Κάθε καταστροφή που γνωρίζει αυτός ο λαός από το 1897 ερμηνεύεται συνήθως με δύο τρόπους.
Ο πρώτος είναι ως συνωμοσία των ξένων, αναμενόμενο σε μια χώρα δημιούργημα των πεφωτισμένων ξένων που θέλησαν να αναστηλώσουν τη φάτνη και το λίκνο του πολιτισμού τους.
Ο δεύτερος και συνηθέστερος τρόπος είναι να ερμηνεύονται οι "συμφορές" μας ως καρπός της αφροσύνης όσων αντιμάχονται τις ελίτ -- όταν αυτοί δεν παρουσιάζονται ως εγκληματίες, συμμορίτες κτλ. Διατυπώσεις όπως "η κατάρα του διχασμού", η Διχόνοια (λες και μιλάμε για δίδυμα που μαλώνουν για τη νομή του πλεϊστέισον), οι Έλληνες που αεί παίδες εσμέν κτλ. υποκρύπτουν σχεδόν πάντοτε μομφές κατά όσων δεν βγάζουνε τον σκασμό και δεν σκύβουν το κεφάλι. Είπαμε: η κριτική στην πλέμπα είναι διεισδυτική και καίρια, αλήθειες που πονούν· απεναντίας η κριτική στις ελίτ είναι διχαστική και σπέρνει τη διχόνοια.
Αυτό βεβαίως το ζούμε και κατά την ατελείωτη δεκαετία της υποτέλειας και της εξαθλίωσης. Αν η ρητορική περί μίσους, διχόνοιας και εχθροπάθειας έχει κοπάσει, αυτό οφείλεται στο ότι ο Σύριζα εξουδετέρωσε κάθε αντίσταση εκ μέρους όσων κινητοποιούσε η ιδεοληπτική, ανεδαφική και θεωρητικολάγνα Αριστερά μας -- εξαγοραζόντας πασοκικώς πολλούς από αυτούς. Ωστόσο όσοι δεν την έχουμε κοντή τη μνήμη θυμόμαστε λήρους και κορώνες κατά της διχαστικής "αντιμνημονιακής" κριτικής και διαμαρτυρίας, κυρίως με αφορμές κάτι ψόφος. Αναρωτιέμαι πώς θα ένιωθαν όλες αυτές οι ευαίσθητες ψυχές που εξυπηρέτησαν με ζήλο κι εξαρχής το μνημονιακό ξεπάτωμα αν διάβαζαν τα συνήθη και δι' ασήμαντον αφορμήν μπινελίκια στον βρετανικό τύπο ή και στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Ελάχιστοι άνθρωποι που δεν ήταν πακτωμένοι μέσα στο κομματικό κράτος του ΠΑΣΟΚ ή της ΝΔ θα ισχυρίζονταν ότι πριν το 2010 δεν υπήρχαν κοινωνικές παθογένειες όχι αδιαμεσολάβητα ταξικού χαρακτήρα ή ότι δεν υπήρχαν εστίες δυσλειτουργίας και διαφθοράς του κράτους με αιτιολογία που πάει πολύ πριν από την κάθε Μεταπολίτευση. Δύο σνάπσοτ αυτής της κατάστασης προσπάθησα να αποδώσω εδώ κι εδώ.
Ωστόσο πάρα πολύ γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι η Μνημονιοκρατία ήταν δυστυχώς σοβαρότερο, οξύτερο και πολύ πιο μαζικής κλίμακας πρόβλημα από όλα τα άλλα. Το παρομοίασα με ναυάγιο πριν δυο χρόνια.
Βεβαίως οι φίλοι της "ελληνικής πραγματικότητας", μιας αναλυτικής κατηγορίας που ερμηνεύει αξιωματικά οποιαδήποτε κακοδαιμονία ("δεν είμαστε λαός", "αυτοί είμαστε", "Ελλαδάρα", "Μπαλκάνια" κτλ), έσπευσαν να μας πουν ότι τα αυτά, δηλαδή οι κοινωνικές παθογένειες κι οι εστίες δυσλειτουργίας και διαφθοράς του κράτους, μας έφεραν ως εδώ, δηλαδή στα Μνημόνια.
Ενδεχομένως. Είναι μια άποψη. Όσο περνάει ο καιρός αυτή η εκδοχή ιστορικοκοινωνικού ντετερμινισμού από τα δεξιά χάνει την όποια ερμηνευτική αξία της. Αλλά ας πούμε ότι ναι, χρειαζόντουσαν μεταρρυθμίσεις, αυτό που ο Αμάρτυα Σεν αποκάλεσε"αντιβίωση". Το ερώτημα που τίθεται αμέσως μετά, από τον Σεν, όχι από εμένα, είναι γιατί έπρεπε η αντιβίωση να συνοδεύεται από φτωχοποίηση, εξανδραποδισμό, γενικευμένο ξεπούλημα, λεηλασία του κοινωνικού κράτους -- ναι, του όποιου κοινωνικού κράτους· γιατί έπρεπε να συνοδεύεται, πάντα κατά Σεν, από το "ποντικοφάρμακο" της λιτότητας.
Η απάντηση είναι γιατί μπορούσαν. Η αιτία δόθηκε πέραν κάθε αμφιβολίας από τον πρόσφατα αποχωρήσαντα Dijsselbloem το 2017: τα ελληνικά ομόλογα έθεταν σε κίνδυνο τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Η συζήτηση βεβαίως ότι ο καβγάς γίνεται για το πάπλωμα της BNP και της Deutsche, που έπρεπε να ξεφορτώσουν ελληνικό χρέος, γινόταν ήδη από το 2010. Αντίστοιχα ισχύουν για τη σκανδαλώδη και θηριωδώς ζημιογόνα ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών ή για τη φορολογική εξόντωση των ελεύθερων επαγγελματιών, χαμηλοσυνταξιούχων και μισθωτών κ.ο.κ.
Πρέπει όμως κανείς να βασανίσει λιγάκι το "γιατί μπόρεσαν", αλλιώς κινδυνεύει να υποπέσει στο φαιδρό αλλά σοβαρό αμάρτημα της συνωμοσιολογίας. Γιατί να θέλουν "κάποιοι" να συντρίψουν "μια χώρα του Πρώτου Κόσμου με αντανακλαστικά Τρίτου Κόσμου"; (όπως είπε ένας φίλος). Ο δρ. Σόυμπλε μάλλον για λόγους αρχής αλλά όλοι οι υπόλοιποι για παραδειγματισμό. Άλλωστε η Ελλάδα δεν είναι η μοναδική τέτοια χώρα, ίσα ίσα: δείτε πώς ο σωφρονισμός καταβύθισε την εκλογική ρώμη των Podemos. Δεύτερον, γιατί όπως νωρίς επισήμανε ο Μαζάουερ, η Ελλάδα πάντοτε υπήρξε το εργαστήριο στο οποίο δοκιμάστηκαν οι "νέες ιδέες" στην Ευρώπη: η εθνική επανάσταση το 1821, η μεταρρύθμιση της μοναρχίας το 1864, η αποσυναρμαλόγηση φεουδαρχικής αυτοκρατορίας διά του πολέμου το 1912-13, η εθνοκάθαρση το 1923, ο Ψυχρός Πόλεμος το 1944 και το 1946-49, η δημιουργία οικονομικών προτεκτοράτων στον Πρώτο Κόσμο το 2010 -- ενδεχομένως και άλλες.
Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς γιατί η κωλοτούμπα του Σύριζα, που κατέληξε να διαχειρίζεται αυτό που όφειλε να πολεμήσει, αφενός τον κατέστησε μια ιδανική κεντροδεξιά κυβέρνηση (ιδανική γιατί δεν έχει κανένα δέος αντίπαλο μεταξύ κινημάτων και συλλογικοτήτων) αφετέρου ανάγκασε όλους μας να υπαχθούμε στη συνταγολόγηση του ποντικοφαρμάκου που δήωσε και δηώνει ζωές -- μιλάμε πάντοτε για ζωές κι όχι για δείκτες, έτσι; Όσο για την αντιβίωση, θα αστειεύεστε βέβαια: οι κοινωνικές παθογένειες κι οι εστίες δυσλειτουργίας και διαφθοράς του κράτους παραμένουν και άθικτες και στο απυρόβλητο -- εάν δεν έχουνε βγει σούπερ ενισχυμένες από αυτό που συμβαίνει τα τελευταία σχεδόν οχτώ χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου