιούνται, όπως πάντα. Και για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες θα έχουμε σύντομα περισσότερους φτωχούς, ακόμα και πολύ κοντά σε όσους διαβάζουν αυτά που γράφει ένας κουρασμένος άνθρωπος πριν πάει για ύπνο.

GatheRate

17 σχόλια:

  1. Κείμενο ακτινογραφία. Το κατάστημα διαθέτει τα καλύτερα μηχανήματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Τα περί Ολυμπιακών στα είπα, να μην τα ξαναπώ. Κατά τα άλλα, αυτό το ποστ είναι άξιο της αναμονής που προηγήθηκε και της αγρανάπαυσης που, αν καταλαβαίνω καλά, θα ακολουθήσει. Αυτή η έκκεντρη παραγωγή σκέψης, παρεμπαυτό, τη μια μου φαίνεται στιβαρή και, πώς-το-λένε, επιδραστική, την άλλη περιθωριακή: ακόμα και τα πιο δημοφιλή από τα καλά μπλογκ τα παρακολουθούν όχι παραπάνω από 300-350 στο Google Reader, και όταν ο ΟλντΜπόι έγραψε στην Καθημερινή έγινε μια τρύπα στο νερό, όπως θα θυμάσαι.
    Και όταν σκέφτομαι έτσι, καταλήγω πάντα σε κάτι σαν: "κοίτα κάνε καλά τη δουλειά σου/ό,τι σ' αρέσει να κάνεις τέλος πάντων, και γαία πυρί μιχθήτω".

    (μα, γλιστρίδα έφαγα πρωί-πρωί;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @Σράοσα
    ωραία. και μετά τι;

    @Δύτη
    φυσικά και θα γίνει μια τρύπα στο νερό, όταν ο (κάθε) ΟλδΒόυς γράψει στην (κάθε) Καθημερινή: παίζει εκτός έδρας και οι κανόνες είναι ορισμένοι από άλλους.
    Μας χρειάζεται να γράφουν οι ΟλδΒόυδες στις "αστικές φυλλάδες" (για να να το πω έτσι παλαιο-κομμουνίστικα);

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Στην ανάλυσή σου παραβλέψεις την μη ύπαρξης πραγματικής εγχώριας αστικής τάξης. Δεν είναι αυτός ο σημαντικότερος παράγοντας;

    Κατά τα άλλα, είναι φίλος και ίσως είμαι προκατειλημμένος μαζί του, αλλά έχεις διαβάσει έργα του Δ. Λυάκου; Σου προτείνω να ξεκινήσεις με το "Ζ213: Έξοδος". Θα διαπιστώσεις πως δεν είναι όλα για τα σκουπίδια.

    ΥΓ: Κι εμείς τι κάνουμε; Εφόσον έχεις την διαύγεια να διακρίνεις το καλό από το πολύ καλό και το εξαιρετικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μιας και αναφέρομαι --τουλάχιστον έτσι κατάλαβα, συγχώρα με αν δεν εννοείς εμένα-- προς το τέλος του κειμένου να πω για όσα γράφεις τα εξής;
    α) πράγματι με ενδιαφέρει να "επηρεάσω μια ολόκληρη γενιά", και για αυτό γράφω. Την γενιά των κάτω των 25, πιο συγκεκριμένα. Αλλά τα πράγματα μπερδεύονται στο σε τι ακριβώς συνίσταται το να επηρεάζεις. Δεν μπορείς να το ξέρεις ποτέ με βεβαιότητα με ποιους όρους και με ποιους τρόπους συμβαίνει τούτο, ούτε και να το ελέγξεις. Υπό μια άποψη, αυτό είναι και το ενδιαφέρον στο να γράφεις βέβαια.
    β) Μεγάλα ψάρια σε μικρή χαβούζα: Το μέγεθός μας, τελικά, είναι ένα άλλο πράγμα το οποίο ούτε μπορούμε να εκτιμήσουμε αντικειμενικά ούτε να προβλέψουμε τελεσίδικα. Αυτό μου δημιουργεί μια αγωνία, αλλά ούτε και αυτό αποφεύγεται. Νομίζω ότι παίρνεις μια απόφαση να εκτεθείς απέναντι σε όσους θαυμάζεις στο παρελθόν και να μετρηθείς, και όπου σε βγάλει. Το μεγάλο μότο που εκφράζει τη φιλοδοξία μου σ' αυτόν τον τομέα είναι: "να μη γίνεις ρεζίλι."

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ε, όχι αγαπητέ Σραόσα, θα μου επιτρέψεις να μην αναπολώ καθόλου τη Μαλβίνα. Τη συμπαθούσα, γιατί τη γνώρισα και επαγγελματικά, αλλά η ζημιά που έκανε με αυτόν τον βαλκάνιο καταγγελτικό συμπλεγματικό λόγο ήταν τεράστια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. @Τσαλαπετεινό: Αμήν, Παναγία μου.

    @arcades: να 'στε καλά, αλλά η ακτινογραφία είναι κάτι αντικειμενικό. Αυτό εδώ δεν είναι.

    @δύτη: η επιρροή ενός κειμένου δε μετριέται με τον αριθμό αναγνωστών αλλά με το ποιοι το διαβάζουν. Πιστεύω π.χ. ότι τους τρεις μπλογκάδες που ανέφερα τους διαβάζουν, πέρα από όλους εμάς, και άνθρωποι των οποίων ο λόγος και οι ενέργειες έχουν ή θα έχουν βάρος. Το παράπονό μου εν προκειμένω είναι ότι, λ.χ., ενώ τον George Monbiot (που κάνει τη δουλειά του Τάλω, σχεδόν εξίσου καλά) μπορείς να τον διαβάζεις ΚΑΙ στον Guardian, ο Τάλως έχει μόνο το μπλογκ του. Κατά τ' άλλα, ναι, ο καθένας κάνει το εργόχειρό του, που λένε κι οι γεροντάδες, και ό,τι πει ο Κύριος. Αμήν.

    @Кроткая: Μετά; Nolo contendere. Πάντως, αν με ζουπήξετε, είμαι πολύ απαισιόδοξος. Μη με ζουπήξετε λοιπόν.

    @exiledinberlin: ποτέ δε θα πω ότι είναι όλα για τα σκουπίδια. Και βεβαίως, δεν είναι "ανάλυση" η υποκειμενική-χρονογραφική σκοπιά μου, το ότι λέω τον πόνο μου. Ανάλυση είναι αυτό που θα έκανε ένας σοβαρός παραγωγός σκέψης και λόγου, ανάλυση -- διαφορετικών τύπων -- κάνει με εκνευριστική ψυχραιμία και διεξοδικότητα ο Τάλως και με θεμελίωση ουρανοξύστη ο Αντώνης.

    @Αντώνη: μα τα πιτσάκια, τυροπιτάκια και λουκανικοπιτάκια που έχουμε συγκαταναλώσει:
    α) διαφορετικοί άνθρωποι γράφουν για διαφορετικούς λόγους, εσύ ξεκάθαρα γράφεις για να επηρεάσεις και γράφεις με τρόπο που επηρεάζει·
    β) χαβούζα=δεξαμενή (έχεις πετύχει την ιστορία για τη χαβούζα με αγίασμα στο Μπαλουκλή;) Σοβαρότερα, ήμουνα πολύ πιο πεζός, ως συνήθως. Εννοούσα ότι το φαινόμενο μέγεθός μας καθορίζεται από το δυνάμει ακροατήριό μας: 12 εκατομμύρια ανθρώπους μάξιμουμ, αν δε μας μεταφράσουν. ;-)

    @Doukas: Υπαινίχθηκα το πρόσφατο αγιογράφημα του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου. Η Μαλβίνα, ίσως από πολλή αγάπη, προς το τέλος αφέθηκε να τη σηκώσει το κύμα του "βαλκάνιου καταγγελτικού συμπλεγματικού λόγου". Αλλά τι να κάνουμε, τελικά: αυτή είναι η degré zéro μανιέρα μας, δύσκολα είσαι Έλληνας και κοσμοπολίτης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Νταξ, γραφιάδες είμαστε, γράφουμε γιατί έχουμε ψώρα που δεν αποβάλλεται. Είτε μας διαβάζουν 4, είτε 54, είτε 544.

    Είναι ωραίο να έχεις την αίσθηση ότι κάνεις κάτι με ένα κομμάτι της νεολαίας που ψάχνεται, αλλά δεν έχω ακόμα ξεφύγει τόσο ώστε να θεωρώ ότι κάνουμε κάτι παραπάνω από αυτό. Στον δείκτη επηρεασμού, είμαστε κάπου στο αριστερό μικρό νυχάκι της Άννας Βίσση. Οπότε δεν είναι η Ελλάδα μικρή για μας, αλλά εμείς μειονότητες της μειονότητας στην Ελλάδα. Αλλά ΟΚ. Είναι πολύ καλό που δεν μάς αγνοούν όλοι παντελώς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Μία μικρή προσθήκη θα μου επιτρέψετε αξιότιμε κύριε στο παρακάτω εδαφιο: "Επιτρέπεται να παράγει ο παιγνιώδης ολντμπόυ, ο αινιγματώδης Αντώνης ράντικαλ, ο καταρρακτώδης Τάλως και ο_________ Σραόσα [...]"
    Αδυνατώ να παραβγώ μαζί σας στην απόδοση του πλέον εύστοχου επιθετικού προσδιορισμού, αν και κάτι έχω κατά νου. Δε θα υποκύψω όμως στον πειρασμό δηλώντας πίστη και αφοσίωση στον Τσελάν, τον ποιητή, κατά του οποίου ομολογώ ότι διέπραξα το ανοσιούργημα να κάνω χρήση τίτλου έργου του προκειμένου να κυκλοφορώ στις διαδικτυακές γειτονιές κ' να γράφω ψευδωνύμως αλλά και ο οποίος μεταχειρίστηκε τα επίθετα όπως τους άρμοζε: με πλήρη περιφρόνηση.
    Κατά τα λοιπά, τα σέβη μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Τα οικονομικά ποτέ δεν ήταν επιστήμη. Πάντα ήταν και θα είναι κοινωνική επιστήμη. Και αυτό δεν το ανακαλύψαμε εμείς. Έτσι είναι σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου. Ποτέ δεν προβλέπει και μάλιστα οι ίδιοι οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν τη γνωστή φράση του Τρούμαν αυτοσαρκαστικά (http://quotationsbook.com/quote/11809/). Ο τυχοδιώκτης επενδυτής του χρηματιστηρίου δεν είναι οικονομολόγος. Επίσης, τα "οικονομικά" των δημοσιογράφων και των πολιτικών έχουν επιπλέον ή λιγότερη πληροφορία αναλόγως με την θέση ή την ανάγκη που έχουν.

    Το debtocracy αξίζει να το δει κάποιος για να δει πως χειρίστηκαν παρόμοιες καταστάσεις αλλού.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Χωρίς ταπεινολογίες και ψευτομετριοφροσύνες, μεγάλα παιδιά είμαστε και ξέρουμε πού πατάμε και τι κάνουμε, η αλεπού δεν έχει καμμιά δουλειά στο παζάρι: πολιτικό λόγο δεν ξέρω να αρθρώσω. Απεναντίας, ο Τάλως είναι λαμπρός κι οξυδερκής ερευνητής και ψύχραιμος στοχαστής που δε δεσμεύεται ποτέ από το προφανές. Με το προφανές δεν έχει παρτίδες ούτε ο Αντώνης, με τη βαθειά και στέρεη θεωρητική θεμελίωσή του και τη σοφία του, κι ας διαφωνεί κανείς μαζί του. Ο ολντμπόι είναι πάντοτε καίριος. Πάντοτε όμως. Είναι το δαιμόνιο, η αλογόμυγα, ο διορατικός χατζημαλάκας που χαλάει τη ζαχαρένια μας.

    Τέλος, και οι τρεις τους, είναι με τον τρόπο τους ο καθένας, συστηματικοί και προσεκτικοί.

    Πρέπει να σας έπεισα ότι αυτά που γράφω δεν έχουν καμμία σχέση με όσα γράφουν εκείνοι. Τέλος, να μην τα βρίζετε τα επίθετα, τα επίθετα είναι φίλοι μας.

    Καλό Πάσχα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. ωραίο κείμενο,πάντως, πάνσοφε, που λέει και το βυτίο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Το βυτίο το θέλει το βρωμοξυλάκι του. ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή