Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

Γη κι Ελευθερία


Οπωσδήποτε, γράφω υπό το κράτος της συγκίνησης. Μόλις ξαναείδα το "Γη κι Ελευθερία" του Μάικ Λη Κεν Λόουτς, είχα να το δω κι εγώ δεν ξέρω από πότε. Την πρώτη φορά έκλαιγα στο τέλος, τώρα που είμαι ώριμο παλληκάρι και έχουνε κοπάσει οι συναισθηματισμοί της δεκαετίας του 20, απλώς βούρκωσα.

Η ταινία είναι επώδυνα επίκαιρη. Επώδυνα, αφού μοιάζουνε τόσο πολύ το 1938 και το 2011 (σταθείτε μια στιγμή να σκεφτείτε πώς φανταζόντουσαν το 2011 οι άνθρωποι που πέθαιναν το 1938 πολεμώντας το καινοφανές τέρας του φασισμού). Υπάρχει μια σκηνή (τουλάχιστον) της ταινίας που θα έπρεπε να προβάλλεται στα σχολεία: σ' ένα χωριό που απελευθερώθηκε από τους φρανκιστές γίνεται λαϊκή συνέλευση στο παλατάκι ενός δοσίλογου παπά. Ακούγονται πολλές γνώμες, ανάμεσα στις οποίες ενός που λέει ότι, νταξ, καλή η επανάσταση αλλά πώς θα τα βάλουμε με τους τραπεζίτες και τις διεθνείς αγορές; ("διεθνές κεφάλαιο" το λέει). Η ταινία τον βρίσκει αργότερα στο τάγμα των σταλινικών-κυβερνητικών στρατευμάτων που έρχονται να αφοπλίσουν την αναρχική πολιτοφυλακή του POUM.

Δεν ξέρω τι άλλο να πω, δεν είμαι ταινιοκριτικός, ούτε καν ταινιοφιλόσοφος, να αποστάζω την ουσία μιας ταινίας όπως κάνει ο ολντμπόι. Λέω απλώς ότι η ταινία θα έπρεπε να προβάλλεται στα σχολεία, μέρες που είναι, με τις φασιστοειδείς μαθητικές παρελάσεις υπό τον ήχο τυμπάνων και τη ρητορεία κατά του ιταλικού φασισμού, ρητορεία που θυμίζει σκέτο φασισμό.

Καληνύχτα σας.


GatheRate

12 σχόλια:

  1. το βλογ σας ριζοσπαστικοποιειται με ρυθμούς ιλιγγιώεδεις, αγαπητέ πάνσοφε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. O φασισμός των μαθητικών παρελάσεων και ο φασισμός της ρητορείας κατά του ιταλικού φασισμού ΩΧΡΙΑ μπροστά στο φασισμό αυτών που επιχείρησαν ή και τα καταφέραν , κατά περίπτωση , να ματαιώσουν σήμερα τις παρελάσεις . Πέραν αυτού , βρίσκω χυδαιότατο και αισχρότατο , να χρησιμοποιούνται οι παρελάσεις μαθητών (ανηλίκων παιδιών) αλλά και η εθνική μας επέτειος , ως όχημα κοινωνικής και πολιτικής διαμαρτυρίας, και , κατά μείζονα λόγο, υβριστικών επιθέσεων και προπηλακισμών κατά πολιτικών προσώπων.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @krotkaya: Στον απόηχο του τι έγινε στο Σύνταγμα, είναι πολύ διδακτικό να βλέπεις στην ταινία συμπυκνωμένα και δραματοποιημένα πώς οι κομμουνιστές (με την αυταρχική τους μανία να οργανώνουν τα πάντα ως μόνοι εκπρόσωποι του λαϊκού κινήματος κτλ) πούλησαν όλους τους αντιφασίστες και στο τέλος την Ισπανία. Χαρακτηριστικές είναι οι σκηνές στη Βαρκελώνη και μάλιστα στην πολιορκία του κτιρίου τηλεπικοινωνιών, που έχουν καταλάβει οι αναρχικοί -- είναι μια σκηνή που μου είχε καρφωθεί από την πρώτη φορά που είδα την ταινία.

    Επί της ουσίας, νομίζω ότι ακόμα και όσοι πιστεύουμε στη δημοκρατία πρέπει να έχουμε υπόψη μας τουλάχιστον δύο πράγματα:

    α) η δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα (but look at the alternatives, ή κάπως έτσι),

    β) είναι χρέος μας η συστηματική και εξονυχιστική κριτική κάθε θεσμού που παρακρατεί μέρος της ελευθερίας μας (γιατί μάς προσφέρει "κάτι"), οι αναρχικοί έχουν απόλυτο δίκιο σε αυτό.

    @ανώνυμο: η εθνικιστική ρητορεία και η φασιστική (με την ιστορική έννοια του φασισμού) πρακτική των μαθητικών παρελάσεων, ως εταλάζ νεολαίας έτοιμης και πρόθυμης να γίνει κρέας για τους πολέμους της Πατρίδος, είναι αυτές που είναι.

    Αν οι εθνικές επέτειοι μνημονεύουνε κι υπενθυμίζουν με βάρος συμβολικό και με οργανωμένα τελετουργικά την αντίσταση του έθνους, τότε αποτελούν καλή ευκαιρία για να πραγματοποιήσει το έθνος νέες πράξεις αντίστασης, εφόσον χρειάζονται. Νομίζω ότι συμφωνείτε ότι χρειάζονται. Δε βλέπω αυταρχισμό στο να διακόπτουν την παράσταση της εθνικής περηφάνειας (έγραψα "πεηφάνειας", λάψους) όσοι έχουν χάσει την εθνική τους περηφάνεια. Και μάλιστα όταν η παράσταση στήνεται προς τιμήν όσων μας έχουν στερήσει την εθνική περηφάνεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Παρατηρώ όμως ότι αναφέρεσαι ευθέως στους δικαιούμενους κατά τη γνώμη σου να διακόπτουν την παρέλαση και υπαινικτικά στους επισήμους που έχουν νομιμοποιήσει τους πρώτους . Όμως , από το λόγο σου (και το ενδιαφέρον σου?) απουσιάζει η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου που βγήκε σήμερα στους δρόμους απλά και μόνον για να παρακολουθήσει τις παρελάσεις . Πόσο δημοκρατική είναι η συλλογιστική που αγνοεί αυτόν τον κόσμο? Καλώς ή κακώς ,έχουμε δημοκρατία και η δική σου ψήφος ( και η δική μου , αν θέλεις) είναι ισότιμη με την ψήφο αυτού που δεν ξέρει ποιο είναι το καλό του ... Υ.Γ.Τα παραπάνω δεν εμποδίζομαι να λέω από το γεγονός ότι έχω να πατήσω σε παρέλαση από τα μαθητικά μου χρόνια...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Θαρρώ πως η δημοκρατία είναι απλά το καλύτερο πολίτευμα απο όσα έχουν ως τώρα δοκιμαστεί. Αλλά δεν είναι το καλύτερο δυνατόν. Το ίδιο λέμε μάλλον.

    Τη θυμάμαι στη σκηνή που αναφέρεις.

    Από κει και πέρα, σημειώνω μονάχα πως οι ιστορικές επέτειοι, τα ορόσημα και τα σύμβολα, έχουν αξία μόνον εφόσον επικαιροποιούνται και χρησιμεύουν σαν αφορμές να αναδεικνύονται τα ζητήματα του παρόντος. Αλλιώς είναι καλά για τα μουσεία και τα σχολικά βιβλία ιστορίας, à la limite.
    Έρχεται και 17 Νοέμρβη και θυμάμαι πως φωνάζαμε κάποτε "οι εξεγερσεις δεν μπαινουν στα μουσεία". Μάλλον είναι καιρός να βγουν λοιπόν από τα μουσεία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Εγώ νομίζω ότι η πιο χαρακτηριστική σκηνή είναι με τους δύο Βρετανούς που πήγαν και οι δύο να πολεμήσουν το φασισμό και βρέθηκαν σε αντιμαχόμενες αριστερές φράξιες να αναρωτιέται ο ένας για τον άλλο τι δουλειά έχει απέναντί του ενώ θα έπρεπε να είναι δίπλα του.
    http://www.youtube.com/watch?v=X3Ts96KxCoU&feature=related (στο 12:12)
    Επίσης λίγο πιο πρίν (στο 10:49) μία κυριούλα που βρίσκεται ανάμεσα στα διασταυρούμενα πυρά βλέπει αυτό που δεν μπορούν να δουν οι "μαχητές της ελευθερίας" και τους το φωνάζει εις μάτην: "Θα έπρεπε να σκοτώνετε φασίστες, κι όχι να σκοτώνεστε μεταξύ σας".
    (να τα θυμόμαστε κι αυτά, έτσι; )

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δυστυχώς, έχει δίκιο ο ανώνυμος, έτσι δεν είναι; Δεν αναφέρομαι αναγκαστικά στην συντριβή της πλειοψηφίας (ακόμη και η συντριβή της μειοψηφίας είναι συχνά κατακριτέα), όσο στο γεγονός οτι η μάζα αυτή ΟΝΤΩΣ πήγε να απολαύσει την παρέλαση. Ω θεοί δηλαδή, ο κόσμος καίγεται και το μ***ί χτενίζεται!

    Κατά τα άλλα η ταινία όντως τα σπάει, με έψησες να την ξαναδώ! Λαστ μπατ νοτ λιστ, το ΠΟΥΜ ήταν κομμουνιστική πολιτοφυλακή και όχι αναρχική, καν θυμάμαι σωστά ήταν τροτσκιστική μάλιστα!

    Καλημέρες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Επιλεκτικά και βιαστικά:

    Η σκηνή με τους Βρετανούς που συνομιλούν, με την κυρία που αφήνει το καλάθι για να τους ξεφωνίσει (και της πυροβολούν ένα κουνουπίδι) είναι όντως το κλου της σκηνής με την πολιορκία του κτιρίου τηλεπικοινωνιών.

    Το POUM δεν ήταν όμως τελικά το στρατιωτικό σκέλος της CNT; Δυστυχώς δεν έχω διαβάσει μια (καλή) ιστορία του ισπανικού Εμφυλίου -- να μη σας πω ότι μια από τις βασικές πηγές μου ήταν ο παππούς μου (γεννηθείς το 1910) ο οποίος μου έλεγε και την εξής ιστορία: οι φασίστες της 4ης Αυγούστου είχανε στήσει έναν μεγάλο χάρτη της Ισπανίας στην πλατεία Κάνιγγος, πάνω στον οποίο σημείωναν (επιτελικώ τω τρόπω) τις θέσεις των στασιαστών (αυτών που λένε "Εθνικιστές") και των υπολοίπων (αυτών που λένε "Δημοκρατικούς"). Πάντοτε υπήρχαν χαφιέδες τοποθετημένοι εκεί που παρίσταναν τους αργόσχολους (ο αργόσχολος είναι αθηναϊκός τύπος που μέχρι κι εγώ πρόλαβα) για να κόβουν αντιδράσεις και να τσουβαλιάζουν συμπαθούντες...

    Για τις παρελάσεις δεν έχω να πω τίποτε άλλο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. όχι ακριβώς, απλά αρκετοί αναρχικοί (και διάφοροι ανένταχοι θε λέγαμε σήμερα :P) εντάχθηκαν στο POUM μετά τα διάφορα φιάσκα των ηγετών τους.

    Ένα ενδιαφέρον ανάγνωσμα επί προκειμένου είναι και το βιβλίο του Όργουελ, ο οποίος για να γλυτώσει από διάφορα μπλεξίματα τελικά "πολέμησε" με το ΡΟUΜ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ευχαριστώ για τη διευκρίνιση. Το Homage to Catalonia άρχισα να το διαβάζω όταν ήμουνα δεκαεννιά αλλά το παράτησα -- ο νους μου ήτανε στους έρωτες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. "Η δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα απ΄ όσα έχουν δοκιμαστεί"! Όχι βέβαια...

    Κατ' αρχάς, δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις ιστορίας για να δούμε ότι το πολίτευμα που ονομάζεται έτσι στην "προηγμένη" καπιταλιστική Δύση δεν έχει έχει καμία μα καμία σχέση με την αρχαία αθηναϊκή πολιτειακή μορφή που υποτίθεται ότι είναι το "πρότυπο" της δημοκρατίας.

    Από εκεί και πέρα, οι πολιτικές μορφές που έχουν δοκιμαστεί στην καπιταλιστική Δύση τα τελυταία 200 κάτι χρόνια (από γαλλική επανάσταση και μετά) είναι απελπιστικά λίγες και πάντως δεν ευσταθεί να χρησιμοποιούμε την ύπαρξή τους ως εξ αντιδιαστολής επιχείρημα υπέρ της κοινοβουλευτικής φενάκης...

    Και εν πάση περιπτώσει, η τυπική μορφή της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι ένα αδειανό κέλυφος δίχως οικονομική και κοινωνική ισότητα...

    Αυτά για να τελειώνουμε κάποτε με τις ψευδαισθήσεις περί δημοκρατίας ως ιδανικού πολιτεύματος ελλείψει άλλου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Και έρχομαι εγώ μετά από τέσσερα χρόνια, να σου δώσω μία καλή ιστορία του Ισπανικού Εμφύλιου : "Το Σύντομο Καλοκαίρι της Αναρχίας" του Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ (Εκδ. Οδυσσέας). Ξεκίνα απο εκεί και βλέπουμε :)

    Δυστυχώς, δεν το βρίσκω σε pdf - εγώ το έχω σε χάρτινο, αλλιώς θα στο έστελνα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή