Πολύ στα σοβαρά

Λέει ο Ολντμπόι:

Bλέπω τον Μπογδάνο στο Σκάι που παρουσιάζει ενημερωτική εκπομπή σχεδόν χορεύοντας και όντας απόλυτα και ολοκληρωτικά ερωτευμένος με τον εαυτό του, εικάζοντας πως κάθε ατάκα που λέει είναι και μια προσφορά στην ανθρωπότητα, και με διαπερνά ένα συναίσθημα μεταξύ αηδίας και ζήλειας. Αλλά τελικά η αηδία χάνει από τη ζήλεια. Μακάριοι οι ολοκληρωτικά ερωτευμένοι με τον εαυτό τους, γιατί αυτός ο έρωτας διαρκεί για πάντα.

Επιτρέψτε μου να διαφοροποιηθώ. Δε γνωρίζω σχεδόν τίποτε από κλινική ψυχολογία, ψυχανάλυση και ψυχιατρική, οπότε θα μιλήσω εντελώς ανεκδοτολογικά. Εντελώς όμως.

Δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει να είναι κανείς ερωτευμένος με τον εαυτό του. Πρόκειται για κάποια διάθεση, όπως η θυμηδία ή η μελαγχολία, για κάποια κατάσταση, όπως λ.χ. το άγχος ή η πείνα; Και σε τι συνίσταται; Στο να αισθάνεται κανείς ικανοποίηση για α) το ποιος είναι (ως χαρακτήρας), β) το πώς είναι (στην όψη), γ) το τι έχει επιτύχει; Να νιώθεις όμορφα με κάτι από τα παραπάνω ή, σπανιότερα, και με τα τρία; Όμως πάρα πολλοί άνθρωποι είναι έτσι, έστω και μερικώς, κι εμένα υγιές μου φαίνεται σαν διάθεση και κατάσταση. Δεν τους λες ωστόσο ντε και καλά ερωτευμένους με τον εαυτό τους. Ενδεχομένως το 'ερωτευμένος' εμπεριέχει μια διάσταση πάθους και θέρμης, καύλας συνελόντι ειπείν, για τον εαυτό μας. Δυστυχώς δεν ξέρω πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό και αν μπορεί να συμβαίνει και -- βεβαίως -- το πρόβλημά μου εδώ είναι η άγνοιά μου.

Υποθετω λοιπόν ότι ο έρωτας για τον εαυτό είναι κάποιου είδους συμπεριφορά, όπως η αυτομαστίγωση, ο κομπασμός, η ταπεινολογία, η περιαυτολογία που ταλαντώνεται και πότε αυτοεπαινεί και πότε αυτομέμφεται. Αυτή η συμπεριφορά εκδηλώνεται δημόσια: στο οικογενειακό τραπέζι, στη συνέλευση, στο πάρτυ, στην τηλεόραση κτλ. -- και στον καθρέφτη ως πρόβα. Η αυτομαστίγωση, ο κομπασμός, η ταπεινολογία, η περιαυτολογία κτλ. συνήθως εξυπηρετούν κάποιο σκοπό: να εντυπωσιάσουν ("πώπω επιτεύγματα! Κοίτα μορφιά!"), να προδιαθέσουν ευνοϊκά ("αν ο ίδιος μέμφεται έτσι τον εαυτό του, πώς να πάω να τον χέσω κι εγώ από πάνω;")· γενικότερα, να αυξήσουν ή να μειώσουν προσδοκίες. Αλλά είναι έρωτας αυτό;

Ενδεχομένως, όπως στην περίπτωση που αναφέρει ο Ολντμπόι, η συμπεριφορά χαριεντισμού, αυτοθαυμασμού και ακκισμού να είναι πηγαία και να μην αποσκοπεί πουθενά: όπως κάθε ερωτική εκδήλωση, να είναι κατ' αρχήν ανιδιοτελής και αστόχευτη, προϊόν τρελού και ατόφιου ενθουσιασμού. Δεν ξέρω, άλλωστε με την περσόνα Μπογδάνος ζαλίστηκα και σχεδόν είχα παραισθήσεις πριν καιρό: έκτοτε αποφεύγω να ασχολούμαι μαζί της.

Δεν ξέρω λοιπόν αν είναι έρωτας του εαυτού αυτό που κινεί τον κάθε ερωτόληπτο με τον εαυτό του. Το μόνο που ξέρω είναι ότι το να παίρνεις τον εαυτό σου (πολύ) στα σοβαρά, είτε ως θαύμα είτε ως τραύμα, είναι πρόβλημα. Πιο συγκεκριμένα, ο ανοιχτός και ενθουσιώδης αυτοθαυμασμός όπως και η συστηματική ταπεινολογική αυτομεμψία, πολλές φορές είναι τσιρότα πάνω σε πληγές που δυσκολεύονται να επουλωθούν. Τσιρότα εμπριμέ και πεποικιλμένα, αλλά τσιρότα. Ανεκδοτολογικά μιλώντας, πάντα, και με επίγνωση της ασχετοσύνης μου. Καθόλου ταπεινολογικά δεν το λέω αυτό το τελευταίο.