Τα άλλοθι και η στρογγυλή γλώσσα

Διάβαζα στον Σαραντάκο για τον Μιστριώτη. Στο ποστάκι παραθέτει απόσπασμα μιας ομιλίας του αρχαϊστή καθηγητή που εκφώνησε λίγο πριν κορυφωθούν οι ταραχές των Ορεστειακών το 1903 (με δύο νεκρούς).

Είναι γνωστό ότι ο Μιστριώτης ακόμα και στην εποχή του θεωρούνταν ακραίος και αρκετά γραφικός, γνωστός ως ο άνθρωπος που ζητούσε στάση λέγοντας "στήθι, ω τραμ" κτλ. Στην εποχή μας ίσως θα ωρυόταν σαν νευρασθενικό ανθρωπάκι μέσα από σκιώδη κανάλια, θα ήταν ο λωλός ή παρεστιγμένος καλεσμένος ενημερωτικών εκπομπών ή θα έσκουζε από το βήμα νομοθετικών σωμάτων. Ποιος ξέρει. Ίσως πάλι ο αυθεντικός Μιστριώτης να είχε επιβλητικό παράστημα και βροντερή φωνή και να τον αδικώ. Πάντως το όλο περικοκλάδες κινδυνολογικό και γκροτέσκα ιστοριοδιφικό περιεχόμενο της ομιλίας που παραθέτει ο Σαραντάκος κάπως έτσι με έκανε να τον φανταστώ.

Πήγε λοιπόν αυτός ο Μιστριώτης και συνέγειρε τα πλήθη. Τους είπε πως ό,τι είμαστε είμαστε λόγω των Αρχαίων: αυτούς ξέρουν οι ξένοι, αυτούς εμπιστεύονται. Η μαλλιαρή είναι σαν πυτζάμα και σωβρακοφανέλα, σαν ρόμπα: πού πας στο θέατρο με τα μπικουτί στην καούκα. Οι μαλλιαροί "επανάγουσι εις τα Ελληνικά στόματα Ενετικάς ή Τουρκικάς λέξεις και πλάττουσι κακόηχα λεξίδια, άπερ διεγείρουσι τον έμετον". Παραστατικά και όχι παράλογα. Ο Χατζηνικολάου, η Τρέμη, ο Πρετεντέρης, αλλά κι ο Τσίμας και αυτοί οι πρωινοί που δεν τους θυμάμαι κι ο Καμπουράκης και ο Οικονομέας θα τον καλούσαν στις εκπομπές τους για να εκθέσει τις απόψεις του και να διατυπώσει τις θέσεις του. Ο Λαζόπουλος θα τον σατίριζε και θα τον χλεύαζε, κάπως πατερναλιστικά· μπορεί να τον έβγαζε και θύμα αγαμίας ή πούστη ή κάτι ζαβό και φαιδρό τέλος πάντων. Εγώ κι εσύ και κάποιος άλλος θα αναιρούσαν τις απόψεις του γράφοντας αναρτήσεις, άρθρα, λιβέλους.

Και όλα αυτά θα ήταν αναμενόμενα.

Όμως, στην εποχή μας τουλάχιστον, ελάχιστοι θα τολμούσαν να επισημάνουν ότι ο Μιστριώτης είναι ακραίος και επικίνδυνος, ακόμα κι αφού θα έπεφταν νεκροί για μια μετάφραση δύο άνθρωποι. Θα αποσυνδέαν τέτοια μεμονωμένα περιστατικά από τις καθ' όλα σεβαστές (αν και κάπως ιδιόμορφες) απόψεις, τις αρχές που υπηρετεί με συνέπεια και τα φλογερά κηρύγματα του κυρίου Μιστριώτη (πανεπιστημιακού, βουλευτή ή δεν ξέρω τι). Το γραφικό πια τσίρκο που λέγεται Αριστερά (και δεν έχει απλώς χάσει την μπάλα, έχει να τη δει από τον Νοέμβριο) θα έκανε ασυνάρτητες δηλώσεις δια των εκπροσώπων της, προσεκτικά διατυπωμένες ώστε να υπογραμμίζεται η χρησιμότητα της συνιστώσας από την οποία προέρχονται και ατελέσφορα πασπαλισμένες με Μπαντιού, λαϊκή σοφία, Τσιτσάνη, Αλτουσέρ και -- φευ -- ίσως και Γκράμσι. Και Ντεμπόρ παίζει, για τους επί το εξωκοινοβουλευτικότερον.

Ευτυχώς λίγοι είναι πια πρόθυμοι να πεθάνουν για γλωσσικά ζητήματα (έχουν πάντως όλοι μπλογκ). Πολλοί είναι όμως πρόθυμοι να σκοτώσουν ή να ανεχτούν να σκοτώνονται άλλοι (ιδίως άμα είναι σκούροι, φοράνε σαγιονάρες στον δρόμο, έχουνε προτεταμένα ζυγωματικά ή ζέχνουν σκόρδο και κουρκουμά). Χωρίς να υπάρχουν μεγάλα πνευματικά ή πολιτικά ζητήματα, απλώς επειδή η πατρίδα κινδυνεύει· γενικά. Αυτοί έχουνε το άλλοθί τους, το ανέχονται όλοι: τον κάθε Μιστριώτη του '10. Άλλοι θα τον θεωρήσουν πολύ μαλακό, άλλοι πολύ φανατικό, άλλοι πολύ γελαδερό. Θα υπάρχει όμως ως σημείο αναφοράς.

Το βραχυπρόθεσμο μέλλον, για να μιλήσουμε χύμα, ανήκει στον φασισμό και στις αιρέσεις του. Οι απόστολοί του, πάντα με άλλοθι και πάντα κάπου αλλού πηγαίνοντάς το, οι Μιστριώτες και χειρότεροί τους, υπάρχουνε και αντιμετωπίζονται ως ισότιμοι συνομιλητές (σχετικά) σοβαρών ανθρώπων: τους έχουμε συνηθίσει κανονικότατα από τη δεκαετία του '90 ήδη. Κι επειδή έπεται πικρός χαμός, φτώχεια και ακόμα πιο άγρια γκρίνια, τα χειρότερα έπονται.

Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται.