Σάββατο 24 Ιουνίου 2006

Ο Διάβολος εν Τουρκία

εν ω γαρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε και εν ω μέτρω μετρείτε μετρηθήσεται υμίν. τι δε βλέπεις το κάρφος το εν τω οφθαλμώ του αδελφού σου την δε εν τω σω οφθαλμώ δοκόν ου κατανοείς, ή πώς ερείς τω αδελφώ σου "άφες εκβάλω το κάρφος εκ του οφθαλμού σου" και ιδού η δοκός εν τω οφθαλμώ σου. υποκριτά, έκβαλε πρώτον εκ του οφθαλμού σου την δοκόν και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ του οφθαλμού του αδελφού σου
Κατά Ματθαίον 7, 3-5


There are others who commit worse crimes, and it is convenient to focus on them, not those for which we are responsible and can therefore easily bring to an end.
[Υπάρχουν κι άλλοι που διαπράττουν χειρότερα εγκλήματα και είναι πολύ βολικό να ασχολούμαστε με αυτά παρά με εκείνα για τα οποία είμαστε εμείς υπεύθυνοι και άρα μπορούμε εύκολα να σταματήσουμε.]


Μου είπε κάποτε ένας πατριώτης Κύπριος γιατρός, ο οποίος ζει στη Θεσσαλονίκη εδώ και τριάντα χρόνια, πως αδυνατώ να κατανοήσω τις κυπριακές πραγματικότητες και ότι είμαι φιλότουρκος. Όσον αφορά τις "πραγματικότητες", εννοείται, πώς να τις κατανοήσω, κατανοούνται; Ακατανόητες είναι, εδώ τις ελληνικές πραγματικότητες δεν μπορώ να κατανοήσω. Όσο για το 'φιλότουρκος', φυσικά και δεν είμαι, αν και μάλλον είμαι Τούρκος, τουλάχιστον θα μπορούσα, δεν ξέρω: δεν έχω μελετήσει τους περί υπηκοότητας νόμους της γείτονος, ωστόσο υποπτεύομαι πως προστατεύουν αρκούντως τον τουρκισμό από ξένα σώματα όπως εγώ.

Πώς μπορεί στ' αλήθεια να είναι κανείς φιλότουρκος. Ακόμα και εάν ξεπερνούσε το πανευρωπαϊκό αντιτουρκικό αντανακλαστικό (τουλάχιστον από την πολιορκία της Βιέννης και ύστερα), ακόμα και εάν ξεπερνούσε τον αραβικό αντιτουρκισμό (μουσουλμάνοι της πλάκας -- ούτε αραβικά δεν ξέρουν), ακόμα και αν ξεπερνούσε τον οριενταλισμό που παίρνει και τους Τούρκους σβάρνα, ακόμα και εάν παρέκαμπτε την εικόνα του 'Αλλου, βρωμύλου, βάρβαρου, γλείφτη, κομπλεξικού Τούρκου την οποία επανειλημμένα ενσαρκώνει η κοινή μας κουλτούρα, από τον Σαίξπηρ και τον Θερβάντες έως το 'Τοπκαπί', το 'Αραράτ' και το 'Από τη Ρωσία με αγάπη', υποστασιάζοντας τα παραπάνω αντανακλαστικά, θα είχε κανείς σοβαρά πραγματικά προβλήματα στο να γίνει φιλότουρκος: τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων στην εν λόγω χώρα, το πολιτικό παράδοξο να υπερασπίζεται τον 'ευρωπαϊσμό' της ένα στυγνό στρατιωτικό κατεστημένο, τα ανά δεκαετία πραξικοπήματα που διοργανώνονται εκεί, το κουρδικό, τη γενοκτονία των Αρμενίων και την άρνηση να την αναγνωρίσουν, τη (μέχρι πρότινος) αποτελεσματικότερη διπλωματία του πλανήτη με ένα και μόνο δόγμα: παρελκυστική τακτική (αυτή έπαιζε πολύ επί Ψυχρού Πολέμου, τώρα απλώς εξοργίζει -- βλέπε και τα βάσανα των όψιμων ακολούθων της όπως κάποιος Τ. Παπαδόπουλος).

