Ο θάνατος

στους γονείς, που αυτά δεν τα διαβάζουν, όσο είναι καιρός

Όταν ο θάνατος πάρει πρώτα πολύ κοντινό σου άνθρωπο, γίνεται -- φυσικά -- τραυματικό γεγονός. Αν οι ψυχές μας είναι σαν σπίτια, ο θάνατος κοντινού ανθρώπου πέφτει σαν κάτι βόμβες διάτρησης που ξεκοιλιάζουν τα πάντα και αφήνουν το κάδρο μιας πρόσοψης ή, στην καλύτερη περίπτωση, ξεκάνουν τον τέταρτο τοίχο της ψυχής, καθιστώντας την σκηνή για αγριότητες, ένα πρώην οικείο και άνετο και όλο θάλπος χώρο που έξαφνα έγινε θέατρο για να χαζεύουν την ερημιά του οι περαστικοί. Πιο άγριο πράγμα από το πένθος για αγαπημένο άνθρωπο δεν ξέρω. Έτσι, θα θυμάμαι για χρόνια το σχετικό ποστ του θας -- ένα από τα λίγα κείμενα που ακόμα με κάνουν να ριγώ. Κάτι τέτοια διαβάζαμε προ τετραετίας και θέλαμε να μπλογκάρουμε σα ζουρλοί, παράφορα. Όχι παραπολιτικά εμέσματα και περισπούδαστα γαβγίσματα επηρμένων πεκινουά, τάχα μου πάνσοφων τιμητών και κριτών της οικουμένης.

Ήμουνα τυχερός. Ο θάνατος τέσσερις φορές απλώς ήλθε κι έγδαρε τους σοβάδες, έγλειψε και κάπνισε τους εξωτερικούς τοίχους, έσπασε κεραμίδια. Ήμουνα δέκα χρονών όταν χάσαμε τη γιαγιά μου, μικρότερη από την κόρη της σήμερα, μετά ήτανε σειρά της ξαδέρφης μου, μικρότερη από μένα σήμερα, μετά ήταν ο θείος, μετά από πόνο, μικρός κι αυτός, μετά ήρθε ο παππούς στα 87 και τα κορακοζώητα αδέρφια του, μετά ο άλλος παππούς, στα 94, ο γλυκύς και πράος, στου οποίου την κηδεία δεν πήγα απλώς γιατί "δεν ήθελα".

Ήμουνα τυχερός λοιπόν. Στο μεταξύ έκανα επισκευές, βαψίματά και μερεμέτια, μονώσεις κι ενισχύσεις, άλλαξα τη στέγη και στόκαρα όσα σώζονται με στοκάρισμα. Νομίζω ότι είμαι έτοιμος για τον σκληρό πυρήνα του πένθους όταν θα χτυπήσει τη στέγη. Νομίζω. Ποντάρω στην ελάχιστη βλάβη όταν έρθει η ώρα εκείνη: ίσως οι πάνω όροφοι μόνο. Ίσως η οικοσκευή. Ίσως τα πατώματα αντέξουν. Ίσως απλώς τα τζάμια θα φουσκώσουν στιγμιαία και μετά θα πέσουνε βροχή στον δρόμο, σα βροχή, σα χαλαζάκι, ίσως σε μεγάλα κομμάτια που θα συντριβούν στον δρόμο κάνοντας τους περαστικούς να σαστίσουν στιγμιαία.

Πικρότερο από το πένθος είναι η απουσία. Πιο πολύ από την απουσία, στο πένθος καίει η ενοχή: η ενοχή εκείνη που είναι η χειρότερη παρενέργεια της αγάπης. Αναρωτιέσαι αν ο άνθρωπος που έχασες ένιωσε ποτέ την αγάπη σου. Αν την ένιωσε και το ξέρεις, αναρωτιέσαι αν την ένιωσε αρκετά συχνά (και ξαφνικά το Always on my mind λέει κάτι πολύ πικρό). Αν την ένιωθε και το ήξερες, αναρωτιέσαι εάν η αγάπη σου φώτιζε τη ζωή του όπως η δική τους αγάπη -- αυτόματη, αυτονόητη, αμετάβλητη, αδιαπραγμάτευτη -- έκανε τη δική σου τόσο σταθερή, τόσο ελεύθερη, τόσο πλούσια και λίγο πιο όμορφη.

Η μοναξιά είναι ωραία. Τα αποτελέσματα του πένθους τελικά επιδιορθώνονται, και νέες προσόψεις ξαναχτίζονται, σχεδόν όπως οι παλιές, ίσως λίγο διαφορετικές, κάποτε καινούργιες από την αρχή. Η απουσία της αγάπης είναι η έρημος, το μέσα ερείπωμα.

Ζήτω ο Δικέφαλος και η 21

Αφιερωμένο στους απανταχού Βάζελους.

Και μια εκτέλεση με τον Αρχηγό Μαύρο Σύννεφο στην κιθάρα

Fuck psychoanalysis

Εδώ οι λύσεις, εδώ κι οι απαντήσεις:

Γιατί δεν έχω σαλτάρει ακόμα

Ωραία φωτογραφία

Εδώ.

Μιλάμε για πολλά ναρκωτικά...

Θα ξεκινήσω συνοψίζοντας το συμπέρασμά μου: η στάση μας απέναντι στα ναρκωτικά είναι ξεκάθαρα στάση ηθικού πανικού, οι "κραυγές αγωνίας" μας για τα ναρκωτικά είναι ο βρυχηθμός των εχθρών της ανοιχτής κοινωνίας -- δηλαδή σχεδόν ολωνών μας.

Πρώτα-πρώτα, είναι πια σχεδόν αυτονόητο ότι ο ορισμός 'ναρκωτικό' πρέπει να περιλαμβάνει και τον καπνό, και το οινόπνευμα αλλά και τον καφέ. Ναι, λένε κάποιοι, αλλά κάπου πρέπει να τραβήξουμε μια γραμμή: από 'δω κάτι να ξεδίνεις, από 'κει τα παράνομα. Δε δέχομαι κάτι τέτοιο: από τη στιγμή που βλάπτω μόνον τον εαυτό μου και κανέναν άλλο, ας κάνω και αμόλυβδη 100άρα, ας κάνω και αμίαντο. Αλλά μόνον εμένα (γι' αυτό και προφανέστατα είμαι υπέρ της απαγόρευσης του τσιγάρου σε δημόσιους χώρους).

Εντάξει, θα πει κάποιος, ωραία αρχή αλλά δεν πρόκειται να επιβληθεί σύντομα. Σύμφωνοι. Μέχρι τότε ποια θα είναι όμως τα κριτήρια με βάση τα οποία τραβάμε τη γραμμή;

Αν μιλάμε για αριθμό θανάτων, τότε το κάπνισμα, το οινόπνευμα, τα μπέργκερ, τα κοντοσούβλια, η χλωρίνη, οι μακαρονάδες ντελίβερι, οι μαρς και τα τουίξ, τα αυτοκίνητα, τα βρώμικα και οι τυρόπιτες θα έπρεπε να κηρυχτούν εκτός νόμου αύριο, με το χασίσι και τη μαριχουάνα να περνάνε στη νομιμότητα μαζί με τον καφέ.

Αν μιλάμε για σωματικό εθισμό, ότι δηλαδή πονάς και ξερνάς και στρίβεσαι φρικτά και υποφέρεις για βδομάδες όταν χτυπάς στερητικό, τότε και πάλι το χασίσι, τα τριπάκια και κάποια χάπια και το έκστασυ (νομίζω) πρέπει να νομιμοποιηθούνε, με τις γνωστές ουσίες (κόκα κι ηρωίνη) να παραμείνουν εκείθεν της νομιμότητας.

