Γκρίνια

to P&P, who hate self-pity, whining and whinging -- and all that

Εδώ και έξίμισυ χρόνια που γράφω εδώ μέσα ασκούνται πάνω μου δύο δυνάμεις: η μία με ελκύει προς τη μεριά του να γράψω κάτι που κάποιος ίσως βρει χρήσιμο (επαγγελματική διαστροφή), η άλλη με σπρώχνει προς τη μεριά του να γράψω αυτό που με τρώει (προσωπική διαστροφή). Απόψε θα σχοινοβατήσω σύντομα και διστακτικά πάνω στη συνισταμένη τους.

Μην γκρινιάζεις. Μην γκρινιάζεις. Σταμάτα να γκρινιάζεις. Η γκρίνια είναι μομφή χωρίς αποδέκτη, να ρίχνεις το φταίξιμο εκεί που δεν υπάρχει φταίχτης. Εντάξει, έτσι σε μεγάλωσαν, στην ευκολία του να γκρινιάζεις, να παραπονιέσαι, να καταγγέλλεις αόριστα. Αλλά μην γκρινιάζεις, ρε μαλάκα. Παραπονιέσαι και καταγγέλλεις όταν υπάρχει φταίχτης και με σκοπό να τον συνετίσεις, να τον νουθετήσεις ή να τον αποτρέψεις, εάν είναι κακόβουλος. Αλλά η γκρίνια δεν απευθύνεται σε κανέναν. Η γκρίνια ξέρει ότι δεν υπάρχει φταίχτης. Η γκρίνια έχει επίγνωση του ότι το μόνο που θες είναι να δικαιωθείς, να μην αναλάβεις τις ευθύνες σου. Η γκρίνια είναι η φώνηση της κακής πίστης: δε θέλω να είμαι αυτός που είμαι, δε θέλω να μπορώ όσα μπορώ, δε θέλω να είμαι ελεύθερος. Θέλω να αλλάξω όσα δεν αλλάζουν ή -- ακόμα χειρότερα -- θέλω να γκρινιάζω για να μη φανώ άπρακτος ενώ δε δρω, επειδή δεν κάνω κάτι για να αλλάξω όσα αλλάζουν αλλά απαιτούν κόπο και κίνδυνο και πείσμα.

Η γκρίνια δεν είναι μόνον αόριστη και αντιπαραγωγική. Δεν είναι μόνον ατελέσφορη. Είναι το δειλό υποκατάστατο της δράσης. Είναι και η άστοχη και αστόχευτη εκδοχή της κριτικής. Η γκρίνια είναι άσφαιρη, είναι η στρακαστρούκα που περνιέται για βόμβα διάτρησης, αλλά μόνο για λίγα δευτερόλεπτα. Είναι η απόπειρα δικαίωσης του μαυλιστικά χαυνωτικού "δε θέλω να μπορώ" που έχουμε όλοι μέσα μας, και ως ψυχισμοί και ως κοινωνικά όντα. Ο άνθρωπος που δεν γκρινιάζει ζυγίζει. Όταν δεν γκρινιάζεις, κατανοείς. Λες: αυτός είμαι, μέχρι εκεί μπορώ. Και έχεις τρεις επιλογές, όλες επώδυνες: είτε αποδέχεσαι, εν γνώσει του ότι μπορεί απλώς να δειλιάζεις, είτε δρας, εν γνώσει του ότι μπορεί να σφάλλεις, είτε συζητάς, εν γνώσει του ότι συνήθως αυτό δεν είναι αρκετό.

Η γκρίνια δεν είναι οργή: η οργή ξέρει και η οργή βλέπει και η οργή κρούει με ορμή. Η γκρίνια δεν είναι παράπονο, το παράπονο είναι ταπεινό και ευάλωτο και εμπεριέχει την ίδια την ανεπάρκειά του: ότι είναι η αρχή για κάτι άλλο. Η γκρίνια δεν είναι το τέλος της καρτερίας: η γκρίνια χρησιμοποιεί την καρτερία ως πρόσχημα και για να δικαιολογεί την παρουσία της. Αλλά τίποτε δε δικαιώνει την γκρίνια, σίγουρα όχι η καρτερία. Γιατί η καρτερία μπορεί να είναι και πρέπει να είναι το προοίμιο και η προετοιμασία της δράσης, της οργής, της κριτικής, ίσως και κάποιου γενναίου άλματος στο κενό. Η γκρίνια είναι τζάμπα εκτόνωση, η γκρίνια είναι μαλακία.

Γι' αυτό σου λέω, ρε μαλάκα, μην γκρινιάζεις.