Στην αναδίπλωση της νέας εποχής

Καταγόμαστε από κυνηγούς και τροφοσυλλέκτες. Πριν γίνουμε αγρότες, προτού επινοήσουμε την Πόλη, για τουλάχιστον 50.000 χρόνια ήμασταν πολυλογάδες κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες. Άνθρωποι με την ίδια νόηση και με τον ίδιο ψυχικό κόσμο και τα ίδια μπλεξίματα με τα δικά μας -- μόνον το ποιος μάς σπάει τα αρχίδια και ποιος μας πατάει στον λαιμό άλλαξε. Α ναι: ως τροφοσυλλέκτες δεν είχαμε κλεπτοκράτες και ιερατεία γιατί ήτανε κομματάκι δύσκολη η συσσώρευση πλούτου.

Τέλος πάντων, επειδή το κυνήγι το ξέρουμε, γραπώνει την προσοχή μας ό,τι κινείται. Αυτή η δεξιότητα είναι επίσης χρήσιμη αν κινδυνεύεις να γίνεις μεζές αυτού που κινείται. Επιπλέον, επειδή είμαστε τροφοσυλλέκτες το μάτι μας πιάνει κάθε τι που γυαλίζει: πράσινο στην ξεραΐλα ή λαμπρά χρωματιστό στην πρασινάδα.

Κι έτσι παρακολουθούμε την επικαιρότητα: σαν υποψήφιο μεζέ ή σαν πιθανό αρπακτικό που μας έστησε ενέδρα. Κι έτσι κοιτάμε γύρω γύρω ν' αρπάξει το μάτι μας κάτι να γυαλίζει ή να λάμπει: σαν επιμελείς κι επίμονοι τροφοσυλλεκτες.

Η επικαιρότητα όμως δεν είναι φαΐ, δεν είναι καν απειλή συνήθως. Η επικαιρότητα και η ψυχαναγκαστική ενασχόληση μαζί της είναι ένας από τους λόγους που πηγαίνουμε διαρκώς προς τα πίσω τα τελευταία 30 χρόνια: κοιτάμε αυτό που μας δείχνουν να σαλεύει ή να σειέται, όσα γυαλίζουνε και λάμπουν -- και μέχρι εκεί. Προσηλωνόμαστε σε αυτά. μετά σε κάτι άλλο. Πάμε από θέμα σε θέμα, μονοθεματικά, από επεισόδιο σε επεισόδιο, από ματς σε ματς, από συμβάν σε συμβάν και από υστερία σε κρίση ηθικού πανικού. Μετά ξεχνάμε.

Η επικαιρότητα είναι άτιμο πράγμα και μπαγάσικο. Ασχολείσαι με την επικαιρότητα, ως θήραμα ή ως φρούτο που περιμένει τη συγκομιδή, και ξεχνάς ό,τι προηγήθηκε -- άσε δε ό,τι έπεται. Άραγε αυτή την ώρα τι γίνεται στην ανατολική Ουκρανία; στο Αφγανιστάν; στην Υεμένη; στη Συρία; πού είναι οι πρόσφυγες; τι κάνουν; βουλιάζουνε πια βάρκες έξω από τη Λαμπεντούζα; πού βρίσκεται η υπόθεση Γιακουμάκη; του Άλεξ της Βέροιας; Όλα καλά και ήρεμα;

Η εποχή μας φαινόταν να πηγαίνει προς μία κατεύθυνση: "εξαιτίας του Διαφωτισμού και της κληρονομιάς του, ο χώρος της ανθρώπινης ελευθερίας επεκτεινόταν σταδιακά από τη Γαλλική Επανάσταση και την κατάργηση της δουλείας μέχρι και πρόσφατα." Αν αυτή η επέκταση έχει πια στομώσει, αν πρόσφατα ανακόπηκε, αν ολοφάνερα πια αναδιπλώνεται ο χώρος της ανθρώπινης ελευθερίας, αν ξανασυζητάμε ζητήματα που θα έπρεπε να θεωρούνται τακτοποιημένα κι λυμένα, αυτό εν μέρει οφείλεται και στο ότι ξεπουληθήκαμε στην επικαιρότητα. Της παραδοθήκαμε ολόψυχα. Ξαναγίναμε κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες -- αλλά στην Πόλη δεν περνούν καλά οι κυνηγοί και οι τροφοσυλλέκτες.

Προσηλωμένοι σε αυτό που μας δείχνουνε τώρα -- αφού δεν επιλέγουμε εμείς πού θα προσηλωθούμε -- γινόμαστε μαλθακοί τελικά, σαν κάτι γατιά που κυνηγούν αντανακλάσεις πάνω σε τοίχους και μετά επιστρέφουν στη ραστώνη τους, ξεχνώντας ότι η αντανάκλαση στον τοίχο ήταν απάτη, φενάκη κάποιου ρολογιού 'η καρφίτσας που τυχαία βρέθηκε στο μονοπάτι της αντηλιάς. Κι έτσι, ξεχνώντας, χάνουμε τη δυνατότητα και να μάθουμε και να φυλαχτούμε και να δράσουμε.