Σάββατο 11 Ιουνίου 2011

Απορίες ενός απολίτικου



Ο Αντώνης εδώ και πολλές μέρες γράφει κατά της διαρκούς συγκέντρωσης στο Σύνταγμα. Έχει επιχειρηματολογήσει εναντίον της από διάφορες σκοπιές. Χτες (για πρώτη φορά, αν δεν κάνω λάθος, αφού δεν προλαβαίνω να τον παρακολουθώ συστηματικά) επικαλέστηκε το επιχείρημα που συνοψίζεται στο ότι "το κίνημα είναι κυρίαρχα και εμφαντικά μικροαστικού χαρακτήρα".

Από πολιτικές επιστήμες δεν ξέρω τιποτα. Από κοινωνικές επιστήμες δεν ξέρω περισσότερα από όσα ένας (τσακαλάτος) πτυχιούχος συναφούς Σχολής. Επίσης αντιλαμβάνομαι ότι η κριτική του Αντώνη ωρίμασε (δεν ξέρω πότε, δεν κατάλαβα πώς) στην υιοθέτηση μιας ορθόδοξης (ανόθευτης, αν θέλετε) μαρξιστικής-λενινιστικής σκοπιάς, οπότε -- όπως λέει κι ο ίδιος -- αν δε συμμερίζεται κάποιος αυτή τη σκοπιά, τότε η διαφωνία μαζί του είναι "κουβέντα να γίνεται".

Οπότε η κριτική μου έχει τους εξαρχής περιορισμούς της: θεωρητικά δε σκαμπάζω και δεν μπορώ να διαφωνήσω επί της αρχής. Ούτε μπορώ να επικαλεστώ τον κοινό νου: αφενός γιατί προκαταβολικά ο Αντώνης θεωρεί την επίκλησή του ως ακκισμό των προσηλύτων της αστικής ιδεολογίας ή των ντεκαφεϊνέ αριστερών, αφετέρου γιατί όντως ο κοινός νους μπορεί να είναι απλώς το προσωπείο της ιδεολογίας και γιατί η επίκληση του ορθού λόγου είναι δύσκολη και πονεμένη ιστορία στην Ελλάδα της αγυρτείας και του τσαμπουκλίδικου αντιορθολογισμού.

Ας πω λοιπόν τα εξής μόνο: αυτό που γίνεται στο Σύνταγμα δεν έχει ξαναγίνει. Είναι πρωτόγνωρο αλλά και πολύ αλλόκοτο, και μάλιστα στην Ελλάδα όπου η Αστυνομία ξύνεται για να δείρει και να προκαλέσει επεισόδια (που θα δικαιώσουν τον τρόπο που λειτουργεί κτλ. κτλ. κτλ.). Ναι, η διαρκής σύναξη στο Σύνταγμα δεν έχει στόχους και προοπτικές, αλλά προϋποθέτει πολιτική ωριμότητα και συνειδητοποίηση οι οποίες δε μας έχουνε δώσει δείγματα ύπαρξης από το 1973 και μετά. Με άλλα λόγια, όπως η βία του Δεκέμβρη του '08 έδειξε ότι μπορούνε και κανονικοί άνθρωποι (εντάξει, νέοι) να βγούνε στους δρόμους, έτσι η διαρκής συγκέντρωση στο Σύνταγμα δείχνει ότι μπορούν ενδιαφέροντα πράγματα να γίνουν άπαξ και ξεκινήσει κάποια συζήτηση με διάθεση περιφρούρησης του διαλόγου (πράγμα ανήκουστο όσων χρονών είμαι, κι αν έχετε πάει σε συνέλευση ως φοιτητές ή ως συνδικαλιστές, καταλαβαίνετε). Τι πράγματα; Θα δείξει, όπως θα έλεγε ο Αντώνης. Το φαινόμενο των συνάξεων με τις ενσαρκώσεις του (Τυνησία, Ταχρίρ, Μανάμα, Ισπανία, Σύνταγμα) είναι φαινόμενο της δεκαετίας του '10. Του 21ου αιώνα. Ο ίδιος ο Αντώνης το αποκαλεί "κίνημα". Υπάρχει ένα φαινόμενο, με ιδιαίτερα και ίσως καινοφανή χαρακτηριστικά, που αναζητά ερμηνεία, όχι να ξεγραφτεί a priori.

