Afsluitdijk

Ούτε τη θάλασσα αγαπώ, ούτε το καλοκαίρι. Ονειρεύομαι πότε παγωμένες πόλεις, πότε πορείες υπό βροχή σε πόλεις που δεν σε έχω πάει, ενώ κοιτάζεις κάτω στα λιθόστρωτα και χαμογελάς.

Κι όταν έρχεται γαλήνη εντός μου θυμάμαι τις άχαρες παραλίες της Βόρειας Θάλασσας. Αμμουδιές αχανείς που στη Μεσόγειο θα έλαμπαν ολόλαγνες και περιλάλητες, αλλά εκεί απλώς αποτελούν ερημιές και συνεκδοχή χερσότοπων. Μια θάλασσα άγρια κι ανυπότακτη και πολλές φορές πασαλειμμένη λάσπες που της χύνουνε ποτάμια μεγάλα, θάλασσα αφιλόξενη κι ανακατεμένη στο χρώμα βρώμικου νερού από ακουαρέλες την οποία διασχίζουν τιτάνια κύματα που από αέρος μοιάζουνε με στόλος αποβατικός. Από πάνω τους μια θάλασσα από σύννεφα, όλο αδιανόητους κυματισμούς αλλά σχεδόν πάντοτε παπλωματώδης, συνήθως πιο ευπροσήγορη από την αλμυρή έκταση που σκεπάζει. Εδώ η παλέττα θα γίνει γαλάζια μόνο κατά παραχώρηση, σαν χατήρι. Και τότε όλα γίνονται γιορτή για λίγο.

Σκέφτομαι εσένα εκεί. Εσένα. Δεν κοιτάζεις τον ορίζοντα: ο ορίζοντας είναι όριο, ο ορίζοντας είναι ο θάνατος: πέρα από το δικό μας τέλος, η ουτοπία των άλλων που έρχεται μετά τη δική μας ζωή, παρά τον δικό μας πόνο, χάρη και στις δικές μας πράξεις· στον ορίζοντα βρίσκονται όσοι μας θυμούνται μα δεν μας πολυκαταλαβαίνουν. Εγώ λοιπόν σκέφτομαι εσένα, όχι το μέλλον. Στέκεσαι στην άμμο κοντά στη θάλασσα, αυτή τη Βόρεια άχαρη Θάλασσα που σταδιακά αρχίζει εκεί όπου απολήγει η πολύ βρεγμένη άμμος, οι θίνες που δεν επιτρέπουν να πλημμυρίσει ο επίπεδος κόσμος πίσω τους. Στέκεσαι εκεί εσύ, όχι στον ορίζοντα, όχι πάνω στα αποβατικά κύματα αλλά εκεί στην ακροθαλασσιά. Ίσως είσαι ξυπόλητη, δεν έχει πολλη σημασία μια τέτοια νότα λυρισμού όταν εσύ στέκεσαι κάτω από τη θάλασσα των νεφών και απέναντι από τη θάλασσα του Βορρά.

Σκέφτομαι ότι με κοιτάζεις γιατί τόσα χρόνια τι άλλο θέλω και τι άλλο φοβάμαι, παρά ότι με κοιτάζεις. Με απασχολεί να υπάρχω στον ίδιο κόσμο μ' εσένα. Με απασχολεί να στέκομαι απέναντι από αυτή τη θάλασσα που δεν είναι ούτε ήμερη ούτε καν μεσογειακή μετωνυμία της ελευθερίας ή του έρωτα, παρά απρόβλεπτη κι αφιλόξενη, μια αχανής υδάτινη στέππα για γοργόνες και για μουγκά ψάρια που τη διασχίζουν αδιάφορα αλλά και ήμερα. Σκέφτομαι ότι μπορεί να μην κοιτάζεις εμένα παρά τη θάλασσα, αυτό που στην πραγματικότητα δεσπόζει: κανείς δεν είναι τόσο μεγάλος όσο του λεν ότι είναι, κανείς δεν είναι πιο μεγάλος από τη θάλασσα.

Και καμμιά θάλασσα δεν είναι ανίκητη. Όχι παντού, τουλάχιστον. Κρατάει κλειστές αβύσσους και υποθαλάσσια βουνά, λεκάνες και ρήγματα αλλά να, εδώ πιο πέρα, ένα μεγάλο φράγμα ξέκοψε μια μεγάλη εσωτερική θάλασσα και σιγά σιγά τα ποτάμια την γλύκαναν ώσπου τη μετέτρεψαν σε λίμνη. Ijsselmeer. Αντί για ορίζοντα έχει ένα φράγμα, αυτό είναι το όριό της, αυτό τη χωρίζει από τη θάλασσα· κι όσο υπάρχουν άνθρωποι θα είναι λίμνη.

Σε βλέπω να στέκεσαι κάτω από τα σύννεφα, σε ένα όνειρο που είδα δεκαεννιά χρονών, σε βλέπω εσένα που τότε σε είπα Ντίνα χωρίς να σε ξέρω, χωρίς να ξέρω ότι θα σε γνωρίσω. Ξέρω ότι δεν είσαι εκεί και ξέρω οτι ο ορίζοντας είναι μακριά. Ξέρω πια όμως ότι δεν χρειάζεται να τρέχει κανείς μέχρι τον ορίζοντα. Και ξέρω ότι η θάλασσα μπορεί να γίνει λίμνη, ότι τα σύννεφα του Βορρά μάς σκέπουν αν το θέλουμε. Και ξέρω ότι δεν είσαι μακριά.

Ο πίνακας είναι του Alex Colville.