Τον καιρό της περεστρόικας ήμουνα παιδί με λίγο χαρτζιλίκι, και αργότερα με πενιχρά ιδιαίτερα κυρίως σε φτωχούς μαθητές. Ήμουν όμως παιδί διψασμένο για μουσική. Μόνο βινύλιο τότε. Και Πετρίδης και Τρίτο Πρόγραμμα. Έλα όμως που το Τρίτο τότε κάτι το είχε πιάσει κι έβαζε Μπουλέζ και Λιγκέτι και Πεντερέτσκι και πάθαιναν τα άμαθα και μισοπαρθένα αυτιά μου βουρδούμπελη.
Εκεί λοιπόν που το παραπέτασμα σκιζόταν από άνωθεν έως κάτω, ανακάλυψα τρία μαγικά ονόματα: Hungaroton, Harmonia Mundi και Naxos. Ιδίως η Hungaroton ήταν αποκάλυψη: έβρισκες ό,τι έργο ποθούσε η ψυχούλα σου σε βινύλιο και, το κυριότερο, σε τιμές κοψοχρονιά. Αυτό σήμαινε χειραφέτηση από την πανάκριβη Deutsche Grammophon, άρα περισσότερα λεφτά για τα ληστρικώς τιμολογημένα εισαγωγής από το Happening: ναι, ήταν η εποχή που άκουγα κλασσική, "Μάντεστερ" και ίντυ, Σαββόπουλο, Beatles και τέκνο (ναι, είμαι αντιφατικός κι ασυνάρτητος, ναι είμαι ασυνεπής: άνθρωπος είμαι).
Εκείνη την εποχή έμαθα και τη Melodija: η (μάλλον) γκόμενα μιας οικογενειακής φίλης είχε πάει εκδρομή στην εξωτική Ρωσία, με Ιντουρίστ κι έτσι, και μου έφερε σονάτες του Μπετόβεν με Γκιλέλς (γιατί άραγε; ζήτημα να με είχε δει τρεις φορές έως τότε -- μόλις τώρα το αναρωτήθηκα, ίσως της άρεσαν οι βαθύφωνοι teen νέρντουλες). Γυαλιστερό, βαρύ βινύλιο: Melodija, firma gramplastinok, το είχα μάθει σαν σλόγκαν.
Εκείνη την εποχή έκανα πολλή παρέα με την καταπληκτική Σακοπαρέα, ανάμεσά τους ένας ελληνοπολωνός, ένας ελληνορουμάνος κι ένας ελληνογαλλοτσέχος. Τους πιάνω λοιπόν και τους ψήνω: αν έχουν εταιρείες σαν τη Hungaroton, αν μπορούνε να μου φέρουνε πράμα το καλοκαίρι που θα πάνε 'εκεί' να δούνε θειάδες και σόγια. Άλλωστε το έλεγε πάντοτε ο πατέρας μου: "Είναι γεροί στην κλασσική εκεί στην Κομμούνα." Ναι, 'Κομμούνα' έλεγε την ΚΟΜΕΚΟΝ. Το ΚΚΕ το έλεγε 'νομενκλατούρα', εκνευρίζοντας φρικτά τους κομμουνιστές συγγενείς. Η απάντηση ήταν ότι βεβαίως κι έχουνε τέτοιες εταιρείες με φτηνούς κλασσικούς δίσκους στη Ρουμανία και στην (υπό διάσπαση) Τσεχοσλοβακία. Αλλά δε γουστάρουν. Όλοι θέλουνε να ακούνε ποπ και ροκ. Για του λόγου το αληθές, μου εμφανίζουν, εκεί μέσα στις μπύρες, στις κοκακόλες και στις πίτσες (υποκατάστατα μαύρου αυτά) το βουλγάρικο Like a Virgin, που λεγόταν Kako deva, με όλους τους τίτλους τραγουδιών στα βουλγάρικα, πάνω σε χαρτόνι κλάφτα, με βρακάκι χάρτινο, σε βινύλιο σκουπιδοσακούλας. Κόστιζε όσο ένας τριπλός ή τετραπλός με τα πέντε κοντσέρτα για πιάνο του θεού. Δεν καταλάβαινα τίποτα.
Ο Ελληνορουμάνος, που ήταν ο πιο έξυπνος από όλους μας, μου έσκασε την ανάλυση: επειδή το καθεστώς χρησιμοποιούσε την κλασική για υποκατάστατο της ποπ, ο κόσμος έχει λυσσάξει ακριβώς για ποπ. Σημειωτέον ότι 'στην Κομμούνα', μόνο το σεξ δεν τους έλειπε (αντίθετα με τη λεβεντο-Ελλάδα τότε): δεν ήθελαν την ποπ για χειραφέτηση, ήθελαν την ποπ για την ποπ, επειδή ήταν αμερικάνικια: Μαντόνα και κάτι κακομοιριές τύπου Μπράιαν Άνταμς. Η κλασική ήταν ανεπανόρθωτα ταυτισμένη με το καθεστώς. Όπως και η κλασική λογοτεχνία.
Το 1998 φιλοξενήθηκα σε ένα απέραντο διαμέρισμα στην Πράγα, αντί 300 μάρκων. Εγώ εκεί μέσα ζούσα το μεσευρωπαϊκό όνειρο: από τα στριφογυριστα κλιμακοστάσια και τον Μολδάβα μέχρι τις άχαρες αρρωστιάρες Τσέχες, από τα τραμ μέχρι αυθόρμητες άριες και ντουέτα στα καπηλειά, από την πλατεία Βεντσεσλάς όπου αντήχησαν τα Dub-ček Svo-bo-da, οι σοβιετικές ερπύστριες και τα μπρελόκ μέχρι το σπίτι του Sudek, του Κάφκα, του Μότσαρτ, του Αϊνστάιν (σχεδόν). To διαμέρισμα το έτρεχε η κυρία Karolina Poupova, η οποία τότε ήταν ογδονταφεύγα και είχε περισσότερη όρεξη για ζωή από πενηντάρα. Ήτανε γεμάτο κλασική λογοτεχνία, βιβλία παντού. Ράφια παντού, συγγραφείς γνωστοί κι απαραίτητοι και δίπλα τσέχικοι τίτλοι. Η κυρία Καρολίνα μίλαγε πέντε γλώσσες (mais je ne vous parlerai pas l'allemand, car ils sont des cons, des gens horribles -- je les connais trop bien, vous savez). Μου έλεγε ότι ο Κάφκα ήτανε μαλάκας και μίλαγε μόνο γερμανικά· ότι ο Χάβελ ήταν γκομενάκιας κι ότι θα τον σκότωνε το τσιγάρο· ότι οι κομμουνιστές κατέστρεψαν για πάντα την Πράγα και την ωραία ζωή· ότι ο καπιταλισμός τους ξανάφερε τη θρησκεία και τον πάπα και ότι τους αφάνισε για πάντα τον πολιτισμό: "you see, my granddaughter only wants American music, American food and no books. All these books! My husband was an engineer, we were not intelligentsia. But we read". Η εγγονή της ήθελε να γίνει μοντέλο: ακόμα μια κοκκάλω Τσέχα.
Όλα αυτά μου τα θύμισε η άλωση της ΕΡΤ από τον Σαμαρλάνο και τον Κεδίκογλου Μπέη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου