Αριστεία και κακοποίηση

Ο γλωσσοκεντρισμός, είτε ως εμμονική "ονομάτων επίσκεψις" των Σχολαστικών του Μεσαίωνα, είτε ως τα λογοπαίγνια κι οι μεταφορές των αποδομιστών που παριστάνουν τις ερμηνείες, είναι παιδική ασθένεια της θεωρητικής σκέψης. Δεν πρέπει λοιπόν να δίνουμε πάρα πολλή σημασία στις λέξεις: οι έννοιες μετράνε.

Ωστόσο, δεν είναι ενδιαφέρον ότι δεν υπήρξε και δεν υπάρχει όρος για το bullying στα ελληνικά; Λέω ότι αυτό το κενό μπορεί να οφείλεται στο ότι το bullying, η βία από θέση ισχύος προς τον αδύναμο, είναι μέρος της κουλτούρας μας, δε χρειάζεται καν να ονομαστεί η έννοια, που υπάρχει και με το παραπάνω: να προγκήξεις το χαζό, την τσουλίτσα, τον γύφτο, τον μπατζάκα, το πουστράκι, το παρλιακό, τον τραυλό, την παρμένη, τον μαμάκια, τη θεούσα, το σπασικλάκι, τη μυξού, το υπερκινητικό, το φυτό, τον αυτάκα, το σακάτικο, το σπυριάρικο, τον μπουχέσα κτλ. Όχι απαραιτήτως βίαια, όπως στη βόρεια Ευρώπη -- συνήθως το πολύ να ρίξεις καμμιά κατραπακιά. Αλλά ο άκαμπτος ετεροκαθορισμός και οι ανεξίτηλες ετικέτες (σαν τη σφραγίδα του Κάιν, τι ετικέτες) είναι μέρος του πώς διανέμονται οι ρόλοι στην πάντοτε αγροτοποιμενική και άτεγκτη κοινωνία μας. Και η βία, συμβολική, λεκτική ή σωματική, αγελαία συνήθως, είναι μέρος του πώς επιβάλλονται. Πομπέματα είναι αυτά κατά βάθος.

Από την άλλη η τελετουργικά διαρθρωμένη κουβέντα περί αριστείας. Τον όρο (να τες πάλι οι λέξεις) 'αριστεία' τον πρωτοάκουσα πριν 7-8 χρόνια, στη δουλειά, μέσα σε συμφραζόμενα όπως "ανταγωνιστικότητα", "προσέλκυση κονδυλίων' κτλ. Και πάλι, η έννοια υπάρχει και παραϋπάρχει ήδη και προϋπάρχει της νεοφιλελεύθερης καραμέλας: παιδιά του ελληνικού σχολείου είμαστε, στο κάτω κάτω, που μοίραζε βραβεία και αριστεία, που γινόσουν επίτιμος δήμος σταρένιος της τάξης αν ησουν αριστούχος, ενώ αν αρίστευες ως "ο πρώτος των πρώτων" κράταγες και τη σημαία. Όλο το σχολείο είναι χτισμένο πάνω στις ανάγκες (;) των καλών μαθητών, εμείς οι άριστοι "που γαμάγαμε" τάχα (άρα δεν ήμασταν εντελώς φυτά, σπασικλάκια κτλ) ήμασταν ο ανθός, και καλά, της ελληνικής νεολαίας. Ο ανθός στην αμμουδιά. Οι άριστοι.

Χωρίς να μπορώ να προσφέρω ανάλυση σε βάθος και εγκυκλοπαιδικότητα, χωρίς να είμαι διαλεκτικός ή κριτικός, λέω απλώς ότι οι δύο ξενώνυμοι όροι, το bullying και η αριστεία (από το excellence) ήρθαν να ονομάσουν δύο βασικά στοιχεία της νεοελληνικής παράδοσης και της κοινωνικής μας πραγματικότητας: τη βία απέναντι στον αδύναμο Άλλο και την καλλιέργεια στον υπερθετικό του προτύπου που το μεγάλο Μικρό Χωριό Κακό Χωριό στανικώς επιβάλλει στον καθένα μας.

Και αυτά τα γράφω γιατί ξέρω ότι θα ξεχάσουμε το παιδί τον Γιακουμάκη, που ποιος ξέρει ποιες κομπλεξικές υπάρξεις το βασάνιζαν και για πόσο, το λέω γιατί ξέρω το εξής:

Θα ξεχάσετε τ__ ________ όπως ξεχάσατε τον Άλεξ, την Αμάρυνθο, το Πλατύ, τους εκατοντάδες κακοποιημένους και νεκρούς μετανάστες (οι πιο πολλοί Αλβανοί φονιάδες, ντάξει;), τους δεκάδες νεκρούς και κακοποιημένους της αστυνομικής βίας στις πόλεις μας, τους μπαζωμένους Ρομά. Και τι να κάνουμε, στο κάτω κάτω.

Τα γράφω γιατί νιώθω μεγάλη θλίψη και τρόμο. Ξορκίζω με κείμενο τον φόβο ότι το παιδί το φάγανε κι ότι θα μείνει για πάντα χαμένο, όπως ο Άλεξ, όπως τόσοι και τόσοι άλλοι μέσα στο Κωσταλέξι όπου ζούμε.