Δευτέρα 25 Μαρτίου 2013

I have crossed oceans of time to find you


στον εθνικό μας Τάλω, που έχει γενέθλια σήμερα. να μας ζήσει!

Ο Δράκουλας του Κόππολα με έχει απασχολήσει περισσότερο από όσο θα περίμενα: αυτή είναι η τρίτη φορά που θα μιλήσω για την ταινία εδώ.

Η ταινία είναι εικαστικά μοναδική. Τα κουστούμια της είναι έργα αναφοράς. Το τραγούδι με την Άννι Λέννοξ από τα πιο ωραία τραγούδια που οι άνθρωποι και τα στοιχειά της κρύας φωτιάς (άραγε είναι κρύα; ή μήπως καίει προς τα μέσα; θα ξέρουν οι βρυκόλακες) θα μπορούσαν να τραγουδήσουν. Η φωτογραφία μοναδική και τα σκηνοθετικά κλεισίματα ματιού αποκαλύπτονται τη δεύτερη ή την τρίτη φορά που θα δει κανείς την ταινία. Με απασχολούσε όμως ένα ζήτημα χαρακτήρων: καταρχήν ο Δράκουλας στην ταινία είναι μια βασανισμένη ύπαρξη, όχι μόνον από τη μοναξιά της απεθαντοσύνης του αλλά και από έρωτα, ένας παλαιού τύπου και πολύ ερωτευμένος ευγενής. Μάλιστα, το πραγματικό κτήνος στην ταινία είναι τελικά ο Βαν Χέλσινγκ, ένα φανατικό θηρίο που καταστρέφει την ομορφιά επειδή είναι σατανική, που χρησιμοποιεί όσια και ιερά (όστιες, αγιασμό, σταυρούς, προσευχές κτλ.) ως ματόχαντρα, μαγγανείες και φυλαχτά στον πόλεμό του. Η Μίνα Χάρκερ δείχνει να αναγνωρίζει τον Δράκουλα στη συνάντησή τους στον κινηματογράφο και εκείνος της απαντάει "I have crossed oceans of time to find you" (αλίμονο σ' αυτούς που δεν το ένιωσαν): είναι μετενσάρκωση της αγαπημένης του που αυτοκτόνησε αιώνες πριν. Ο Τζόναθαν Χάρκερ είναι διασταύρωση λουκουμά και κουραμπιέ. Τέλος, σε μια φάση ο Δράκουλας, όταν του μοστράρουν έναν σταυρό, τον κάνει μπουρλότο με την ανάσα του λέγοντας κάτι του στυλ "τα χαϊμαλιά σας να τα βάλετε εκεί που ξέρετε". Αναρωτιόμουν αν όλα αυτά (αδρανείς σταυροί, μετενσαρκώσεις, ερωτική πείνα, βρυκόλακες με πόνο ψυχής) μπορεί να προέρχονται από ένα μυθιστόρημα που γράφτηκε από έναν βικτωριανό.

Διάβασα το βιβλίο του Μπραμ Στόκερ πολύ πρόσφατα. Ο Δράκουλας είναι ένα απρόσωπο κτήνος, ένα στυγνό θηρίο, συνδυάζει κτηνώδη δύναμη με "μυαλό μικρού παιδιού" (child brain): θέλει απλώς να τραφεί και γι' αυτό πάει στο Λονδίνο. Ο Βαν Χέλσινγκ είναι διασταύρωση πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ' και καθηγητή Φον Ντρέικ: ένας πρακτικά θρησκευάμενος και κάπως αδέξιος λόγιος Ολλανδός που μελετάει και αντιμετωπίζει επιστημονικώς μια πρωτάκουστη επιδημία που μας έρχεται από τα αυστρο-ουγγρικά Μπαλκάνια. Υπάρχουν κάποια κεφάλαια στη βόρεια Αγγλία της γκρίζας πέτρας, των νοτισμένων λιθόστρωτων και της ζοφερής θάλασσας κάτω από έναν ανακατεμένο ουρανό, με παραθαλάσσια πολυκαιρισμένα πέτρινα μνήματα και λοιπές γοτθίλες. Η Μίνα είναι μια ευφυής πρωτο-σουφραζέτα, δυναμική και (το κατά δύναμη) πιστή σύζυγος, δεν είναι μετενσάρκωση καμμιάς. Δεν τον αναγνωρίζει τον Δράκουλα, δε φαίνεται να προχωρούνε πέρα από τα ματωμένα φασώματα που τη μετατρέπουνε (σχεδόν) σε βρυκόλακα. Δεν τον ερωτεύεται τον Κόμη, ο Κόμης στο βιβλίο είναι μια μεταφορά αρκετά ασαφής για να διαβαστεί σαν επιδημία, απειλή εξ Ανατολών, το φάσμα της άθεης εποχής -- o altra cosa. Στον βαθμό που μπαίνει μέσα της ο Δράκουλας, μπαίνει όπως θα έμπαινε ο διάολος. Άλλωστε, dracul στα ρουμάνικα σημαίνει "ο διάολος". Όλα τα εργαλεία του Βαν Χέλσινγκ (από τα παλούκια μέχρι τις όστιες και από τον αγιασμό μέχρι τους σκορδανθούς) δουλεύουνε στην εντέλεια. Ο Τζόναθαν Χάρκερ είναι διασταύρωση λουκουμά και κουραμπιέ. Ο Τομ Γουέιτς είναι ο ίδιος καημένος, αλλά στο βιβλίο (που είναι, παρεμπιπτόντως, επιστολικό-ημερολογιακό μυθιστόρημα!) αναλύεται με βάση την επιστήμη της Ψυχολογίας (αν και δεν ονομάζεται έτσι), με τρόπο που θυμίζει Βιζυηνό (ίσως ο μεγαλύτερος Έλληνας πεζογράφος) στις "Συνέπειες της παλαιάς ιστορίας".

Όπως καταλαβαίνετε, αυτός ο διάλογος δεν υπάρχει. Ούτε το "I have crossed oceans of time to find you".

GatheRate

9 σχόλια:

  1. Άι στο καλό σου, ανατρίχιασα. Πανάθεμα την παγκόσμια λογοτεχνία και τον κινηματογράφο που με έκαναν να πιστεύω σε αγάπες υπερβατικές και μεγαλεία ψυχής σε έναν κόσμο που θεωρεί ύψιστη επιτυχία το Καγιέν και τα πανέρια στη Βανδή.

    Κατά τα άλλα καλημέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Υπάρχει ένα εξαιρετικό κείμενο του Friedrich Kittler για τον Δράκουλα και γιατί αυτός κατατροπώνεται από μια σκοπιά της θεωρίας των μέσων. Μεταφρασμένο στο περιοδικό Αλήθεια, τεύχος 4-5

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αλήθεια εννοείται αυτό το Α-ληthεια;

      Τι εννοείτε 'κατατροπώνεται';

      Διαγραφή
  3. Συμφωνώ απολύτως με τις εκτιμήσεις του ποστ. Ως πιστός φίλος των κινηματογραφικών μεταφορών του μύθου του Δράκουλα, πιστεύω ότι η κατά Κόππολα εκδοχή είναι από τις πιο πετυχημένες (και οπωσδήποτε από τις πιο ευχάριστες για τον θεατή της). Η εντύπωσή μου ήταν ότι ο σκηνοθέτης (κι ο σεναριογράφος του Τζέημς Β. Χαρτ) συνδύασε με επιτυχία αγγλοσαξονική και τευτονική εκδοχή του μύθου, προσθέτοντας και μια κάπως μεταμοντέρνα (νταξ, μη βαράτε για την άστοχη χρήση του όρου) ερμηνεία του, την οποία καταδεικνύει η ανάλυση της ανάρτησης αυτής.

    Ωστόσο η αγαπημέμη μου δρακουλική ατάκα, αν κι έχει σχέση και με το χρόνο και με το υδάτινο στοιχείο, δεν είναι το "I have crossed oceans of time to find you" και δεν προέρχεται από τον κοππολικό Δράκουλα. Λέω να την ανεβάσω στο Φατσομπούκι, εκτός κι αν την έχετε μαντέψει ήδη... ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Την έβγαλα στο Φατσοβιβλίο... ["Ο χρόνος είναι μια άβυσσος, βαθιά όσο χίλιες νύχτες". Από τον "Νοσφεράτου" του Βέρνερ Χέρτσοκ (1979]

      Διαγραφή
  4. Πάντα απορούσα με τις αρνητικές (ή τεσπά κάτι λιγότερο από διθυραμβικές) κριτικές αυτής της συγκλονιστικής ταινίας (χαρακτηρισμένης ως campy, kitsch, με 72 στο mrqe,6.6 στο rotten tomatoes κλπ) . Χαίρομαι που συμφωνούμε στις εκτιμήσεις μας για την ανεκτίμητη αυτή ταινία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πάντα απορούσα με τις αρνητικές (ή τεσπά κάτι λιγότερο από διθυραμβικές) κριτικές αυτής της συγκλονιστικής ταινίας (χαρακτηρισμένης ως campy, kitsch, με 72 στο mrqe,6.6 στο rotten tomatoes κλπ) . Χαίρομαι που συμφωνούμε στις εκτιμήσεις μας για την ανεκτίμητη αυτή ταινία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή