Σχετικά σοβαροί άνθρωποι με έχουνε καταγγείλει για απολιτικό (ή "απολίτικο"; δεν ξέρω, ας μας διαφωτίσει ο Σαραντάκος, αν διαβάζει). Άλλοι, εξίσου σχετικά σοβαροι άνθρωποι, με έχουνε δακτυλοδείξει για κυνικό αναρχικό που δεν πιστεύει σε τίποτα. Κάποιοι άλλοι με έχουνε πει ρατσιστή, σεξιστή, κρυπτοδεξιό και νεοφιλελευθέρο.
Ξεκινάω έτσι για να μιλήσω για το πώς αισθάνομαι την πολιτική, θέμα που με απασχολεί περισσότερο (όπως και εκατομμύρια άλλους) τον τελευταίο καιρό. Η αφέλεια των απόψεων μου πρέπει να θεωρείται αναπόφευκτη, αφού δεν είμαι πολιτικός επιστήμονας κι αφού δεν πήρα βερνίκι πολιτικής σκέψης μέσα από την ΚΝΕ -- ό,τι και να πει κανείς γι' αυτό το θλιβερό κοπάδι φανατικών, τουλάχιστον σε εξοικείωνε, από την καλή ή από την ανάποδη, με μιας μορφής πολιτική σκέψη, κάτι που φυσικά θα έπρεπε να κάνει το σχολείο...
Αντίθετα με όσα πίστευε μια ολόκληρη γενιά δεν είναι όλα πολιτική. Είναι όμως πολύ περισσότερα από όσα μας αφήνει να διαβλέψουμε η κρατούσα ιδεολογία.
Πολύ απλοϊκά, για μένα πολιτική πρέπει να είναι η τέχνη και η πράξη της υπεράσπισης του αδυνάτου. Ο δυνατός, ο προνομιούχος, ο πλούσιος, το μέλος της ελίτ δεν έχει καμμία ανάγκη την πολιτική. Για μένα είναι αδιανόητο να σχεδιάζονται πολιτικές που δεν έχουνε σκοπό την προστασία του αδυνάτου. Ακόμα και οι νόμοι, η εύρυθμη λειτουργία των θεσμών κτλ. δεν νοείται να έχουν άλλο σκοπό από την προστασία του αδυνάτου. Σε αυτή τη λογική οι συμπάθειές μου είναι σαφώς a posteriori αναρχικές, έστω και με την έννοια της ανελέητης κριτικής των θεσμών και της κάθε λογής αυθεντίας, ώστε να ξεκαθαρίσει κατά πόσον η εκχώρηση εξουσίας σε αυτήν ανταποδίδει προστασία του αδυνάτου.
Ακόμα και η προάσπιση της ελευθερίας είναι κυρίως υπόθεση υπεράσπισης του αδυνάτου. Και στα πιο τυραννικά καθεστώτα, οι ελίτ καταφέρνουν να εξασφαλίσουν έναν, ευρύχωρο συνήθως, χώρο ελευθερίας και μάλιστα χωρίς απαραιτήτως να συνεργαστούν απευθείας με το εκάστοτε καθεστώς. Αυτό διαφάνηκε λ.χ. στη Ρουμανία πολύ πριν και πολύ μετά το 1989.
Από αυτή την άποψη στην Ελλάδα ολοκληρώνεται μια αδιανόητη καταστροφή: επί ανδρεοΠΑΣΟΚ μερίδα των αδυνάτων εξαγοράστηκε σε ένα όργιο λαϊκιστικών παροχών. Κατ' ουσία, οι πραγματικά αδύνατοι παρέμεναν πάνοτε παραμελημένοι, π.χ. οι πράγματι φτωχοί αγρότες (που τους μάδησαν οι συνεταιρισμοί των πασοκανθρώπων), οι ανειδίκευτοι εργάτες (που συνέχισαν να σκοτώνονται σα μύγες), οι τσιγγάνοι (η ελίτ των οποίων εξαγοράστηκε ψηφοθηρικά και μετά άρχισαν να τους σαρώνουν σαν σκύβαλα και σαρίδια), οι γυναίκες του Γυμνασίου (...) και πάει λέγοντας.
Τη δεκαετία του '90 και μετά οι αδύνατοι, και δη ενισχυμένοι από τους αψήφιστους και άψηφους μετανάστες, λησμονήθηκαν τελείως, καθώς μπήκαμε στην παρτούζα που θα μας ("μας"; ποιους "εμάς"; τον ΟΤΕ, την Alpha και τη ΔΕΛΤΑ που αγόραζαν τα Βαλκάνια;) έκαναν "ισχυρή Ελλάδα". Τώρα πια οι (οικονομικά και κοινωνικά) αδύνατοι πολλαπλασιάζονται και παραγκωνίζονται (οριστικά, φοβάμαι), όπως είναι προφανές. Τρία σχεδόν τυχαία μόνο δείγματα του τελευταίου: ο επικείμενος εκβρετανισμός της δημόσιας υγείας, το πάγωμα διαδικασιών νομιμοποίησης των δικαιωμάτων συμβίωσης των ομοφυλόφιλων, η άλωση της εργατικής νομοθεσίας.
