Υπόμνημα για τη λογοκρισία στον 21ο αιώνα

1.
Οι παλαιοδεξιοί, αν και μασκαρεμένοι σε φιλελεύθερους, δεν ενδιαφέρονται για την ελευθερία του λόγου. Ενδιαφέρονται να διατηρείται απαραβίαστος ή και άθικτος ο ιδεολογικός πομφόλυγας στον οποίο κατοικούν, αυτή τη φούσκα ουνιβερσαλισμού που ιριδίζει μαυλιστικά. Βρίσκονται εγκατεστημένοι στο κέντρο της φούσκας αυτής, η οποία πιστεύουν με ζέση δογματική σταλινικού ή ιησουίτη ότι περικλείει απόλυτες αλήθειες και πανανθρώπινα ιδανικά. Δεν τους ενδιαφέρει τους παλαιοδεξιούς-νεοφιλελεύθερους η ελευθερία του λόγου. Τους αφορά ο ηθικός σχετικισμός ή ο αποδομητικός κυνισμός ή η επίκληση στο πανανθρώπινο εφόσον τους επιτρέπουν να μη θίγονται τα λεπτεπίλεπτα τοιχώματα του πομφόλυγά τους.

Αυτά περί των λογοκριτών.

2.

Λοιπόν. Μετά τον Τελευταίο Πειρασμό, το Asperge me και το Corpus Christi, η Ισορροπία του Nash. Το Εθνικό, που την κατέβασε, λέει ότι η παράσταση "ξέφυγε από τον καλλιτεχνικό της στόχο και μοιάζει, χωρίς να το επιδιώκει, να εξαντλεί τις αντοχές μιας κοινωνίας". Υπενθυμίζω σε ανθρώπους βουτηγμένους στην τέχνη, σε ανθρώπους για τους οποίους ισχύει το vissi d'arte, ότι ένας υψηλός καλλιτεχνικός στόχος είναι να προκαλείς την κοινωνία και να εξαντλείς τις αντοχές της. Είτε πρόκειται για τον κώλο του Θεού, είτε για το συναξάρι απόκληρων ή και εγκληματιών, είτε για τον εξπρεσιονισμό, είτε για κριτική για την οποία "δεν είναι έτοιμη η κοινωνία" (θυμήθηκα και τον Ιβάν τον Τρομερό του Αϊζενστάιν).

 

3.

Συνεχίζει η ανακοίνωση ότι η παράσταση παρερμηνεύτηκε. Μα δεν είναι αυτή η μοίρα πολλών ενδιαφερόντων έργων; Αν θέλω να ανεβάσω κάτι στρωτό, μονοσήμαντο και καταπραϋντικό, π.χ. μια εκ των υστέρων συμφιλιωτική και ανιστορική διασκευή της Λωξάντρας, δεν χρειάζομαι το Εθνικό Θέατρο: μου κάνει τη δουλειά και ιδιώτης θεατρώνης.

4.

Η ανακοίνωση επισημαίνει "το βασικό της μήνυμα είναι πως καμία ιδέα δεν δικαιούται να αφαιρέσει ανθρώπινη ζωή". Εντυπωσιάζομαι ότι έργο που επιδέχεται παρερμηνείας και διαστρέβλωσης διαθέτει ταυτόχρονα κεντρική ιδέα και μονοσήμαντο δίδαγμα, όπως οι ιστορίες χρηστομάθειας της παλιάς καλής εποχής.