Κι εδώ θλίβομαι με την οιονεί τύφλωση που επιφέρει η σφοδρή επιθυμία για ριζικά μαρξιστικές-λενινιστικές ερμηνείες πολιτικών φαινομένων του 2011, και δη στην Ελλάδα. Αλλά όχι, δεν πρόκειται για τύφλωση, παρά για ανάλογο με αυτό που παθαίνουν οι backpackers-λετσοτουρίστες: φορτωμένοι με τριαντάκιλα σαμάρια στην πλάτη, αναγκάζονται να περπατούν, υπό το βάρος αυτής της αποσκευής, κάπως σκυφτοί και να κοιτάνε κάτω και πολύ κοντά τους. Έχουν άριστη εποπτεία του οδοστρώματος, αρκετή εποπτεία του οπτικού πεδίου μπροστά τους ώστε να αποφύγουν κάποιο όχημα που έρχεται κατά πάνω τους αλλά, αν ο σκοπός τους είναι να δούνε το τοπίο και τον κόσμο γύρω τους (και φορτώθηκαν την αποσκευή ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο), όλως παραδόξως η αποσκευή, το σαμάρι, τελικά τους εμποδίζει να τα δούνε. Ικανοποιούνται ωστόσο που κοιτάνε μπροστά, έστω κι όχι μακριά, κι ότι ξέρουν πού πατάνε.

Αφήνοντας κατά μέρος τη φαρμακεία των μεταφορών: ναι, μικροαστική είναι η συγκέντρωση, το κίνημα είναι κίνημα μικροαστών. Υπάρχει αστική τάξη στην Ελλάδα; Ίσως η κυρία Μπίστικα και οι φίλες της. Υπάρχουνε (μη μετανάστες) προλετάριοι στην Ελλάδα; Ελάτε τώρα: μόλις τώρα, χάριτι Παπανδρέου, πρόκειται να (ξανα)αποκτήσουμε Έλληνες που δε θα έχουνε τίποτε παρά τα χέρια τους. Τι να ήτανε λοιπόν η συγκέντρωση, Αντώνη; Εργατική; Στην Ελλάδα του 2011 οι περισσότεροι εργάτες έχουν έγγεια ιδιοκτησία (κι από αυτό θα μας απαλλάξει το ΔΝΤ, βεβαίως).

Και γιατί να δω αξιολογικά, απαξιωτικά δηλαδή, την αναλυτική κατηγορία "μικροαστικός"; Μια μικροαστική συγκέντρωση ειρηνική, δε γίνεται ενδεχομένως να εξελιχθεί σε βάθος χρόνου στο δικό μας 1905 (για να μιλήσω με λενινιστική εικονογραφία, όσο κατέχω), σε πηγή ζυμώσεων, πολιτικών εμπειριών και λύσεων ίσως; Μπορεί ναι, μπορεί όχι. Δεν αποτελεί δείκτη ουσιαστικής πολιτικής ζύμωσης, πραγματικής πολιτικής συμμετοχής, έξω από τις παρατάξεις σούπερ-μάρκετ;

Δε θέλω να ανοίξω συζήτηση, δεν μπορώ να ανοίξω συζήτηση, γιατί δε σκαμπάζω κι είμαι σίγουρος ότι κάπου κάτι έχει πει ο Μαρξ ή και ο καλός μας Τρότσκι για το ζήτημα, κάτι που οπωσδήποτε έπεισε "τις μάζες" το 1917-1922. Αλλά ακόμα και σαν παιδί αγρότισσας και εργάτη που ανατράφηκε με τα ιδανικά ενός μικροαστισμού που κοιτούσε προς την απέραντη Μεσαία Τάξη του 90% (των κοινωνικών φαντασιώσεών μας), δικαιούμαι να διατυπώνω αφελείς απορίες.

GatheRate

9 σχόλια:

  1. "Η δυναµική του γεγονότος είναι το ίδιο το γεγονός", όπως το έθεσε ο Γιάννης Χάρης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αφενος συμφωνω οτι η μαρξιστικη-λενινιστικη σκοπια τεινει να κατατασσει στην κατηγορια "εφηβικες ανησυχιες" οποιαδηποτε μαζικη κινηση δεν χαρακτηριζεται απο την ιδεολογικη καθαροτητα ενος μανιφεστου, και οντως η ολη ιστορικη αναλυση στηριζεται σε μια θεωρητικη ταξικη διαστρωματωση, η οποια δεν υφισταται πλεον (τουλαχιστον οχι στην ελλαδα). Απο την αλλη μερια, δυσκολευομαι να βρω ιστορικα παραδειγματα μιας μικροαστικης ειρηνικης συγκεντρωσης που εξελιχθηκε σε κατι περισσοτερο απο μια μικροαστικη ειρηνικη συγκεντρωση. Μια μαζικη κινηση, την οποια κανεις (και κυριως η εξουσια) δεν θεωρει επικινδυνη και οπου το προσωπικο διακυβευμα των συμμετεχοντων ειναι ελαχιστο, ειναι καταδικασμενη να εχει ελαχιστα ή κανενα αποτελεσμα. Προφανως και ειναι καλο οτι κατι συμβαινει και κατι κινειται, αλλα σαν στοχος "το να αποτελεσει πηγη ζυμωσεων και πολιτικων εμπειριων" φοβαμαι οτι ειναι εξαιρετικα ανεπαρκης στην συγκεκριμενη ιστορικη συγκυρια. Μακαρι να κανω λαθος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Συμμερίζομαι τον προβληματισμό σας. Ωστόσο ζώντας στον πραγματικό κόσμο του 2011 (κι όχι στον κόσμο των πλατωνικών ιδεών του Γκυ Ντεμπόρ ή στο σουιφτιανά στρεψόδικο μπουρδελοσύμπαν του Ζίζεκ) αναρωτιέμαι: η βία αποξενώνει τους νοικοκυραίους (θυμάστε ίσως τι χεσίδι έφαγα που απαξίωνα τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού αποκαλώντας τους "νοικοκυραίους"), η μη βία δεν ενοχλεί την εξουσία (δεν είμαι και τόσο σίγουρος πια). Άρα τι; Είτε καταλαμβάνουμε τα Παλαιά Ανάκτορα με γιούρια (και όπλα αγορασμένα από τα γνωστά κυκλώματα), είτε δίνουμε την ψήφο μας στο Κάπα-Κάπα-Έψιλον. Χάχα, δηλαδή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αν μου επιτρέπετε κύριε Σραόσα, ο μαρξισμός-λενινισμός είναι σταλινική επινόηση. Ο ίδιος ο Μαρξ έλεγε "εγώ δεν είμαι μαρξιστής" (δυστυχώς δεν θυμάμαι που το διάβασα αυτό).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Κύριε Κουκουζέλη, δεν τα γνωρίζω αυτά, είναι αθεολογικά ζητήματα. Πάντως μέχρι και το 1991, σε μερικά σοβιετικά πανεπιστήμια διδασκόταν ο Μαρξισμός-Λενινισμός ως επιστημονικό αντικείμενο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Οι γνώσει μου για τον μαρξισμό είναι σε εμβριακό στάδιο . Παρόλα αυτά νομίζω ότι στις δυτικές τουλάχιστον κοινωνίες η έννοια του εργάτη με την παραδοσιακή έννοια δεν υφίσταται. Ίσως στα επόμενα χρόνια δημιουργηθεί εργατική τάξη. Από την στιγμή όμως που δεν υπάρχει δεν έχει νόημα να εξετάζουμε μαρξιστικά - λενιστικά τα κινήματα και την κοινωνια.
    Εξάλλου έχω πολλές αμφιβολίες κατα πόσο έιναι έγκυρη γενικότερα η μαρξιστική - λενιστική σκοπιά. Καλύτερα να εξετάζουμε τις κοινωνίες και από άλλες σκοπιές και όχι μονο μέσω της μαρξιστικής θεωρίας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πλατωνικές ιδέες και Γκυ Ντεμπόρ δεν γίνεται;-) Αποφάσισε! :-)

    Όσο για το ΚΚΕ, μμμμ...όταν η Αυγή πιστοποιεί το πούλημα του ΣΥΝ στον αντισημιτικό και εθνοπαραληρούντα Θεοδωρακισμό-τον οποίο επίσης προβάλλουν οι "αντισυστημικοί" της αριστερής πτέρυγας, ένας ρεαλιστής άνθρωπος έχει περιορισμένες εναλλακτικές.

    Στην πραγματικότητα, αναρωτιέμαι πόσο άνετα μπορεί να νιώθει κάποιος στην αριστερά να κάνει παρέα με τον στρατηγό Αλευρομάγειρο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Προς μελέτην: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_12/06/2011_445589

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Εγώ συμφωνώ με την "αναιμική" σας άποψη Σραόσα...και εχω να πω οτι,
    Ο κόσμος των _ισμών ειναι ένας κόσμος χωρις πραγματικότητα και η πραγματικότητα, εκτός της αποξενωμένης, θολής, καθημερινης του καθενός μας, ειναι αυτή που μοιραζόμαστε...
    χωρις κάποια ιδέα ή την η επιβολή κάποιας τρανής αλήθειας,που μας χωριζει απο τα ονειρα και τις επιθυμίες μας...
    Έπειτα όλες οι ιδεολογίες μήπως δεν οδηγησαν και ακόμη οδηγούν σε λουτρο αίματος; Γιατι λοιπον πρέπει να χυθει κι άλλο αίμα για να βεβαιωθούμε για το πασίγνωστο και αυτονόητο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή