Η θεολογία της ομορφιάς

ἡ ἀγάπη ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐστι, καὶ πᾶς ὁ ἀγαπῶν ἐκ τοῦ Θεοῦ γεγέννηται καὶ γινώσκει τὸν Θεόν. ὁ μὴ ἀγαπῶν οὐκ ἔγνω τὸν Θεόν, ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστίν (Α' Επιστολή Ιωάννου 4: 7-8)

Αναρωτιόμουν τις προάλλες πώς θα ήταν ο κόσμος μας αν ο ένας Θεός του μονοθεϊσμού δεν ήταν ο αρχικά Ζηλότυπος (όταν υπήρχαν ανταγωνιστές στον θεολογικό κήπο που λέγεται Μέση Ανατολή), μετά Παντοδύναμος και στο τέλος Πανάγαθος και (ενίοτε) Φιλεύσπλαγχνος. Αν εκτός από Πάνσοφος και Δίκαιος και Δημιουργός ήταν και Πανέμορφος. Ενδεχομένως αντί για Πατέρας και Παντοκράτορας.

Φανταστείτε να σας μάθαιναν στα σχολεία ότι ο Θεός, εκτός από άπειρος, άκτιστος, απερινόητος, αΐδιος -- και όλα τα άλλα τα απαραίτητα μιας σούπερ υπερβατικής θεολογίας -- ήταν και άπειρης ομορφιάς, ας πούμε. Η θρησκεία του θα αναγκαζόταν να κρατάει διαρκώς αγκαζέ και την τέχνη (τέχνη τύπου μπαρόκ, το δίχως άλλο, καθεστωτική και προπαγανδιστική) όπως στον πραγματικό κόσμο κρατάει αγκαζέ την εξουσία ("μα γιατί οι δεσποτάδες είναι ντυμένοι σα βασιλιάδες;" -- χαζό παιδί).

Ο εκφυλισμένος θεός των ταραγμένων μυαλών κάθε θρησκόληπτου δε θα είχε ένθρονο έναν τιμωρό, σαδιστή πατέρα, πανίσχυρο μονάρχη, ηθική αυθεντία (αν και αμφιβόλου ηθικής ο ίδιος). Θα είχε έναν εστέτ φιλόκαλο νάρκισσο πάνω σε ένα ανάκλιντρο μάλλον, έναν δημιουργό που λάμπει από κάλλος και αστράφτει όλος ομορφιά και ακκίζεται θεώμενος τον εαυτό του. Ποιος ξέρει πόσο διαφορετικά θα ήτανε τα σκοτεινά φαντάσματα μέσα στο ασυνείδητο των κάθε δόγματος καλβινιστών αν ο Θεός ήταν Κάλλος. Ίσως οι αδύναμες και ταλαιπωρημένες ψυχές να μην ένιωθαν να συντρίβονται από τη Δύναμη, την Αρχή, την Αυθεντία αλλά από την Ομορφιά: θα ένιωθαν όχι βρώμικες, ανάξιες και ένοχες αλλά άσχημες, ατσούμπαλες και άγαρμπες. Τι Κίρκεγκωρ και Ντοστογιέφσκι θα έβγαζε η θρησκεία του Ενός Πανέμορφου Θεού;

Δέστε το και ιστορικά: σκεφτείτε όλους αυτούς τους ελέω Θεού ηγεμόνες των φεουδαρχιών, προϊόντα της Αγροτικής Επανάστασης, η οποία μαζί με τις πόλεις, την οργανωμένη δικαιοσύνη και την αποθήκευση τροφής μας έδωσε επίσης την κλεπτοκρατία, τα ιερατεία, τις τάξεις. Για να δείχνουνε προς τα έξω ότι υπηρετούν τον Θεό, θα ξεπατώνονταν στο μαικηνιλίκι, θα κυκλοφορούσαν στολισμένοι σαν παγώνια, αντί να το παίζουν δικαστές (κατά το "δίκαιος τιμωρός") και πολεμιστές (σκιά του "παντοδύναμος"), θα παρίσταναν τους καλλιτέχνες.

Ποιος ξέρει τι άγνωστές μας κατάρες θα έφερνε μαζί της η μονοθεϊστική θεολογία του Πανέμορφου Θεού. Πώς θα ήταν άραγε η τυραννία της ομορφιάς να μην είναι συνομίλικη με τη φωτογραφία μόδας, παρά 20 αιώνων; Ίσως η μάστιγα των ψυχισμών να μην ήταν η ενοχή αλλά η ανορεξία. Οι παπάδες και οι ιμάμηδες και οι ραββίνοι θα μας παρότρυναν να γίνουμε όμορφοι. Για αιώνες ατέλειωτους.

Για τη θέση του έρωτα δεν έχω καμμία απολύτως ψευδαίσθηση. Οπως λέει κι ο Κιουρεΐσι: "Ο πόθος χλευάζει κάθε σοβαρό ανθρώπινο εγχείρημα και χλευάζοντάς το του δίνει αξία. Ο πόθος είναι ο πρώτος και ο μόνος γνήσιος αναρχικός. Είναι μυστικός πράκτορας — δεν είναι να απορεί κανείς που η πλειοψηφία επιτάσσει να τον συλλάβουν και να τον κλείσουν σε ασφαλές μέρος, ώστε να μην μπορεί ποτέ να δραπετεύσει".

Όλη αυτή την μάλλον μισοψημένη και ακατανόητη ονειροπόληση περιστρέφεται γύρω από το βασικό ερώτημα αν μπορεί να υπάρξει χαρούμενη μονοθεϊστική θρησκεία. Ή ακόμα, βλέποντας τα χάλια του βουδισμού, τον εκφυλισμό του ταοϊσμού σε μαγιλίκια, την άτεγκτη ακαμψία και τυραννικότητα του ινδουισμού, το πόσο η θρησκεία εξευτελίζει και καταστρέφει μυαλά, ψυχές, συνειδήσεις, ζωές, πολιτισμούς: πότε θα βάλουμε τη θρησκεία στη θέση της;

Η φωτογραφία είναι του Thami Benkirane.