Προφανώς, η Ελλάδα είναι πολύ πιο 'πολιτισμένη' χώρα και θεωρώ κωμική οποιαδήποτε σύγκριση των δύο χωρών, σε όλα τα επίπεδα. Ας πούμε, θεωρώ τουλάχιστον ατυχή επιχειρήματα τύπου "άμα οι Τούρκοι (δηλ. μια χούφτα γκρίζοι καραγκιόζηδες) προπηλακίζουν τον Πατριάρχη γιατί εμείς (δηλ. το ελληνικό κράτος) να τους αφήνουμε (δηλ. τη μειονότητα) να εκλέγουν τον μουφτή τους;" Ωστόσο στην Τουρκία υπάρχει μια δυνατή φωνή αντίστασης εκ μέρους των διανοουμένων της, τους οποίους συνήθως περιμένει τουλάχιστον το κελλί για την παραμικρή αποκοτιά τους. Στην Τουρκία υπάρχει μια γενναία διανόηση που στηλιτεύει και επικρίνει τα κακώς κείμενα, η οποία τολμάει να μιλάει ακόμα και για τουρκικά εγκλήματα.

Αυτό που με προβλήματίζει είναι τι κάνουν οι διανοούμενοι στην Ελλάδα.

(Ο τίτλος της καταχώρισης είναι από ένα ξεχασμένο μυθιστόρημα του 19ου αιώνα, στο οποίο ένας από τους ήρωες έχει το όνομα 'Βάρθακας').

[Επίμετρο: 'Ο Διάβολος εν Τουρκία' του Στέφανου Ξένου βγήκε πρώτα στα αγγλικά το 1851 και μετά στα ελληνικά το 1862. Μιλάει για τη διαφθορά και γενικότερη αθλιότητα της σουλτανικής Πυλης και καμαρίλας -- νομίζω πως ενσωματώνει κι ένα λαβ στόρυ, δεν το έχω διαβάσει.]

GatheRate

20 σχόλια:

  1. Μα, για κάτσε, όταν λέμε ότι κάποιος είναι "φιλότουρκος" τί εννοούμε; Ότι συμφωνεί με τους πολιτικούς, τα άσχημα και τα στραβά τους ή ότι του αρέσουν οι άνθρωποι, ο πολιτισμός και τόσα άλλα που δεν έχουν καμμία σχέση με την οικονομικοπολιτικοθρησκευτικοτέτοια κατάσταση; Γιατί ας πούμε, αν πάρεις τους φιλλέληνες έναν έναν πιο πολύ γούσταραν Πλάτωνες, Σωκραταίους, αρχαία ελληνικά πνεύματα και αγάλματα, παρά τους ζωντανούς Έλληνες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό που με προβλήματίζει είναι τι κάνουν οι διανοούμενοι στην Ελλάδα.

    Όσοι από αυτούς έχουν πάει δημοτικό την περίοδο 1954-1974 σε γενικές γραμμές μαλακίζονται και οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους επίσης μαλακίζονται για άλλους λόγους όμως.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αγαπητή Xpsil, πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Έχει πλάκα πάντως πως παίζουμε με τις λέξεις. Η έννοια "φιλότουρκος" παρά το φιλικό "φιλ-" πρόθεμά της στην ουσία έχει αρνητική χροιά. Θα έλεγα ότι αν βάλουμε δίπλα δίπλα τον τρόπο που χειριζόμαστε τις έννοιες "φιλέλληνας" και φιλότουρκος" θυμίζουν τη διαφορά μεταξύ των όρων "δημόσιος άνδρας" και "δημόσια γυναίκα"...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Νομίζω καλά είναι πρώτα να βρούμε τους "διανοούμενους" και μετά να δούμε τι κάνουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Rakasha εντάξει, τώρα ήπια καφέ και το κατάλαβα. ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. "τι κάνουν οι διανοούμενοι στην Ελλάδα"

