Rule Britannia

Τα πραγματολογικά στοιχεία σχετικά με αυτό το "πατριωτικό τραγούδι" θα τα βρείτε εδώ. Το βίντεο είναι από την τελευταία βραδιά των Proms, φεστιβάλ θερινών συναυλιών του BBC στο Albert Hall, η οποία είναι αφιερωμένη συνήθως σε πιο λαοφιλή ακούσματα και η οποία κλείνει με τον εθνικό ύμνο. Του εθνικού ύμνου προηγούνται πατριωτικά ακούσματα όπως το Zadok the Priest, το Jerusalem, το Land of Hope and Glory και το Rule Britannia.

Ειδικά το Rule Britannia είναι πηγή διακριτικής αλλά απτής αμηχανίας για τον μέσο μη-Ούγκανο Άγγλο. Μιλαώ για Άγγλους γιατί ακόμα και οι Σκώτοι που αυτοπροσδιορίζονται ως Βρετανοί θεωρούν το τραγούδι αυτό κάτι σαν νοσταλγικό απολίθωμα του εγγλέζικου τσαμπουκά. Οι δε μη-Ούγκανοι Άγγλοι αντιλαμβάνονται το Rule Britannia ως ξέπλυμα της αποικιοκρατίας.

Ωστόσο, επειδή εθνικισμός και σαρισοφόροι στα συλλαλητήρια αποτελούν κάθε άλλο παρά προνόμιο του ελληνικού εθνικισμού, το τραγούδι είναι βεβαίως λαοφιλές. Γι' αυτό και εκτελείται συχνά την τελευταία βραδιά των Proms. Κι ενώ όλες οι άλλες συναυλίες των Proms έχουν πανάκριβα και δυσεύρετα εισιτήρια, η τελευταία βραδιά είναι από πολλές απόψεις πιο προσιτή στην πλέμπα, δηλαδή στον μέσο ψηφοφόρο των Τόρηδων που οι ξινοί Εγγλέζοι γραφιάδες αποκαλούν Middle England, αφού τουλάχιστον δεν είναι της εργατικής τάξης. Το αντίστοιχο στην Ελλάδα θα ήταν στην τελευταία βραδιά του Φεστιβάλ Αθηνών να πλημμυρίζει το Ηρώδειο τουρίστες, πασοκοπατριώτες και ψηφοφόρους του Καμμένου, οι οποίοι θα κούναγαν γαλανόλευκες ενώ η ΚΟΑ θα έπαιζε τον Ζορμπά, το Όλη δόξα όλη χάρη και το Τη Υπερμάχω.

Και μάλιστα, ο πρωτοψάλτης που θα έψαλλε το Τη Υπερμάχω να έβγαινε αναχρονιστικά μασκαρεμένος σε Ιουστινιανό. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και στο βίντεο που βλέπετε, όπου η καθόλου τυχαία Sarah Connolly εμφανίζεται ντυμένη ναύαρχος Νέλσων με αποκριάτικο ξίφος-σημαιούλα και δεν παραλείπει να ερμηνεύσει το άσμα όλο γκριμάτσες και καλαμπουράκια. Προσπαθεί εξόφθαλμα να αποστασιοποιηθει από αυτό που λέει κι από αυτό που υπενθυμίζει το τραγούδι, ακολουθώντας σκηνοθετικές οδηγίες υποθέτω. Και πώς να μη θέλει να αποστασιοποιηθεί: το τραγούδι είναι πράγματι συνδεδεμένο με όλον τον αποικιακό τσαμπουκά (jingoism αγγλιστί) της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, της γεωγραφικώς πιο εκτεταμένης μηχανής κακού που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Επειδή όμως κανείς δεν είναι εθνικιστής κι είναι όλοι πατριώτες και καλό είναι να υπενθυμιζεται αυτό, η αποστασιοποίηση και η ειρωνεία του σκηνοθέτη μέσα στο Albert Hall αντισταθμίζεται και αναιρείται από την τηλεοπτική μετάδοση της εκδήλωσης. Βλέπουμε λοιπόν σκηνές ενθουσιασμού και πατριωτικής έξαψης μέσα στο Albert Hall αλλά και έξω από αυτό: στο Χάιντ Παρκ και σε κάποιο πόλισμα της επαρχίας Ντάουν, όπου συγκεντρωμένος κόσμος παρακολουθεί την αναμετάδοση. Η οποία επαρχία Ντάουν είναι, βεβαίως, στη Βόρειο Ιρλανδία. Γιατί οι φανατικοί Προτεστάντες της Β. Ιρλανδίας είναι η άλλη μερίδα του πληθυσμού που νιώθει ανόθευτη περηφάνεια για το Rule Britannia. Θα τόλμαγα να πω ότι μια τέτοια τηλεσκηνοθετική επιλογή είναι αντίστοιχη του να παιανίζει κάποια ορχήστρα τον τουρκικό εθνικό ύμνο στην TRT και η μετάδοση να μας δείχνει πλάνα του κοινού που παρακολουθεί όλο μεταρσίωση στην κατεχόμενη Κερύνεια -- αλλά θα αντέτεινε κάποιος που κατέχει τα νομικά ότι το Ώλστερ είναι de jure βρετανικό.