όπου ο Σατανάς κατοικεί

Αυτή η φράση ακουγόταν από τη στριγγιά, όταν τελικά την ύψωνε, φωνή ενός ηγούμενου, του "πατρός Αθανασίου" (κι όχι "πάτερ Θανάση") στο Στόμιο του Κισσάβου. Πανέμορφος ο Κίσσαβος, χορταίνεις δάσος, δάσος θα ξαναχόρταινα μεταξύ Ιωαννίνων και Τρικάλων το 2012. Και το μοναστήρι του βρισκόταν σε ένα από τα πιο όμορφα σημεία του Κισσάβου. Όμως εγώ τη φράση θυμάμαι να την ακούω στον καύσωνα της Λάρισας, από ένα κασετόφωνο: η θεία μου είχε αναρίθμητες κασέτες με τη σειρά κηρυγμάτων του πατρός με θέμα την Αποκάλυψη. Το κήρυγμα πήγαινε αργά, σε φάση εδάφιο ανά κασέτα. Τις κασέτες τις άκουγε η θεια μου όπως εμείς ακούμε ραδιόφωνο, κάτι να παίζει στο βάθος. Κάτι ωφέλιμο.

Το θέμα όμως είναι πώς κατέληξα να ακούω το κήρυγμα από κασέτα μέσα στην κουζίνα. Η εξήγηση λέγεται Πυρηνική Φυσική (έτσι την έλεγαν τότε) και πάει λίγα χρόνια πιο πίσω. Ήμουν διακοπές στο χωριό, δέκα χρονών. Βαριόμουν πολύ. Ο ξάδερφός μου είχε αφήσει εκεί μια στοίβα με τα σχολικά βιβλία του από Λύκειο. Τα περισσότερα ήτανε βαρετά μέχρι κατατονίας: μικρός σιχαινόμουν τη λογοτεχνία και αγαπούσα την Ιστορία και, κυρίως, τη Γεωγραφία. Αλλά τίποτε από αυτά. Ψάχνοντας λοιπόν βρήκα ένα βιβλίο με πράσινο εξώφυλλο, Φυσική Γ' Λυκείου. Είχε διάφορα βαρετά για ηλεκτρικά ρεύματα και τέτοια αλλά το τελευταίο μέρος, η Πυρηνική Φυσική, με ξετρέλανε. Το διάβασα δυο και τρεις φορές αυτό το μέρος του βιβλίου και μετά πέρασα τις υπόλοιπες διακοπές προσπαθώντας να χωνέψω όσα έλεγε εκεί μέσα. Τα άτομα δεν ήταν μικροσκοπικότατοι κόκκοι άμμου. Τροχιές, στιβάδες, σπιν ("στροφορμή"). Ποζιτρόνια. Σχάση. Σύντηξη. Τι είναι ραδιενέργεια (που μέχρι τότε μόνον ως τρόμο την ήξερα). Η ταχύτητα του φωτός. Οπωσδήποτε θα γινόμουν φυσικός.

Το θέμα όμως που προέκυπτε ήταν: οι μόνοι που ασχολιόντουσαν με επιστημονικά θέματα ήταν οι ξάδερφοί μου από τη Λάρισα. Ο μεγάλος μάλιστα σίγουρα θα γινόταν χημικός, όπως διατράνωνε. Οι ξάδερφοί μου ήτανε γενικά πολύ κουλ: μιλάγαμε για εξωγήινους, για κορίτσια (πολύ λίγο αλλά καίρια), για ηλεκτρονικά κι ηλεκτρολογικά, για το πώς θα ζούμε στο μέλλον, για το διάστημα, τον Καρλ Σάγκαν και την αστρονομία. Μιλάγαμε και για όσα δεν καταλαβαινα από το πράσινο βιβλίο και χρειαζόντουσαν επεξήγηση κι ερμηνεία, π.χ. τι στο διάολο είναι η αδράνεια και, κυρίως, τι ρόλο βαράει η γνωστή και ακατανόητη εξίσωση, e=mc², αφού δεν μπορούσα με τίποτα να καταλάβω τι δουλειά έχει η ταχύτητα του φωτός με τη σχέση μάζας κι ενέργειας (την οποία ας πούμε ότι διαισθητικά την έπιανα): τι νόημα έχει μια ταχύτητα στο τετράγωνο; Το μόνο που μου έλεγαν για εξήγηση ήταν ότι αυτή η εξίσωση είναι προϊόν μαθηματικών και ότι εγγυάται πως ένας κόκκος σκόνης περικλείει τιτάνια ποσότητα ενέργειας.

Το θέμα ήταν οτι η θεία μου κι ο θειος μου, οι Λαρισαίοι, δεν άφηναν τους γιους τους να διανυκτερεύουν στο χωριό. Κι έτσι αναγκαζόμουν να πηγαίνω να μένω μέρες μαζί τους στη Λάρισα, για να μπορώ να συζητάω με τους ξαδέρφους μου. Άλλωστε η θεία μου έφτιαχνε κάτι καταπληκτικά φαγητά: μπριζόλες και μπιφτέκια και πατάτες τηγανητές σαν εστιατορίου, στη φριτέζα. Το σπίτι τους ήταν όλο φερμένο από τη Γερμανία, εκτός από τα ντουβάρια και τα τσιμέντα και τους σοβάδες: προϊόν μακροχρόνιου μόχθου δύο γκασταρμπάιτερ. Ήταν εντελώς διαφορετικό από τα δικά μας σπίτια. Και μέσα σε λίγα χρόνια, γέμισε εικονίσματα, συναξαριστές, κομποσχοίνια και πολλές πολλές κασέτες με κηρύγματα. Οι κουβέντες όμως με τους ξαδέρφους παρέμεναν οι ίδιες: κορίτσια (πολύ λίγο αλλά καίρια), φυσική, χημεία, αστρονομία κι εξωγήινοι. Μόνο που προστέθηκαν ο αερομοντελισμός, οι προπονήσεις (έκανε αθλητισμό ο μεγάλος) και τα κιτ: τυπωμένα κυκλώματα και υλικά όπως πυκνωτές και τρανζίστορ, για να συναρμολογείς δικές σου απλές ηλεκτρικές συσκευές. Εν καιρώ ήρθε και ενθρονίστηκε στο δωμάτιό τους η Amiga. Στο μεταξύ, στην κουζίνα του σπιτιού, κασέτα την κασέτα, προχωρούσε η Αποκάλυψις του Ιωάννου εδάφιο το εδάφιο. Σε ένα άλλο δωμάτιο, μέσα σε μια μικρή περιοχή οργανικού ιστού, προχωρούσε κι αυτός αργά ο τρόμος που εμείς οι απλοί άνθρωποι λέμε καρκίνος.

Πού κατοικεί ο σατανάς, στην Έφεσο, στα Θυάτειρα ή στις Σάρδεις, δε θυμάμαι. Είμαι πλέον βέβαιος ότι πάντως έχει ενοικιοστάσιο στην καρδιά κάθε φοβισμένου ανθρώπου.