Σολωμός

στη Γλυκερία Μπασδέκη

Όταν ήμουν φοιτητής έδωσα ένα μάθημα του Λιαντίνη, «Διδακτική των Νέων Ελληνικών» λεγόταν, αλλά η ύλη είχε τόση σχέση με τη διδακτική της γλώσσας όση τα κουνούπια με την εθελοντική αιμοδοσία. Πήρα τα βιβλία και δεν ξαναπάτησα σε παράδοση. Ξεφυλλίζοντας τα βιβλία συνειδητοποίησα ότι αποτελούσαν συναγωγή γνωμών ανδρός θυμοσόφου, χωρίς ειρμό, και ότι θα μπορούσα να περάσω το μάθημα γράφοντας γνώμες δικές μου. Συνεπώς αποφάσισα να μην τα διαβάσω τα βιβλία του κυρίου Λιαντίνη. Στις εξετάσεις έπεσε μια ερώτηση για τον Σολωμό, τον Κόντε. Πέρασα με δέκα.

Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι δύο δεκαετίες μετά εξακολουθώ να πρεσβεύω όσα έγραψα τότε.

Έλεγα ότι ο Σολωμός είναι ο Μεσσίας της ελληνικής ποίησης και όχι ο γενάρχης της, όπως ο Δάντης θεωρείται της ιταλικής. Η παρουσία του Σολωμού τέμνει την ελληνική ποίηση και την ξαναορίζει και τη νοηματοδοτεί με τον ποιητικό λόγο του. Όπως συμβαίνει με κάθε λογής μεσσίες, εκ των υστέρων το έργο του Κόντε φαίνεται προοικονομημένο και σχεδόν αναπόφευκτο. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι από εμάς αδυνατούμε να νιώσουμε την ομορφιά ή να ανταποκριθούμε στο παράδοξο κι ανεπανάληπτο ποιητικό όραμα του Πόρφυρα, του Κρητικού ή και των Ελεύθερων Πολιορκημένων.

Ο Σολωμός πλάθει όλη την ποίηση που τον ακολουθεί και βρίσκεται μέσα της: ολόκληρη η νεοελληνική ποίηση είναι της σολωμικής σχολής με τον τρόπο που οι χριστιανικές Εκκλησίες είναι σέχτες του Ναζωραίου. Γι’ αυτό και η ίδια η ποίηση του Κόντε μάς φαίνεται στοιχειώδης σαν έργο, σχεδόν προφανής κι αυτονόητη: επειδή βρισκόμαστε μέσα της ή μάλλον επειδή βρισκόμαστε μέσα στην ανάμνηση, μέσα στον σχολιασμό της και μέσα στην αναίρεσή της.

Από αυτήν την άποψη, κάθε επιστροφή στη ίδια στην ποίηση του Σολωμού, στα ίδια τα ποιήματα και στα αποσπάσματα, είναι αποκαλυπτική εμπειρία.