    Λες κι οι διανοούμενοι έχουν θεσμοθετημένο ρόλο... Λες και πρόκειται για ενιαίο σώμα... Και γιατί ειδικά οι διανοούμενοι; Και τι θα περίμενε κανείς να κάνουν; Να εμφανιστούν μαζικά στην τιβί; Να κατεβούν στους δρόμους; Να βγάλουν βόλτα κείμενα προς υπογραφή; Να αρχίσουν τις διαλέξεις; Δεν με συγκινεί καθόλου το ενδεχόμενο. Άσε που αν έκαναν κάτι, το πιθανότερο είναι ότι η παρέμβασή τους (των διανοουμένων ως σύνολο κι όχι ορισμένων διανοουμένων), θα ήταν προς την αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που εσύ κι εγώ θα επιθυμούσαμε. Σε διάβασα και σχεδόν αμέσως φαντάστηκα τη Λιάνα Κανέλλη να μου φωνάζει απ όλα τα παράθυρα. Τώρα, το ερώτημα-προτροπή, νομίζω θα αποκτούσε διαφορετικό περιεχόμενο στα πλαίσια ενός πολιτικού σχηματισμού (ενός κόμματος, ενός κινήματος). Θα σε καταλάβαινα καλύτερα αν σε απασχολούσε τι κάνουν οι "δεξιοί" ή οι "αριστεροί" διανοούμενοι στην Ελλάδα...Εμένα με ενδιαφέρουν αμφότεροι... Ω Δαίμονα, τι γκραμσιανά φαντάσματα σε κατατρύχουν;

    Ας κάνουν τουλάχιστον σωστά (κατά συνείδηση, αν διαθέτουν) την day job τους. Λίγο το έχεις;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αν και οι "δεξιοί" διανοούμενοι έχουν παράδοση να παρεμβαίνουν μέσω του κράτους. Την οποία παράδοση ζήλεψαν οι "αριστεροί". Και με την κατάσταση του δημόσιου τομέα σήμερα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Θάρρος και φιλαλήθεια χρειάζεται, αγαπητέ φίλε. Προς το παρόν παπαγαλίζονται οι φενάκες που επινοεί η εξουσία για να δικαιολογήσει (λες και μπορεί, λες και το χρειάζεται) τις εγκληματικές αυθαιρεσίες της.

    Εν προκειμένω, παραθέτω εκτενέστερα το απόσπασμα από το οποίο πήρα ένα από τα μόττο (η υπογράμμιση δική μου):

    "The end of the last millennium must have been one of the low points in the generally dismal history of intellectuals. In the US and Europe, respected voices reveled in the “normative revolution” underway, as US foreign policy had entered into a “noble phase” with a “saintly glow.” For the first time in history a state was dedicated to “principles and values,” acting from “altruism” alone. At last the “enlightened states” would undertake their “responsibility to protect” the suffering everywhere, led by the “idealistic New World bent on ending inhumanity.” I am quoting only from the left-liberal end of the deluge in the US and Europe, including the most respected voices. The illustrations offered collapse under the slightest examination, and during those years, the idealistic New World and its European allies were conducting some of the most horrendous atrocities of those ugly years, all suppressed with impressive efficiency. But none of that matters in a disciplined intellectual culture.

    Of the major crises that confront the human species, perhaps the most severe is the crisis of the moral and intellectual culture among elite sectors of the most powerful states. There are others who commit worse crimes, and it is convenient to focus on them, not those for which we are responsible and can therefore easily bring to an end."

