Η Παιδεία και η Βουλή (των Εφήβων)

Με αφορμή το πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Αλιβιζάτου και την πρόσφατη εκπομπή στον Σκάι θέλω να γράψω κάτι που τρώγομαι να το πω περίπου έναν χρόνο:

Σταματήστε να κατηγορείτε το εκπαιδευτικό σύστημα και την Παιδεία της Ελλάδας. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι απόλυτα πετυχημένο και λειτουργικότατο, αν αξιολογηθεί με βάση τους στόχους του -- οι οποίοι διατυπώνονται με σαφήνεια και πολλές φορές ρητά στα αναλυτικά προγράμματα.

Σκοπός του εκπαιδευτικού συστήματός μας είναι να διαμορφώσει εθνικά υποκείμενα και να τους προσδώσει στοιχεία μιας ενιαίας εθνικής ταυτότητας.

Η παιδεία μας δεν έχει παρά πολύ περιορισμένους πρακτικούς στόχους, δεν ασχολείται ιδιαιτέρως με το να δώσει τεχνικά, κοινωνικά ή και θεωρητικά "εφόδια στους νέους για τη ζωή". Η παιδεία μας δεν ενδιαφέρεται να διδάξει πολιτική σκέψη και συμπεριφορά ή αρχές πραγματικής ηθικής (η ασυνάρτητη και "ελληνορθόδοξη" διαπαιδαγώγηση με στοιχεία ηθικής προσφέρεται φυσικά ως στοιχείο εθνικής ταυτότητας). Το σχολείο μας δεν είναι ούτε "δεξιό" για να διδάξει αρχές, ούτε "αριστερό" για να διδάξει κοινωνική ευαισθησία· παράλληλα, η επιστημονική, η τεχνική, η καλλιτεχνική και η τεχνολογική μας εκπαίδευση είναι κωμικές.

Οι εκπαιδευτικές μέθοδοι στοχεύουν στο να μπορεί κάθε Έλληνας να ξέρει γιατί είναι Έλληνας, πώς θα γίνει σωστός Έλληνας και γιατί πρέπει να είναι περήφανος που είναι Έλληνας. Εξού και η υπερτροφική έμφαση σε ατελέσφορη γλωσσική διδασκαλία, εξού και η μεθοδολογική αγκύλωση και αφέλεια στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών, εξού και η κωμική μετάδοση κοινωνικών και ιστορικών επιστημών ως στοιχείων εθνικής χρηστομάθειας. Εξού και η γενικευμένη ηγεμονία της αυθεντίας: της αρχαίας γλώσσας, της Ιστορίας ως ελληνικού αφηγήματος, της Τέχνης και της Σκέψης ως εθνικών κειμηλίων που κληροδοτήθηκαν σε μια αχάριστη Ευρώπη, της γενικευμένης περιφρόνησης προς τον τεχνικό πολιτισμό, προς τη διδασκαλία των τεχνών, προς τη φυσική αγωγή και τα αθλήματα, προς την ανάπτυξη των προσωπικών δεξιοτήτων των μαθητών, κτλ. κτλ. κτλ. κτλ. κτλ. κτλ. κτλ. ...

Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει λοιπόν επιτύχει κάτι που δύσκολα βρίσκει κανείς σε εθνικό κράτος, ακόμα και σε κράτη εθνικά με πιο βαρβάτο τρόπο από ό,τι το δικό μας: γλωσσική ομογενοποίηση, περιθωριοποίηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και τοπικισμών, μονοειδή και μονολιθική εθνική ταυτότητα, συμφυρματική ταύτιση "λαού", "έθνους", "κοινότητας", "κοινωνίας", "κοσμάκη", "πατρίδας" και "ελληνισμού".

Για να δείτε το προϊόν του εκπαιδευτικού συστήματος, βλέπετε Λαζόπουλο. Μιλήστε με τον ευφυή νέο καταστηματάρχη ο οποίος υπέστη για χρόνια ακατανόητα αρχαία στο σχολείο (που τα πέρναγε μετά βίας), αλλά δεν έχει πρόβλημα αφού "Έλληνες είμαστε ρε αδερφέ".

Ένα τέτοιο σύστημα δε χρειάζεται πανεπιστήμια τελικά.

Επίμετρο:

Περπατώντας στο σπίτι από τη δουλειά θυμήθηκα το σημείο στην εκπομπή που λινκάρω πιο πάνω στο οποίο ο Ξυδάκης λέει χοντρικά ότι θέλει να ακούσει τη γνώμη των νέων έξω από τις μανιέρες και τις ελληνικούρες των δημοσιογράφων και εν γένει των μεγάλων.

Είναι πράγματι υποπροϊόν του εκπαιδευτικού συστήματος ότι όταν οι νέοι θέλουνε να τους πάρουνε στα σοβαρά υιοθετούν την κούφια ρητορεία, τα πληκτικά σχήματα, τους χιλιοτριμμένους τόπους και τον εκθεσάδικο στόμφο που το σχολείο τούς διδάσκει ότι αποτελούν καλλιέπεια, σωστή έκφραση και ευφράδεια. Η πηγαία ρητορική των καφέ, το δηκτικό χιούμορ του δρόμου, τα σχολικά λογοπαίγνια, τα υπαινικτικά καυλαντίσματα των πάρτι, η καταιγιστική επιχειρηματολογία όταν μιλάνε για λ.χ. μπάλα, γκομενικά ή κατά των γονιών, οι χιπχόπ / γηπεδικές / φανταρικές / παρεΐστικες / μετατηλεοπτικές επιρροές τους εξαφανίζονται και δίνουνε τη θέση τους σε έναν δοτό μικρομέγαλο λόγο, σαν κι αυτό που διαφημίζουνε της γης οι λαζόπουλοι και η Στερεοτυπία ως λόγο των πάλαι 'δεκαεξάρηδων': λόγο ρηχό, κουτό και άκαμπτο που κανονικά θα έπρεπε να χαρακτηρίζει μόνο τελειωμένα νερντ και κνίτες.

Ο ίδιος λόγος, η ίδια ρητορική, η ίδια φλερύ ελληνικουρίαση παίζεται και στην εξαμβλωματική καρικατούρα θεσμού που λέγεται 'Βουλή των Εφήβων': "εξαμβλωματική" γιατί είναι άχρηστη, στημένη και υποκριτική· "καρικατούρα" γιατί λειτουργεί ως αυτό που κάτι γέροι νομίζουν ότι είναι η Βουλή: ένας καφενές για κουβέντες της βούρτσας ή γεροντοπηγαδάκι του Ζαππείου...