Ίσως λοιπόν στην Ελλάδα πράγματι έχουμε ολική αποτυχία της πολιτικής, όχι των κομμάτων κι όχι του συστήματος.
Μ' αρέσει όπως το γράφεις: "πολιτική πρέπει να είναι η τέχνη και η πράξη της υπεράσπισης του αδυνάτου". Μ' αρέσει γιατί, απομονωμένο από τα υπόλοιπα, είναι ασαφές αν μιλάς για τον αδύνατο (αρσενικό) ή το αδύνατο (ουδέτερο)...
ΑπάντησηΔιαγραφήΜε έβαλες επίσης στο τριπάκι να δώσω έναν προσωπικό (το κατά δύναμη) ορισμό της πολιτικής. Μου επιτρέπεις ελπίζω...
Πολιτική λοιπόν είναι, σε τελευταία ανάλυση, η αποτύπωση του συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ των τάξεων μιας κοινωνίας, καθώς και των επιμέρους τμημάτων κάθε τάξης, στην κορυφή του κράτους, με όσο γίνεται ευνοϊκότερους όρους για κάθε έναν από τους "συμβαλλόμενους". Οι "ευνοϊκότεροι όροι" καθορίζονται από την πολιτική συμμαχιών κάθε κόμματος (ή πολιτικού), την ικανότητα τακτικών ελιγμών και το πρόγραμμα των πολιτικών μορφωμάτων. Η ιδέα που έχουν τα κόμματα για το ποιους εκπροσωπούν, μπορεί να μην έχει ουδεμία σχέση με τους ποιους πραγματικά εκπροσωπούν. Πχ, το ΚΚΕ σε καμία περίπτωση δεν μου φαίνεται κόμμα της εργατικής τάξης. Το ΠΑΣΟΚ ωστόσο υπήρξε το κόμμα των μικρομεσαίων.
Προσθέτω ότι και οι αυτοδιορισμένοι θεωρητικοί της εργατικής τάξης και των κομμάτων της, των εργαζομένων, του προλεταριάτου, των αδυνάτων δεν είναι (πολλές φορές, όχι πάντα) παρά παραγωγοί ιδεολογίας (με την μαρξιστική έννοια, παραγωγοί ψευδούς συνείδησης δηλαδή).
Όμως πώς καταλαβαίνουμε το ποιος είναι ποιος; Δεν ξέρω. Δεν έχω ιδέα! Μάλλον εκ των υστέρων βγάζει κανείς άκρη, όταν είναι πια πολύ αργά.
Βάζω στοίχημα ωστόσο ότι όσοι (άτομα ή ομάδες) ενδιαφέρονται για την αυτοσυνείδησή τους είναι απαραίτητο να ζουν σε καθεστώς διαρκούς αυτοεξέτασης. Κάθε μέρα μια νέα αρχή. Η επανάπαυση συνεπάγεται την μετάλλαξή τους στο αντίθετο αυτού που υπήρξαν ή επιθύμησαν να γίνουν.
Μια παρέκβαση εδώ, για να δούμε, εν συντομία, την τελευταία παράγραφο από άλλη γωνία. Ο Μπρεχτ είχε γράψει μια καθόλα πολιτική ιστοριούλα που μου αρέσει να μυρηκάζω: “Ο κ. Κ. αντάμωσε κάποιον που είχε να τον δει πολύ καιρό. Μα εσείς δεν αλλάξατε καθόλου, του είπε ο άλλος καθώς τον χαιρετούσε. Ωχ, έκανε ο κ. Κ. και χλώμιασε.”
Τέλος παρέκβασης.
Αυτά έχω καταλάβει: μισά ψευτοδιάβασμα, μισά εμπειρία. Προσπάθησα να τα βάλω σε μια σειρά. Σκέφτομαι ότι περαιτέρω ανάπτυξή τους θα μου ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Είμαι τελικά άσχετος. Προτιμάω να μιλάω για λεπτομέρειες που τις ξέρω καλά, έχω να τελειώσω και τα άπαντα του Καντ.
Η ουσία είναι ότι όσα γράφεις μου φαίνονται σωστά. Συντονίζομαι. Όπως κατάλαβες, δεν μου κάθεται καλά το τελικό συμπέρασμα, η "ολική αποτυχία της πολιτικής". Αλλά εσύ, με τον ορισμό που δίνεις, είσαι συνεπής.
*
Και τα δύο δεν λέγονται; Απολιτικός και απολίτικος. Το δεύτερο έχει σαφώς πιο υποτιμητική χροιά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!
@kukuzelis: Είχα βεβαίως στον νου μου ένα 'ought to', όχι ένα 'is' (που λέμε και στο χωριό μου στο Μπρούκλυν).
ΑπάντησηΔιαγραφή@Νίκο Σαραντάκο: Ευχαριστώ πολύ!