    Εν ολίγοις, ας έλεγε τίποτε και η Κανέλλη, και ας φώναζε -- θα υπήρχαν και νηφαλιότεροι να τη συμπληρώσουν να τη μετριάσουν ή να τη διορθώσουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. (αμετάφραστο, αφού δεν προλαβαίνω -- συγγνώμη)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Εχμ, "δεξιοί διανοούμενοι", Κουκ; Τον Πολύδωρα έχετε κατά νου; :p

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Γκουχ...γκουχ....γκουχ... Ας πούμε τον Κανελλόπουλο...τον Μάνο...γκουχ...Χατζιδάκι...αλλά και τον άλλο Μάνο...γκουχ...γκουχ...λέγω...τον Λορεντζάτο...γκουχ...τον Κόντογλου...τον Σίμωνα Καρρά...γκουχ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. ΟΚ...γκουχ...οι περισσότεροι έχουν πεθάνει...Έχουμε πολιτιστικό πρόβλημα...τον Ζουράρι; Αν ψάξεις (κι έχεις διάθεση για ταμπέλες) θα βρεις κι άλλους...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Κατά βάση, μου φαίνεται, οι "αριστεροί" παίζουν και τους δύο ρόλους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Πάνε πάνω από δέκα χρόνια πια αλλά ο καλός μου ο Edward Said τα έλεγε πολύ καλά σε αυτό το βιβλίο

    (και μόνο φιλότουρκο σε αποκαλούν; πάλι καλά να λες... έχω ακούσει και χειρότερα)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Πολιτιστικό πρόβλημα; Μπα. "Δεξιός διανοούμενος" δηλώνει σήμερα ο Χρήστος Γούδης και το πόνημά του "Η κουλτούρα της Δεξιάς" συνίσταται για να αντιληφθεί κανείς τόσο το υπόβαθρο του συντηρητισμού στην Ελλάδα σήμερα αλλά και να αναρωτηθεί για τη σημασία της έννοιας "αναρχικός δεξιός". Κι επειδή γενικά δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες θα προτιμούσα κάποια άλλη διάστιξη, οι Φράγκοι έχουν αυτό το "conservative/liberal" που στα καθ'ημάς θα ήταν πολύ πιο μπερδεμένο (και γι' αυτό πιο ενδιαφέρον ίσως...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Και ο πατριώτης Κύπριος γιατρός που έχει κατανοήσει τις "κυπριακές πραγματικότητες", δεν μας λέει και μας ποιες είναι επιτέλους?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. @drakouna: γιατί, εσείς που είστε γηγενής δεν τις γνωρίζετε; ελάτε τώρα, εγώ άλλα έχω καταλάβει από το μπλογκ σας!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Μα ακριβώς Sraosha. Αστεία το είπα.
    Η πραγματικότητα για μένα είναι ότι η πλειοψηφία του κόσμου εύχεται λύση όπως εύχεσαι για "αγάπη και ειρήνη σε όλο τον κόσμο" την Πρωτοχρονιά. Εντελώς θεωρητικά και εντελώς φλου. Αυτό ήταν και το προσωπικό μου συμπέρασμα από το Δημοψήφισμα.

    Άλλο συμπέρασμα είναι να μην παίρνω πια τίποτα στα σοβαρά και ότι δεν υπάρχει πλέον συλλογικό συμφέρον στην Κύπρο παρά μόνο προσωπικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Μα ακριβώς Sraosha. Αστεία το είπα.

    Εε, κι εγώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. @δρακούνα: "η πλειοψηφία του κόσμου εύχεται λύση όπως εύχεσαι για "αγάπη και ειρήνη σε όλο τον κόσμο" την Πρωτοχρονιά."

    Καλό.

    Σχετικά με το πόστ... Νομίζω (τουλάχιστον στην Κύπρο) και οι διανοούμενοι βολεύονται και τρώνε και κοιμούνται... είναι μέρος της κρυψε-να-περάσουμε-ικής νοοτροπίας...

    ΑπάντησηΔιαγραφή