Nolo contendere

Δουλεύω πάρα πολύ τις τελευταίες βδομάδες και η κατάσταση θα γίνει χειρότερη. Φυσικά δεν παραπονιέμαι, αγαπώ τη δουλειά μου. Απλώς είμαι πάρα πάρα πολύ κουρασμένος. Από τότε που άνοιξα το μπλογκ πρέπει να είναι η δεύτερη ή η τρίτη φορά που δε γράφω γιατί δεν προλαβαίνω ή δεν έχω κουράγιο.

Δεν είναι όμως μόνον αυτός ο λόγος που δεν είδα ή δε θα δω το Debtocracy. Ο λόγος είναι ότι δε βλέπω βίντεο παρά σπάνια. Ειδικά ντοκυμαντέρ και τέτοια, αν δεν έχουν κινηματογραφικές αρετές, όπως λ.χ. μιας φίλης μου που δε θα ονομάσω. Γιατί δε βλέπω βιντεάκια και ντοκυμαντέρ; μα γιατί βαριέμαι: τα περισσότερα χρειάζονται 30 και 60 λεπτά από τη ζωή σου για να σου πουν ό,τι μια σελίδα εφημερίδας. Ίσως κιόλας να φταίει ότι διαβάζω γρήγορα.

Πάντως, στην περίπτωση του Debtocracy, δεν είμαι σίγουρος και τι θα καταλάβω, αν θα το καταλάβω σωστά και ποιο θα είναι το αποτέλεσμα. Δε θα ξανακάνω την πλάκα που έκανα κάποτε ότι τα οικονομικά δεν είναι επιστήμη. Ενδεχομένως να είναι επιστήμη, αλλά κοινωνική: το πολύ να μπορεί να ερμηνεύσει τα φαινόμενά της, να προβλέψει δεν μπορεί, πάει και τελείωσε. Να πάψουνε να παίζουνε με τα μοντέλα τους.

Βεβαίως, οι οικονομοτέτοιοι του 21ου αιώνα είναι σαν τους ιστορικούς και τους φιλολόγους του 19ου και τους φιλοσοφους του 20ου: είναι τόσο βαθιά χωμένοι στο πολιτικό παιχνίδι, στη διαμόρφωση συνειδήσεων, στον ρόλο τους ως οινοχόοι της εξουσίας, που είναι αδύνατο να κάνουνε σωστά τη δουλειά τους. Έτσι, οι ιστορικοί και οι φιλόλογοι του 19ου εργάζονταν λ.χ. για τη δόξα της Γερμανίας και του εκάστοτε έθνους, οι φιλόσοφοι του 20ου υφαίνανε τη σάρκα της ιδεολογίας που χρειαζόντουσαν οι δυτικοευρωπαϊκές αστικές δημοκρατίες, ο σοσιαλισμός ή (άλλα) ανοσιουργήματα, οι οικονομοτέτοιοι του 21ου υπηρετούν τις τράπεζες, τις "αγορές", τις πολυεθνικές. Άντε να βγάλεις επιστήμη και τέτοια μετά.

Γράφω λοιπόν το μπλογκ 6 χρόνια και μονίμως γκρινιάζω. Το γράφω τακτικά, μετά τους Ολυμπιακούς είμαστε στον κατήφορο. Και βέβαια μού την πέφτουνε πολλοί ότι οι Ολυμπιακοί ήτανε μια πολυδάπανη φιέστα, αλλά τι δεν είναι πολυδάπανο και υπερτιμολογημένο στην Ελλάδα; και αναλογικά με τη φιέστα που βγάλαμε και με τη σημασία της, χαλάλι οι σπατάλες: εδώ πληρώναμε τις πλαστικές σημαίες του Μπιρσίμ για τον θνήσκοντα Παπανδρέου, πληρώσαμε τις φωτιές του Ανιψιού, πληρώνουμε λεφτά πεταμένα σε ημιτελή έργα υποδομής ή σάπια -- γιατί κλαίμε τα ολυμπιακά δις που θα μπορούσανε να μας δώσουν όραμα και να γίνουν απαρχή αναγέννησης της Αθήνας; Αλλά, όπως κλαίγομαι επί εξαετία, Ελλάδα και όραμα είναι έννοιες που δύσκολα συγκατοικούν. Σαν να λέμε Εγγλέζος και προσωπική υγιεινή: με το ζόρι και μόνο για τα μάτια του κόσμου.

Γρήγορα κατάλαβα (τον Δεκέμβριο του '08 και, μετά, τον Μάη του '10) ότι αυτά περί οράματος είναι ξεπιάσματα. Δεν υπάρχει η στοιχειώδης αλληλεγγύη στην κοινωνία μας. Μετά από τόσους μήνες κρίσης, δείτε τι γίνεται: όσοι ευθύνονται -- και, ελάτε, ξέρουμε ποιοι έχουν ευθύνες, πάλι θα τα λέμε; -- εξακολουθούν να κάνουν τα ίδια και χειρότερα, όσοι χυδαίοι και γλοιώδεις δεν έχουν αποθρασυνθεί δηλαδή, ενώ οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα έθιγαν λ.χ. όσους προμηθεύουν το Στράτευμα ή παρασιτούν σε αυτό (ένα τυχαίο παράδειγμα έφερα) είναι πλέον φανερό ότι δε θα γίνουνε ποτέ, ακόμα και σε όσους έχουνε τη λάμψη στα μάτια του καλέσματος σε Μετάνοια "να αλλάξουμε". Παράλληλα, η κυβέρνηση του Γιου πελεκάει συστηματικά ό,τι έχει μείνει από το κράτος πρόνοιας, οδηγώντας εκατοντάδες χιλιάδες στη φτώχεια, κι έχουμε ακόμα αυτόκλητους σχολάρχες και ιεροκήρυκες να μας ψέγουν που δεν είμαστε αρκούντως πειθήνιοι, εφησυχασμένοι και πρόθυμοι να συμμορφωθούμε. Μα κύριοι δημοσιογράφοι, ο ελληνικός λαός κοντεύει να ξεπεράσει τα επίπεδα άψογης συμμόρφωσης και συνεργασίας που επέδειξε επί χούντας, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι τώρα πρόκειται να πεινάσει.

Οπότε: όραμα, τον πούλο· αλληλεγγύη, τον πούλο. Ποιος είναι ο τρίτος πούλος; Μα φυσικά η πνευματική παραγωγή, η παραγωγή σκέψης. Δε θα μιλήσω για τη λογοτεχνία, γιατί θα ανοίξω αναίτιο μέτωπο, κυρίως μέσα από μια αλληλουχία παρεξηγήσεων. Σκεφτείτε τον πολιτικό λόγο. Επιτρέπεται να παράγει ο παιγνιώδης ολντμπόυ, ο αινιγματώδης Αντώνης ράντικαλ και ο καταρρακτώδης Τάλως σημαντικότερη πολιτική σκέψη και λόγο από μια στρατιά στοχαστώνε, δημοσιογράφωνε και πνευματικών ανθρώπωνε; Επιτρέπεται να μην υπάρχει ουσιωδέστερη υπεράσπιση του Μνημονίου από την Ξαφά και (με τον τρόπο του) τον Γεωργελέ; Επιτρέπεται να αναπολούμε το Μαλβινάκι το καλό; Επιτρέπεται να σχολιάζουμε εκτενώς κι εμβριθώς χρονογραφηματάκια του Πρετεντέρη, του Μανδραβέλη, του Γιανναρά ή και του Ξυδάκη, αν θέλετε, λες και είναι βαρυσήμαντα ολοσέλιδα κείμενα γνώμης; Επιτρέπεται η σάτιρα να είναι στα χέρια του κουρασμένου Λάκη και του αμήχανου Κανάκη; Βεβαίως ο πούλος που λέγεται ένδεια σκέψης συνεπάγεται ότι, να, ο ολντμπόυ, ο Αντώνης, ο Τάλως και όλοι οι άλλοι έχουν την ευκαιρία να επηρεάσουν κόσμο, ενδεχομένως μια ολόκληρη γενιά. Αυτό είναι καλό για εκείνους. Ίσως και για τη γενιά. Δεν παύουν όμως να είναι οι ψαρούκλες μέσα στη χαβούζα, που λένε κι οι Αμερικάνοι: φαίνονται ψαρούκλες επειδή η χαβούζα είναι μικρή. Κι αν νομίζετε ότι η χαβούζα ήτανε κάποτε, ξέρω γω επί γενιάς του '30, λίμνη ή και η Κασπία, παρηγορηθείτε: τουλάχιστον εξέλιπαν ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, ο Παπανούτσος κι ο Κώστας Ουράνης. Πίσω δεν πήγαμε αλλά ούτε και μπροστά.

Γενικά, δε νομίζω ότι πάμε πουθενά εδώ και πολύ καιρό: οι ζωές των φτωχών ξοδεύονται συστηματικά και πολλές φορές σπαταλιούνται, όπως πάντα. Και για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες θα έχουμε σύντομα περισσότερους φτωχούς, ακόμα και πολύ κοντά σε όσους διαβάζουν αυτά που γράφει ένας κουρασμένος άνθρωπος πριν πάει για ύπνο.