Φανταστείτε όμως τώρα ότι σκεφτόμαστε ως εξής, όπως σε γενικές γραμμές σκέφτονται όσοι είναι της καταστολής και της απαγόρευσης: με τα ναρκωτικά κολλάς. Όλη η ζωή σου περιστρέφεται γύρω από αυτά. Ο εθισμός σου καταστρέφει τη ζωή. Χωρίς να θέλω να τραγουδήσω παλαιοαναρχικές κορώνες ότι όλη η κατανάλωση είναι έτσι, κι ότι άρα είμαστε όλοι πρεζόνια, έχω τις εξής αντιρρήσεις:

Η μεγάλη πλειοψηφία όσων κάνουν ναρκωτικά δε φαίνεται να κολλάν έτσι, με εξαίρεση την πρέζα βεβαίως: όσους ξέρω να έχουνε κάνει πρέζα, έστω και μια φορά, τελείωσαν. Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο. Βεβαίως υπάρχουν άνθρωποι που εθίζονται και καταστρέφονται κι από άλλες ουσίες -- ξεκάθαρα. Από την άλλη πάλι υπάρχουν άνθρωποι που εθίζονται στην πολυφαγία και καταστρέφονται, που εθίζονται στον τζόγο και καταστρέφονται, που τους ρουφάει μέσα η "νύχτα" είτε ως κωλόμπαρα είτε ως σκυλάδικα και πουλάνε την οικογένειά τους κτλ. Και για τα τέσσερα αυτά, έχω περιπτώσεις κοντινών μου ανθρώπων. Ξέρω επίσης για ανθρώπους που τους ρούφηξε το θέατρο ή ο έρωτας και καταστράφηκαν. Με άλλα λόγια, πολλές φορές το ναρκωτικό είναι μόνο η αφορμή.

Ναρκωτικά υπήρχαν πάντα και θα υπάρχουν. Στο κάτω κάτω τι είναι πιο ισχυρό: ένα γάρο ή η ερωτική επιθυμία; ένα τριπάκι ή η καύλα; δυο χαπάκια ή το μεράκι; Πόση τέχνη και πόση δουλειά δημιουργική, επιστημονική ή και απλή πολύτιμη λάντζα δεν έχουνε βγει χάρη σε κάποια ουσία; πόσοι από μας δεν υπάρχουμε γιατί οι γονείς μας ήτανε φτιαγμένοι ή μεθυσμένοι; και πάει λέγοντας...

Ειλικρινά δεν ξέρω με βάση τα κοινωνικά δεδομένα και τις πραγματικότητες της Ελλάδας ποια θα ήταν η σωστότερη πολιτική. Αυτό που θέλω να δω όμως είναι το εξής: η συζήτηση για τα ναρκωτικά να γίνεται με βάση ορθολογικούς όρους, όπως έγινε κάποτε στη χώρα μας η συζήτηση για την αποποινικοποίηση της μοιχείας λ.χ., και να προχωρήσουμε σε κάποια διαχείριση του θέματος χωρίς μεταφυσικού χαρακτήρα υποστασιασμό των ναρκωτικών ως απόλυτου κακού. Άλλωστε, όπως θα σας πει κι ο Χοιροβοσκός, (απόλυτο) κακό δεν υπάρχει, είναι μη ον.

Δύσκολες υποθέσεις

Στα εικοστά μου γενέθλια περίμενα καλά δώρα. Τρελαίνομαι να μου φέρνουν δώρα αλλά ποτέ δεν μπορώ να διαλέξω όταν με ρωτάνε τι δώρο θέλω. Επίσης, από παιδί, μαραίνομαι άμα μου φέρνουνε ρούχα για δώρο. Τέλος πάντων, περίμενα πώς και πώς το δώρο του καλύτερού μου φίλου. Ο άνθρωπος έχει πελώριο ταλέντο στα δώρα. Για να καταλάβετε, για γαμήλιο δώρο μού έφερε ένα τηλεσκόπιο, που είναι με διαφορά το πιο γαμάτο δώρο που μου έχουνε κάνει ποτέ.

Χτυπάει το κουδούνι, και μπαίνει μέσα ο Γιώργος (ας τον πούμε 'Γιώργο': τους μισούς μου φίλους και βάλε τους λένε 'Γιώργο'). Είμαστε τώρα στα εικοστά μου γενέθλια. Η τότε φίλη μου (νομίζω ότι, τόσα χρόνια μετά, αν τυχόν και πάρει χαμπάρι να τη λέω γκόμενα, θα στενοχωρηθεί: ε, κρίμα είναι) είχε ήδη έρθει και μου είχε αγοράσει πιθανότατα τα άπαντα του Σεφέρη, ή την Οδύσσεια στο πρωτότυπο ή δε θυμάμαι κι εγώ πια.

Βγάζει λοιπόν ο Γιώργος από μια τσάντα δισκάδικου το Σαμποτάζ της Πλάτωνος. Πανάκριβο συλλεκτικό κομμάτι τότε, καταργημένο πριν από χρόνια, ένας θεός ξέρει τι πλήρωσε για να μου το αγοράσει. Έτσι λοιπόν σάστισα, έπρεπε να ελέγξω τους μύες του προσώπου για να μη δείξουν απογοήτευση (δεν ξέρω κι εγώ τι περίμενα, αλλά αυτό σας το είπα πριν).

Έβαλα τον δίσκο να τον ακούσω την επόμενη μέρα. Με τσάντισε αμέσως και τον θυμάμαι με αποστροφή. Μια κακοχυμένη Λιλιπούπολη για ενήλικες, σαν τσιριχτά τραγουδάκια για νηπιαγωγείο παλιμπαίδων. Οπερατικές τσιρίδες και πρώιμα σύνθι, ενώ η φωνή του Παλαμήδα μου προκαλούσε αφόρητο εκνευρισμό. Οι στίχοι της Κριεζή, ας μην το συζητήσω, μεγάλη πίκρα. Το 'Πτήση 601 για Βουδαπέστη' ήτανε το μόνο υποφερτό τραγούδι του δίσκου, κι αυτό τέλος πάντων. Ούτε η φωνή της Γιαννάτου δεν ήταν ικανή να χρυσώσει το χάπι ή τέλος πάντων να ζαχαρώσει τον δίσκο.

Έβαλα τον πολύτιμο δίσκο στο βρακάκι και στη θήκη. Τον ξανάκουσα μετά από έξι μήνες. Μετά τον ξανάκουσα μετά από χρόνια. Εντυπώσεις απαράλλαχτες. Μόνο μετά από πολλά χρόνια κατάφερα να πω στον Γιώργο τις εντυπώσεις μου. Τον δίσκο βεβαίως τον φυλάω ακόμη σαν αυγό Φαμπερζέ.

Αυτό λοιπόν δεν είναι ένα ποστάκι για την ιστορική ή αισθητική βαρύτητα του Σαμποτάζ, για το ότι δεν αντέχω το oeuvre της Πλάτωνος ή για τα λάθη της ηχώς ή της νεότητας. Είναι ένα ποστ για πολύτιμα δώρα που δε μας αρέσουνε καθόλου.

De Micha et Danimarcia meridionali

Ξεκινάμε από εδώ, ένα πρόσφατο κείμενο του Τάκη Μίχα. Ας δούμε ένα προς ένα τα σημεία στα οποία οι Δανοί είναι πιο πολιτισμένο και πεφωτισμένο έθνος από εμάς.

* Οι μαθητές που φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία στη Δανία επιδοτούνται από το κράτος.

* Μια ομάδα γονέων μπορεί να προσλάβει δασκάλους (που πληρώνονται από το κράτος) και να δημιουργήσει το δικό της σχολείο.

Ναι, αλλά η Δανία δαπανά πολλαπλάσια από εμάς στη δημόσια εκπαίδευση.

* Δεν υπάρχει πανεπιστημιακό «άσυλο».

Είναί ωστόσο αδιανόητο για την αστυνομία να εισβάλει σε πανεπιστημιακούς χώρους, εδώ δεν έχουν κάνει ντου στη Χριστιανία, συνοικία της Κοπεγχάγης υπό διαρκή κατάληψη από αντεξουσιαστές, χίπηδες κι άλλα τέτοια στοιχεία, όπου η (παράνομη στη Δανία) φούντα κυκλοφορεί ελεύθερα.

* Δεν υπάρχουν αιώνιοι φοιτητές. Ενας φοιτητής που θα αποτύχει δύο συνεχόμενες φορές στις εξετάσεις θα πρέπει να εγκαταλείψει τη σχολή.

* Οι φοιτητές αγοράζουν τα πανεπιστημιακά βιβλία -δεν τα παίρνουν δωρεάν.

* Δεν υπάρχει ένα πανεπιστημιακό εγχειρίδιο. Υπάρχουν πολλά βιβλία γραμμένα πολλές φορές και σε άλλες γλώσσες (αγγλικά, γερμανικά).

Επειδή οι φοιτητές παίρνουν μεγάλα φοιτητικά δάνεια από το κράτος για να σπουδάσουν με επιτόκιο κάτω του πληθωρισμού, με τα οποία ζουν άνετα. Η αποπληρωμή τους γίνεται για δεκαετίες, με χαμηλή δόση.

* Πολλές φορές οι κενές θέσεις διδασκαλίας στα πανεπιστήμια της Δανίας διαφημίζονται στα διεθνή επιστημονικά έντυπα. Στόχος είναι να προσελκυσθούν τα καλύτερα μυαλά και όχι να βολευτούν τα «φιλαράκια».

* Στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος είναι να παράγει άτομα που μπορούν να ανταποκριθούν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις ενός διεθνοποιημένου περιβάλλοντος -και όχι άτομα έτοιμα να «παρκάρουν» για όλη τους τη ζωή στο Δημόσιο.

Όντως έτσι είναι. Ωστόσο ο συντηρητισμός, η εσωστρέφεια και η επιστημονική αδράνεια και ενίοτε οπισθοδρομικότητα των δανέζικων πανεπιστημίων ξεπερνάει ακόμα και των δικών μας.

* Επιτρέπονται οι μαζικές απολύσεις χωρίς αποζημίωση. Μια επιχείρηση μπορεί να απολύσει από τη μια ημέρα στην άλλη όλο το προσωπικό.

* Οι εργοδότες δεν πληρώνουν εισφορές.

* Οι άνεργοι είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν μαθήματα μετεκπαίδευσης και να στραφούν προς νέες μορφές απασχόλησης, αν ο κλάδος είναι κορεσμένος. Αν αρνηθούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα ή αν αρνηθούν να πάρουν τη θέση εργασίας που θα τους υποδείξει το γραφείο ανεργίας, τερματίζεται το γενναιόδωρο επίδομα ανεργίας.

Πάντως είναι δυνατόν να ζήσει κανείς με το επίδομα ανεργίας, πολλοί ζουν. Επίσης, σε περίπτωση (μαζικών) απολύσεων, ο εργοδότης υποχρεούται να πληρώνει τον απολυμένο για έξι επιπλέον μήνες, πριν βγει τυπικά στην ανεργία. Ο άνεργος μπορεί να μετεκπαιδευθεί σε ό,τι κλάδο θέλει (τηρουμένων των παραπάνω) με έξοδα του κράτους, ακόμα και στην ηλικία των 40, λ.χ.

* Η παγκοσμιοποίηση και η ανταγωνιστικότητα των δανικών προϊόντων θεωρείται από όλους η απόλυτη προϋπόθεση για την ευμάρεια της χώρας.

* Οι γιατροί δεν παίρνουν «φακελάκι».

* Οι καθηγητές δεν κάνουν «ιδιαίτερα».

* Οι δημοσιογράφοι δεν δουλεύουν παράλληλα με το ΜΜΕ και σε γραφεία Τύπου υπουργείων ή επιχειρήσεων.

Ναι και ναι και ναι.

* Οι εφοριακοί δεν τα «πιάνουν».

* Οι δικαστικοί δεν λαδώνονται από τα «κυκλώματα».

Βεβαίως και τα πιάνουν, τα παίρνουν, λαδώνονται κτλ., αλλά μόνο για χοντρές δουλειές. Ας πούμε ότι η διαφθορά στη Δανία δεν ασχολείται με ψιλικά.

* Οι πολιτικοί δεν παρίστανται σε μεσαιωνικές τελετές που έχουν ως αντικείμενο τη λατρεία «θαυματουργών εικόνων»!

* Η επιρροή της Εκκλησίας της Δανίας στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας τερματίστηκε περίπου τον 15ο αιώνα.

Η (ευαγγελική λουθηρανική) Εκκλησία της Δανίας επέχει θέση επίσημης εκκλησίας, παρά τη νομοθετικά κατοχυρωμένη ανεξιθρησκία. Συντηρείται από ειδικό εθελοντικό φόρο τον οποίο όμως πληρώνουν ακόμα και οι άθεοι, αφού -- ιδίως στην επαρχία -- θεωρείται ξεφτίλα να τη σκαπουλάρεις από φόρο που συντηρεί ένα στοιχείο της 'ταυτότητάς' σου. Χαρακτηριστική πάντως είναι η λατρεία των Δανών προς το Dannebrog, τη σημαία τους, την οποία αναρτούν με οποιαδήποτε αφορμή, από γενέθλια μέχρι τα Χριστούγεννα.

* Δεν υπάρχουν ούτε στρατιωτικές ούτε μαθητικές παρελάσεις.

* Η Δανία δεν θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να επιβάλλει πώς θα ονομάζονται άλλες χώρες, άλλες γλώσσες ή άλλες εθνότητες. Αν μια χώρα ονομαζόταν «Γιουτλάνδη» (επαρχία της Δανίας) και αν οι κάτοικοί της ισχυρίζονταν ότι προέρχονται από τους Βίκινγκς, οι Δανοί θα το θεωρούσαν πολύ ενδιαφέρον και θα έσπευδαν να εκμεταλλευτούν τις οικονομικές ευκαιρίες που τους παρείχε αυτή η προνομιακή σχέση.

* Το κεντρικό μήνυμα που προσπαθεί να περάσει η διδασκαλία της ιστορίας στα σχολεία δεν είναι τα «επιτεύγματα του Εθνους», αλλά οι αδυναμίες του ανθρώπου.

Γι' αυτό τους αγαπούμε τους Σκανδιναβούς...

* Τα γεγονότα αποκαλούνται με το όνομά τους. Οταν οι Δανοί το 1520, σε εισβολή τους στη Σουηδία έσφαξαν 52 Σουηδούς ομήρους, το γεγονός αυτό αποκαλείται στην ιστορία τους ως: «Το μακελειό της Στοκχόλμης». Δεν αποκαλείται «Η ηρωική άλωση της Στοκχόλμης».

*Στη Δανία, αν διαφοροποιηθεί κάποιος σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν χαρακτηρίζεται «αντιδανός». Στα δανικά η έκφραση «αντιδανός» δεν υπάρχει.

Ναι, αλλά υπάρχει η έκφραση "ξένος", εξίσου υποτιμητική ή επιτιμητική (αναλόγως).

*Στη δημόσια συζήτηση μια άποψη κρίνεται από τα εμπειρικά δεδομένα στα οποία στηρίζεται και όχι από τα «σκοτεινά» συμφέροντα που εξυπηρετεί.

*Ολοι οι νέοι έχουν εγκαταλείψει το σπίτι των γονιών τους και μένουν μόνοι τους όταν κλείσουν τα 18. Δεν μένουν με τη μαμά τους μέχρι τα 40.

Ναι, γιατί παίρνουν χαμηλότοκα δάνεια από το κράτος (και πάλι, με επιτόκιο κάτω από τον πληθωρισμό) για να σταθούν στα πόδια τους. Επίσης, δεν ντρέπονται -- γονείς και παιδιά -- να διεκδικήσουν την ερωτική τους χειραφέτηση, οι μεν από τους δε και αντίστροφα.

*Οι εφημερίδες δεν προσφέρουν CD, διακοπές και αυτοκίνητα για να ανεβάσουν τις κυκλοφορίες τους.

Όχι, αλλά η τεράστιας κυκλοφορίας Ekstra bladet είναι επιπέδου Espresso και Ciao, ενώ έχει αρκετά γυμνά μοντέλα ανά φύλλο για 10 δελτία του Σταρ. Δε χρειάζονται κουπόνια και τέτοια.

*Με τα θέματα που αφορούν τη γερμανόφωνη μειονότητα που διαβιοί στο νότιο τμήμα της χώρας ασχολούνται οι δημοτικές αρχές και όχι η ασφάλεια και οι μυστικές υπηρεσίες.

Ναι, αλλά τους Γερμανούς τους μισούν αβυσσαλέα και θανάσιμα, ενώ οι πόλεμοι εναντίον τους (Τριακονταετής, 1864 και οι Παγκόσμιοι) επέχουν τοτεμική θέση σε πλήθος συζητήσεων: από αυτές που κάνουνε πίνοντας μπύρες, μέχρι τις δημόσιες που έγιναν για το ευρώ -- στο οποίο η Δανία δεν ανήκει από καθαρή ξενοφοβία. Η ξενοφοβία των Δανών είναι παροιμιώδης. Με τους Σουηδούς γείτονές τους έχουν ακόμα μια πολύ μπερδεμένη σχέση, κυρίως τους περιφρονούν (α λα ελληνικά).

*Σε περίπτωση διαζυγίου, ισχύει κοινή επιμέλεια των τέκνων. Για όλα τα σημαντικά θέματα που αφορούν την ανατροφή του παιδιού συναποφασίζουν και οι δύο γονείς και όχι αποκλειστικά η μητέρα.

*Οι Δανοί δεν θεωρούν ότι ο λόγος για τον οποίο έχασαν τον Τριακονταετή πόλεμο εναντίον των Σουηδών το 1625 οφείλεται σε «σκοτεινές ενέργειες» της CIA.

Όχι: φταίνε οι Καθολικοί και οι Γερμανοί, καθώς και οι ίδιοι οι Σουηδοί. Η Δανία έχει δύο ύμνους: τον εθνικό και τον βασιλικό. Το πρωτόκολλο ορίζει ποιος ανακρούεται και πότε. Ο βασιλικός μιλάει για τον βασιλιά Χριστιανό που σπάζει σουηδικά κεφάλια με τη σέσουλα κτλ.

Πώς είπατε, ορίστε;

(κλικ για μεγέθυνση)

Μπορεί κάποιος ειδήμονας ή έστω σχετικός με γλωσσικά και τέτοια να μας εξηγήσει τι λέει το φυλλάδιο από πάνω;

Who shall I say is calling?

Ι.

"Δηλαδή, κάτσε, σου αρέσει τίποτα;"
Η ερώτηση του Φάουστ ήταν αφοπλιστική. (Ναι, αναγνώστη, 'Φάουστ' είναι το πραγματικό όνομα του ανθρώπου, εκπαιδευόμενος συνάδερφός μου είναι.) Τι να του πω. Άρχισα να απαριθμώ πράματα που μου αρέσουν, όπως η Τζούλι Άντριους σ' εκείνο το σπαστικό (ωπ! να το πάλι) τραγούδι:


(Σας προειδοποιώ, το βίντεο είναι έμετ... Καλά.)

Αφού λοιπόν του απαρίθμησα κάμποσα πράματα που μου αρέσουν, με κοίταξε κάπως και μου είπε "οκέι".

ΙΙ.

"Μπα, και τι έγινε, αφού δε συμπαθείς πάρα πολλούς", αποφάνθηκε η συμβία λίγο πριν πάει για ύπνο. Αναφερόταν σε σχόλιό μου για μια ατάλαντη, άφωνη και βαθύτατα αντιπαθητική στην έπαρσή της 'ποιοτική' τραγουδοποιό (καλά, σκάω). Κοκκάλωσα. Δε θα έπρεπε. Όχι. Θα έπρεπε να έχω συνηθίσει πια, να είμαι έτοιμος. "Εννοείς, ανθρώπους;"



"Όχι, όχι: Έλληνες τραγουδιστές." Πάλι καλά.

ΙΙΙ.

Έβλεπα τηλεόραση με τους γονείς μου. Σχολιάζαμε τους δημοσιογράφους: "Δηλαδή όλοι για σένα είναι οφ", είπε ο πατέρας μου με κάποιο στόμφο, αφού η μητέρα μου ήδη την είχε υποστεί την ηθική βλάβη κι είχε πάει στην κουζίνα να φάει κανα φρούτο.



Σκέφτηκα λίγο και βρήκα κάποιους δημοσιογράφους των οποίων τη δουλειά εκτιμώ. Όσην ώρα τους έψαχνα, ο πατέρας μου χαμογελούσε πονηρά. Πάντως, δε θα τους αναφέρω γιατί θα μου πείτε ότι είναι ρουφιάνοι, καραγκιόζηδες, εγκάθετοι, πεμπτοφαλαγγίτες και στο τέλος θα βγει κι ο γκρηγκεϊλολίτας να χρησμοδοτήσει σε δακτυλικούς εξάμετρους, αποκαλύπτοντας με ποιους, με ποιες και με τι παρτουζώθηκαν, φασώθηκαν, τριβαδίστηκαν, διαμηρίστηκαν, κάναν irrumatio και fellatio και frot και trot και fox-trot.

IV.

Κάποτε δεν ξέρω αν αντιπαθώ κάτι ή αν απλώς με κάνει και πλήττω, οπότε απλώς του την έχω φυλαγμένη. Για παράδειγμα, το ποδόσφαιρο. Πλήξη. Σε μια τουαλέτα στο Αντίρριο, βρήκα ένα σλόγκαν για να ντύσω την απύθμενη βαρεμάρα που μου προκαλεί η μπάλα. Εκλογές έρχονται, οι υπερβολές και τα συνθήματα ευδοκιμούν:



Τελευταία φορά που το έκανα, να δω μπάλα δηλαδή, ήταν το επικό 2004. Καθαρά ένεκα των αγελαίων ενστίκτων, καθώς η ομάδα του Όθωνα Ρεχάγκελ εξοντωνε μία-μία τις ποδοσφαιρικές μηχανές των εταίρων. Άγρια αγελαία έξαψη, σαν αυτή που νιώθεις στο Total War και αυτά που παίζει ο Πετεφρής, όταν του δίνεις του ΑΙ και καταλαβαίνει. Ωστόσο, ούτε παιχνίδια παίζω.

V.

Η ωραιότερη ελληνίδα μπλογκού με ρώτησε ποια μπλογκ διαβάζω. Για να σας αποσπάσω την προσοχή, σας ρίχνω την παρακάτω φωτό (δείτε πώς σας κοιτάνε τα άτιμα):



Τι να απαντήσω κι εγώ. Νομίζει πια ο κόσμος ότι το κάνω επίτηδες.

VI.

Μ' άρεσε ο Καρυωτάκης. Δεν εννοώ τώρα τον ποιητή, άλλωστε το είπε ο Εμπειρίκος (ο καταλληλότερος για πρωθυπουργός):

Το λέγω και θα το ξαναπώ πολλάκις - είναι μεγάλος ποιητής ο Κώστας Καρυωτάκης.

Εννοώ ότι μου άρεσε η τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ 'Καρυωτάκης'. Μου άρεσε και το 'The International' αλλά και το 'Ναι σε όλα'.

Μου αρέσει και η Zooey Deschanel και η Rosario Dawson και η Apollonia Vanova. Μ' αρέσει κι η Uma Thurman, φυσικά.



Θα συνέχιζα, αλλά θα καταντήσω σαν τον χαζοβιόλη τον Manu Chao μ' εκείνη τη μαλακία το me gustas tu (ωπ, να το, πάλι παρασύρθηκα).

VII.

Όπως μου έλεγε κι ο Ρακάσα, αντιλαμβανόμαστε την κριτική του έργου ή των προτιμήσεών μας ανεξαιρέτως ως απαξίωση της προσωπικότητάς μας, θεωρούμε τα θέματα γούστου επιχειρήματα υπέρ ή εναντίον μας. Δε σας αρέσουν τα κεφτεδάκια μου, βέβαια, για τέτοιον άχρηστο μάγειρα μ' έχετε. Δε σας αρέσει η Κική Δημουλά που εγώ λατρεύω (τη σακούλα! τη σακούλα!), με θεωρείτε ηλίθιο και μπαναλισμένο. Και βέβαια άμα σας πω ότι το έχω ρίξει στον Μάλερ και στον Λιστ, θα με πείτε καρασνομπαρία του κερατά και παλιοκουμάσι που ακούει μουσική που ρίχνει τις ωραίες και μυρωμένες γκόμενες που μ' αρέσουν.

Αλλά τι να κάνουμε, έτσι είμαστε οι άνθρωποι. "Ψυχραιμία χρειάζεται", που έλεγε κι ο σοφός παππούς. Κι αν τη χάσετε, μπορείτε να τραγουδησέτε κι αυτό:

Η Συμφωνία των Παιχνιδιών

Όταν βγήκε ο 984, νομίσαμε ότι έπεσε το Τείχος της Καφρίλας μαζί με του Βερολίνου: νέες φωνές, νέες μουσικές, νέες διαφημίσεις. Αν δεν κάνω λάθος (μάλλον κάνω λάθος και τα έχω κάνει σαλάτα), εκείνη την εποχή άρχισε να σοβαρολειτουργεί και το Μέγαρο, κι άκουγαμε τις διαφημίσεις του και χαιρόμασταν. Μια διαφήμιση (με τη φωνή του απαραίτητου Κωστάλα) είχε κι ένα αποσπασματάκι από τη Συμφωνία των Παιχνιδιών του Λέοπολντ (μπαμπά) Μότσαρτ. Μου είχε κολλήσει λοιπόν το θεματάκι. Δεν ήξερα τι είναι, δεν είχαμε και indernets τότες. Πάνε 20 χρόνια.

Μετά το Μέγαρο το κατέλαβαν και ταμπουρώθηκαν μέσα του ηρωικώς κάτι άμουσα εκτοπλάσματα από το Κολωνάκι, το Κεφαλάρι και την Πολιτεία. Ο 984 έγινε σαν τα μούτρα μας. Το Βερολίνο πήρε τον δρόμο του (βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο, μου λένε) κι εγώ -- που στο μεταξύ είχα ανοίξει πόλεμο με τα τζιν, τα καλσόν κι αυτά που φοράν οι μπαλαρίνες όταν τανύονται στις αίθουσες με τους καθρέφτες όπου μου απαγορευόταν ρητά η είσοδος -- έμεινα με την απορία: εκείνο το κομματάκι ήταν όντως από τη Συμφωνία των Παιχνιδιών;

Τα Χριστούγεννα του 2008 πήγα να πάρω κανα σιντί για τον ανιψιό (όχι τον γιο του ολντ μπόυ, ρε, τον άλλονα). Του πήρα και τη Συμφωνία των Παιχνιδιών. Από εκεί ήταν το κομματάκι τελικά.

Παρδαλή λέξη

Ας ενισχύσουμε όλοι την παρδαλή λέξη.

Μόνο στην Ελλάδα

Από τότε που έμπλεξα με τα μπλόγκια, υπάρχει μια ατάκα που επιστρέφει σαν τα μπούμερανγκ: όσο πιο δυνατά την πετάμε, τόσο πιο μεγαλοπρεπώς κάνει τον βρόχο της και μας κοπανάει μεγαλοπρεπώς στην καρκάλα: "μόνο στην Ελλάδα".

Ο Ρακάσα έχει συζητήσει επανειλημμένα το θέμα κι έχει εξηγήσει ότι η αντίληψη ότι το χ ή το ψ συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα είναι ένας νεοελληνικός (αλλά όχι αποκλειστικά νεοελληνικός) ακκισμός. Έχει ξανά και ξανά επισημάνει ότι τα νεοελληνικά φαινόμενα μπορούν να γίνουν κατανοητά μόνον αν πάψουμε να κοιτάμε μέχρι το Κιλκίς, την Κέρκυρα και την Αλεξανδρούπολη: αποτελούν συνέπειες φαινομένων και καταστάσεων που, όταν δεν αφορούν ολόκληρη την ανθρωπότητα ή την Ευρώπη, οφείλονται σε πραγματικότητες και συνέπειες ιστορικών γεγονότων που αφορούν μεγάλο μέρος τους.

Η Ελλάδα είναι ένα μικρομεσαίο ευρωπαϊκό κράτος (όπως η Ουγγαρία) με συγκεκριμένη ιστορία μέσα στην Ευρώπη (συγκρίσιμη με λ.χ. αυτή της Ρουμανίας), συγκεκριμένο κοινωνικό παρελθόν (αντίστοιχο αγροτικών κοινωνιών παντού μέσα στον κόσμο που η Ρώμη άφησε πίσω της), ιστορικό πολιτικών συγκρούσεων που είδαμε και στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στην Ιταλία αλλά και στη Γαλλία, καθώς και σχετικές ιδεοληψίες όχι πολύ διαφορετικές ή πολύ περισσότερο έντονες από άλλων κοινωνιών οργανωμένων σε εθνικά κράτη (οι δικές μας, κυρίως εθνικού περιεχομένου, θυμίζουν κάποτε τις πολωνικές). Όλα αυτά θα έπρεπε να είναι πάνω-κάτω κατανοητά.

Γιατί επιμένουμε στο "μόνο στην Ελλάδα", ιδίως στα πλαίσια της κλάψας και της αυτοεκπληρούμενης προφητείας του μειονεκτισμού (σε σχέση με την υπερτέλεια Δύση ή το απαράμιλλο παρελθόν μας). Πιθανότατα γιατί μας δίνει το καλύτερο άλλοθι: μόνον εδώ συμβαίνουν αυτά, άρα πώς να τα πολεμήσουμε, άρα δεν αλλάζουμε. Ακόμα κι όσοι αρνούνται τα ιδεολογήματα περί ιδιοσυστασίας και συνέχειας, παρηγοριούνται να παραμυθιάζονται γλυκά στην ιδέα ότι "μόνο στην Ελλάδα"... Η εσωστρέφεια και η συστηματική ομφαλοσκόπηση εγγυώνται ότι κανείς δε φταίει, αφού έτσι είμαστε και τίποτε δεν μπορεί να γίνει και αφού αυτό είναι το ριζικό της φυλής και ο θεός της Ελλάδος.

Ίσως η μοναδικότητα της (τάχα μου αποκλειστικώς) ελληνικής ασυναρτησίας να μας κάνει να αισθανόμαστε ξεχωριστοί σε έναν κόσμο και σε μια Ευρώπη που δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε υπερθετικούς (πια), ούτε καν τους αρνητικούς. Για παράδειγμα, ούτε καν η γεωγραφική θέση μας δεν είναι μοναδική: γεωγραφικά πάσχουμε από τις ίδιες διατάσεις που πάσχουν τουλάχιστον άλλα 5 κράτη μέλη της ΕΕ (χωρίς δηλαδή να πιάσουμε Αλβανία, Δ. της Μακεδονίας, Σερβία, Τουρκία). Δεν έχουμε μονοπώλιο σε τίποτα πια. Ούτε καν στη γλωσσολατρία μας. Πώς να το πω: δε σκίζουμε. Ούτε καν χασέδες. Είμαστε κανονικοί.

Νομίζω ότι, επειδή πλέον έχουμε ξεμπουρνταλιαστεί τελείως με τον ιδεασμό του "μόνο στην Ελλάδα" και στην ενοχική και στην μεγαλομανή εκδοχή του, είναι πια επιτακτικό να καλλιεργηθεί σοβαρά από όσους γράφουν και μιλάνε μια λιγότερο εσωστρεφής και ομφαλοσκοπική θέαση της επικαιροτητας, της ιστορίας αλλά και των πραγματικών προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας.

Ταινίες καταστροφής

Ποτέ δεν κατάλαβα την απήχηση των ταινιών καταστροφής, των ταινιών συντέλειας, των σεναρίων για το τέλος του κόσμου. Περισσότερο φρίκη, ταραχή και ανησυχία μου προκαλούν παρά οποιαδήποτε τέρψη. Ήθελα να γράψω ένα ποστ για το θέμα αλλά νυστάζω.

Απλώς ρωτάω τι ήξεραν οι Μάγια που δεν ξέρουμε εμείς (αυτά περί του μυθικού 2012), άσε που υπάρχει μάλλον ένα λαθάκι στις νοστραδαμιές και τις ημερολογομαντείες: έπρεπε να έχουν τελειώσει όλα στις 10 Ιουνίου.

Η φωτογραφία είναι του Lee Materazzi.

Η εκδίκηση της παρθένας στα μπουζούκια

(για διευκρινίσεις εδώ).

Δεν έχω δει τη συγκεκριμένη ταινία, η οποία πρόπερσι είχε διαφημιστεί ως "υπερπαραγωγή" και "η πρώτη ελληνική πορνοταινία μετά από χρόνια". Ο τίτλος όμως είναι απολαυστικός, ενώ ο Αγγλοκύπριος πρωταγωνιστής έδωσε πέρσι μια σπαρταριστή συνέντευξη σε κυπριακό περιοδικό λάιφσταϊλ.

Τέλος πάντων, δεν είναι αυτά το θέμα μας. Άλλωστε ο τίτλος μου ήρθε ως απλός συνειρμός όταν άκουσα το αποτέλεσμα των σκέψεων (πώς τον λένε εκείνον τον υπολογιστή; Deep Throat; όχι: Deep Thought) του πρωθυπουργού. Η συλλογιστική της προηγούμενης φοράς που προκήρυξε εκλογές, μόλις πριν δύο χρόνια, ήταν 'απλώς' προσβλητική προς το Σύνταγμα και τη συνταγματική τάξη. Αυτή τη φορά είναι και κωμική: σαν παρθένα αρσενικής φαντασίωσης, από αυτές που τάχα ζητούν να τις τραβάνε, κι ας κλαίνε. Έτσι κι εκείνος σύρεται σε εκλογές γιατί αυτός ο τραμπούκος, αυτός ο ζαμπόνηρος μακιαβελικός ταλλεϋράνδος, ο πανίκανος Γ.Α.Π. τον τραβάει από την αμόλευτη κοτσίδα καθώς η τίμια εμπριμέ φούστα του σκίζεται πάνω στα χώματα και τις πέτρες του Βούθουλα. Γιατί δε μας λέει ότι προτιμάει να βγάλει 120 βουλευτές, αντί για 100 τον Μάρτιο; Θα ήταν εξίσου κυνική καταστρατήγηση των συνταγματικών επιταγών περί πρόωρων εκλογών, αλλά πιο ειλικρινής. Θα μπορούσε επίσης να κήρυσσε πόλεμο στην Τουρκία, που μας στέλνει ακόμα λαθρομετανάστες ("να φύγετε, λαθρομετανάστες, να πάτε αλλού"): θα υπήρχε πραγματικό εθνικό θέμα έτσι.

Κι ας γίνω ακόμα πιο κακεντρεχής: η τρομακτικά ανίκανη και συστηματικά διεφθαρμένη διακυβέρνηση της χώρας από τον Μίστερ Νιντέντο δε συγκρίνεται με αυτή του τρισκατάρατου Σημίτη, του απαίσιου Τάπερμαν που όλοι (σχεδόν όλοι) έβριζαν και μπινελίκωναν με αφοσίωση και μανία. Πράγματι, στη θέση διεφθαρμένων έχουμε διεφθαρμένους και ανίκανους, στη θέση αμερικανόδουλων έχουμε αμερικανόδουλους που δε ζητάν ανταλλάγματα από τον αφέντη τους, στη θέση κυνικών έχουμε ανόητους κυνικούς. Επίσης, πολύ φοβάμαι ότι μια πιθανή κυβέρνηση Γ.Α.Π. απλώς θα προσθέσει νέες συναρπαστικές παραμέτρους στα παραπάνω, κατεβάζοντας τον πήχυ των αλμάτων εις βάθος του Νιντέντο ακόμα πιο βαθιά. Και μην ποντάρετε στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α.

Κοινώς: δε σας άρεσε ο Σημίτης, ε; Ε...

Στο μεταξύ φοβάμαι πολύ. Αλλά σταματάω εδώ, αφού θα βγει ο ολντ μπόυ να πει πάλι ότι τα πράγματα δεν είναι συνήθως τόσο άσχημα όσο φοβόμαστε. Σωστά. Καμμιά φορά είναι χειρότερα.

Ένα μεγάλο φωτεινό καλοκαίρι

εξαπτέρυγα, πολυόμματα, μετάρσια, πτερωτά



Διακοπεύοντας στα νησιά και βολτάροντας στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου με τη Μικρή Ολλανδέζα, μου έλεγε πόσο πολύ την εντυπωσιάζει το κοφτερό, καθαρό και κάποτε συντριπτικό μεσογειακό φως. Εγώ, ως γνωστόν, προτιμώ το λοξό και διαυγές φως της πατρίδας της, ή μάλλον των ζωγράφων της πατρίδας της, που διασώζει κι αναδεικνύει τα χρώματα. Τέλος πάντων, δείχνοντάς της την Αθήνα και το νησί, είχαμε πολλές ευκαιρίες να τυφλωθούμε από το φως. Όταν τυφλώνεσαι από το φως, καμμιά φορά τα βλέπεις όλα μαύρα (άλλωστε έτσι ξεκινάει κι ο Ήλιος του θανάτου του Πρεβελάκη), καμμιά φορά βλέπεις κύκλους και σχήματα άυλα ή σιλουέτες ασώματες. Σαν αγγέλους δηλαδή, αλλά όχι τους άφυλους νεαρούληδες αγγέλους της δυτικής εικονογραφίας, παρά όντα όπως τα Σεραφείμ και τα Χερουβείμ: εξαπτέρυγα, πολυόμματα, μετάρσια, πτερωτά -- κι ελάχιστα ανθρωπόμορφα. Όπως οι Θρόνοι, άγγελοι πολυόμματοι με μορφή πύρινων φτερωτών τροχών στο όραμα του Ιεζεκιήλ.

*

Ρε, Λα, Σι ύφεση, Λα

Όταν είσαι σπίτι σου ακούς αυτό που θες. Όταν βγαίνεις στις καλοκαιρινές εξόδους ακούς αυτά που θέλει κάθε άσχετος που νομίζει ότι είναι ντιτζέι. Τουλάχιστον, αντίθετα με τους άσχετους που αυτοπροσδιορίζονται ως μπάρμαν αλλά δεν ξέρουν ούτε σφηνάκια τεκίλας να βάλουν, από τους ατζαμοντιτζέι δεν κινδυνεύεις. Συνήθως.

Φέτος ακούσαμε πολύ αυτό



που είναι καλύτερο από αυτό. Επίσης, ένας (καλός) ντιτζέι στο μπαρ Μύλος μας υπενθύμισε ότι η γενιά μας γνώρισε πρώτα την παρακάτω εκδοχή του Passenger, πριν από αυτή του Iggy Pop.



Στο σπίτι ακούγαμε κι αυτό.

*

Μουσείο, μουσείο, μουσείοοοο



(Διαβάστε πρώτα αυτό).

Το νέο μουσείο με ενθουσίασε. Είδα την κόμη των Καρυάτιδων. Είδα τα αγάλματα να αιωρούνται (όπως το είχε θέσει ο Αθήναιος), να μετεωρίζονται, να μεταρσιώνονται. Είδα έναν υπέροχο χώρο (κι εδώ διαφωνώ με τον Rakasha), έναν εσωτερικό χώρο συνεπή και συναρπαστικό, ελεύθερο και χωρίς αυστηρές διαδρομές, που οσμώνεται ιδανικά με την πόλη και το έξω (χάρη στα πλεξιγκλάς και το γυαλί). Είδα στην αίθουσα του Παρθενώνα το μέγεθος και τη φύση της λεηλασίας της ζωφόρου, αντεπιχείρημα σε όσα έλεγα πριν λίγο καιρό, αν και συμφωνώ με τον Rakasha (και τον εαυτό μου στο εν λόγω ποστάκι) ότι "τα μάρμαρα, Ελγίνεια και μη, θα είχαν νόημα μόνο πάνω στον Παρθενώνα - χωρισμένα από το σώμα του, διάσπαρτα στο χώρο ,δεν προσφέρουν στον επισκέπτη ούτε καν μια αποσπασματική εικόνα του όλου: είναι παντελώς ακατανόητα." Πρόκειται πάντως για ένα πραγματικά μεγάλο και, επίσης, όμορφο μουσείο.

*

Πυρετός στο Μπουρνάζι



Είχα να πάω στο Μπουρνάζι από το 1991, από το οποίο είχα περάσει με μια κοπέλα από την Πετρούπολη, η οποία το περιφρονούσε. Εμένα, τώρα το 2009, απλώς με σοκάρισε. Νόμιζα ότι ο Κορυδαλλός είναι επαρχία μέσα στο Λεκανοπέδιο. Αν είναι έτσι, τότε η πλατεία με τα κουλομάγαζα στο Μπουρνάζι είναι η λαρισαϊκή εκδοχή του Βέγκας. Του Λας Βέγκας. Ένας κόσμος τόσο ξένος από την Αθήνα που ξέρω, όσο η Πολιτεία από τα Πατήσια. Η αντίφαση, που λέγαμε. Και η Κύπρος ως το όνειρο το μέσου Έλληνα, επίσης.

Σύνθημα

με κάποια ορθογραφικούλια όμως:

Ελλάς, η τέφρα

Έτσι γράφεται.

Everything burns, everyone screams

Νομίζω ότι τα τελευταία δύο χρόνια (από την Ηλεία και το Βατοπέδι και μετά, μέχρι και την πανελλήνια έκρηξη του Δεκέμβρη) πρέπει να έπεισαν και τους πιο αισιόδοξους ότι δεν υπάρχει περίπτωση συλλογικού κινήματος στην Ελλάδα: αδιαφορούμε εντελώς για τον δημόσιο χώρο και τον δημόσιο βίο πέρα από τα όρια της οικογένειας και του σπιτιού μας, η διαφθορά έχει εκλαϊκευτεί και εξυπηρετεί τους πάντες -- πλην εκείνων των λίγων που δεν έχουν ακόμα μπει στο κόλπο, οι πεποιθήσεις μας (αριστερές και δεξιές) παραμένουν προσκολλημένες στις κάθε λογής νομιμοφροσύνες.

Δυστυχώς, ο Τύπος μας φαίνεται να ζει στη άλλη, την Άνω, την ιδεατή Ελλάδα του Ελύτη. Μιλάνε για τις φετινές φωτιές με όρους οικολογικούς και καλαισθητικούς. Δεν ξέρω πού ζούνε όλοι όσοι τα λένε και τα γράφουν αυτά ή μάλλον δεν ξέρω ποιες νέες αναδυόμενες νομιμοφροσύνες προσπαθούν να υμνολογήσουν: αφού οδήγησαν μια ολόκληρη γενιά στην απαξίωση του αστικού τοπίου ως τσιμεντούπολης, κουτιών και άλλων τετοιων ανοησιών, η συντεχνία των δημοσιογράφων και των συν αυτοίς διανοητών παριστάνουν τώρα τις παρθενομάρτυρες του περιβάλλοντος και του ελληνικού δάσους.

Είναι πασιφανές για όποιον έχει κάποια αντίληψη κι έχει περάσει έστω και 10 μέρες από τη ζωή του έξω από τον Δακτύλιο ότι για τον Έλληνα η γη δε χάνει ποτέ, ότι τα δάση είναι γη μη καλλιεργήσιμη (άρα φύρα) και ότι μπορεί να αποφέρει κέρδος είτε ως καλλιεργήσιμη γη είτε ως φιλέτα για να χτίζει τη σπιταρώνα του ο κάθε λεχρίτης και το εξοχικό του ο κάθε σπιτόλαγνος φτωχομπινές. Άλλωστε, έτσι συμπεριφέρονται και οι δημόσιοι οργανισμοί της χώρας: με τις ευλογίες τους μετατρέπονται οι ανοιχτοί χώροι εντός των πόλεων σε μωλ και βίλατζ κι έτσι 'αξιοποιούν' τους χώρους χτίζοντάς τους.

Να το πω λιανά: η γη για την πλειοψηφία των Ελλήνων δεν είναι περιβάλλον, δεν είναι φυσική ομορφιά, δεν είναι το μέλλον των παιδιών του. Είναι περιουσιακό. Τους εμπρησμούς τους κάνουν οι ντόπιοι, οι τοπικές κοινότητες (και με την ανοχή και τη σιωπή τους). Δείτε έναν χάρτη των εμπρησμών τα τελευταία 20 χρόνια και αναρωτηθείτε: cui prodest? Οι "οικοπεδοφάγοι" του παπανδρεϊκού καταγγελτισμού δεν είναι εξωγήινοι, ούτε Τούρκοι, παρά ντόπιοι που θέλουνε να δώσουν αξία στη γη τους, τη γη που "παράλογα" και "ακατανόητα" το κράτος χαρακτηρίζει δασική περιοχή και δεν τους αφήνει να πλουτίσουν από αυτή.

Να το πω κι αλλιώς: ένας λαός με ανύπαρκτη αντίληψη δημόσιου χώρου, που γλείφει τα πατώματά του με χλωρίνες και πετάει τα σαρίδια στη δημοσιά και τα μπάζα στον γιαλό, ένας λαός που αυτοκτονεί από καρκίνο γιατί βάζει πενταπλάσιες δόσεις φυτοφάρμακα (μπας και πάρει και τρίτο αμάξι χωρίς δάνειο), ένας λαός που ψάχνει το κράτος όταν δεν τον ψάχνει το κράτος και ο οποίος διαβιώνει με μαύρα κατάμαυρα λεφτά (γι' αυτό ακόμα δε μας άγγιξε η κρίσ') χέστηκε για τα καημένα τα ελαφάκια, για τη διάβρωση (που θα τον πνίξει), για τα θλιβερά αποκαΐδια και για την επερχόμενη ερημοποίηση.

Εσύ, hypocrite lecteur, mon semblable, mon frère, τι θα προτιμούσες: 50 στρεμματα σκίνα και πουρνάρια ή -- άντε -- πευκάκια με κουνάβια κι αλεπούδες (που σου τρώνε τις κότες) ή 50 οικοπεδούμπες φιλέτο;

Προσβολή

Η έννοια της προσβολής αποτελεί μια βασική, αν όχι θεμελιώδη, έννοια που κατέχει κομβικό ρόλο στις συζητήσεις για τα κοινά, την κοινωνία και την πολιτική τα τελευταία 30 ή τόσα χρόνια. Οι συζητήσεις περί του τι προσβάλλει ποιους, ιδίως όταν όσοι εισπράττουν την προσβολή ανήκουνε σε μειονότητες, έχουν αποκτήσει κεντρική θέση στη χάραξη πολιτικών σε επίπεδο όχι μόνο κεντρικού σχεδιασμού αλλά και τοπικό. Αφήνω λοιπόν εδώ στην άκρη μικροπολιτικές ποτεμκιανές κωμικότητες όπως το θρυλούμενο κουκούλωμα του αγάλματος του Κολοκοτρώνη μπροστά από την Παλιά Βουλή όταν επισκέφτηκε την Αθήνα ο Ινονού ή ο Μεντερές ή δεν ξέρω ποιος Τούρκος πρωθυπουργός.

Στο θέμα μας: έχουμε ακούσει λ.χ. για λαϊκό εορτασμό των Χριστουγέννων επειδή η φάτνη προσβάλλει τους άθεους ή τους μουσουλμάνους ή τους ισραηλίτες. Έχουμε γίνει μάρτυρες ενεργειών περιστολής της ελευθεροτυπίας και της ελευθερίας του λόγου γιατί προσβλήθηκαν μειονότητες εθνικές, θρησκευτικές ή φυλετικές.

Η απορία μου, γνήσια απορία με την οποία θέλω να ξεκινήσω έναν κάποιο διάλογο, είναι η εξής. Δεδομένου ότι οτιδήποτε είναι δυνατόν να προσβάλει κάποιον, δε θα ήταν σκόπιμο η προσβολή να καταγγέλλεται (και να διώκεται ενδεχομένως) μόνον όταν υπάρχει πρόθεση προσβολής; Η πρόθεση προσβολής δεν είναι τόσο δύσκολο να διαπιστωθεί όσο θα νόμιζε κανείς (σε πολλές χώρες υπάρχει το νομικό πλαίσιο για να καταθέτουν οι πραγματολόγοι στα δικαστήρια σε τέτοιες υποθέσεις). Και στο κάτω-κάτω, σε κάθε άλλη περίπτωση, η πρόθεση (ή η απουσία της) μπορεί να ξεχωρίσει την ηθικά μεμπτή από την ηθικά ουδέτερη πράξη.

Αυτές οι λίγες και απλές σκέψεις, περισσότερο απορίες, δηλαδή.

Ο Sraosha πάει στις μαργαρίτες

Δε γίνεται να είσαι και ευαίσθητος και κουλ. Αυτό για αργότερα.



Αγαπώ πολύ τη Δυτική Ελλάδα. Γύριζα πάλι από εκεί και κοιτούσα έξω: εγκαταλελειμμένοι σιδηρόδρομοι, εγκαταλελειμμένες αποθήκες, εγκαταλελειμμένες (;) σήραγγες, εγκαταλελειμμένα εργοτάξια, εγκαταλελειμμένα χωριά: χρήματα του ελληνικού λαού πεταμένα. Ωραίες ανεμογεννήτριες, όλο χάρη, από τα όμορφα πράγματα που η τεχνική μας θα αφήσει στα τοπία του μέλλοντος. Διοχέτευση κυκλοφορίας μέσα από δρόμους χωριών. Κάποια νέα έργα. Οι προκλητικές πινακίδες που προειδοποιούν για επικινδυνότητα στο κομμάτι Κιάτο-Ρίο της κατάπτυστα στενής αλλά πανάκριβης "εθνικής" οδού, αν και άρχισαν κάποια έργα κι εκεί. Ορδές Σαλονικιών παντού λόγω της Εγνατίας: πολύ μεγάλο έργο, εκτός αν είσαι αρκούδα στα βουνά. Τσιγγάνοι και χαζογκομένια αμφότερων φύλων με σινιέ γιαλούμπες. Ασυνάρτητα ΚΤΕΛ και χρόνια έλλειψη σιδηροδρόμου. Η αντίφαση -- όχι η 'αντίθεση' -- ως η ουσία της Ελληνικής 'εμπειρίας'. Και πολλών άλλων 'εμπειριών', βεβαίως.



Με πολλούς από εσάς έχω γίνει οικογένεια σχεδόν. Μέχρι και το μυστηριώδες καρχαριοειδές, τον Κύριο Φώλιο, γνώρισα. Λαμπρός κι εξαίρετος νέος, μακάρι να ήμουνα σαν κι αυτόν στα νιάτα μου. Σ' εσάς που ρωτάτε είτε γιατί δε γράφω είτε γιατί σας έγραψα, υπενθυμίζω: γράφω μπλογκ κυρίως για αναψυχή, για να ξεσκάσω. Όπως το ψυλλιάστηκε κάποτε ο πατέρας μου: "όσο πιο πολλή δουλειά έχεις, τόσο πιο πολύ χαζεύεις, ε;" Όσο για τους φίλους μου, προτιμώ να τους βλέπω παρά να τους γράφω. Οπότε, πολλές φορές νομίζουν ότι τους γράφω γιατί, λ.χ., τσαντίστηκα ή πικαρίστηκα ή δεν ξέρω τι. Καμμία σχέση.



Το καλοκαίρι για μένα είναι η εποχή που έρχομαι αντιμέτωπος με τους φόβους μου. Φέτος το καλοκαίρι δούλεψα περισσότερο από άλλες φορές, οπότε οι αναμετρήσεις ήταν εντονότερες και πιο ποδοσφαιρικές. Κάποτε έβλεπα μέχρι και όνειρα ότι δικαιωνόμουνα σε πολυετείς διενέξεις: ξέρετε τι ονειρεύεται ο πεινασμένος.



Όσο πιο πολύ μεγαλώνω, τόσο περισσότερο παραδίνομαι στη συμπόνοια (για τους ανθρώπους) και στην κόπωση (από τους ανθρώπους), σχεδόν ντοστογιεφσκικά. Αντιφατικά. Συμπόνοια: μου είναι πια πολύ δύσκολο να πω "τα 'θελε ο κώλος του", "ας πρόσεχε", "ωχ μωρέ καημένε", "μεγάλο παιδί είναι, 61 χρονών γυναίκα" κτλ. Κόπωση: μου είναι πια πολύ δύσκολο να κάνω χατήρια δεξιά κι αριστερά, να οχυρώνομαι πίσω από τη θρυλική καρτερία μου (ναι, στο μπλογκ βγάζω το άχτι μου και ψυχοθεραπεύομαι) για την κάθε μαλακία του κάθε κακομαθημένου. Δεν είμαι κουλ. Με νιάζουν οι άλλοι, κι όχι μόνο ως προς το ποια είναι η γνώμη τους για μένα. Με νιάζει αν είναι καλά, αν έκανα ό,τι περνούσε από το χέρι μου γι' αυτούς. Αν ήμουνα γιατρός (αν), θα πήγαινα γοργά στα θυμαράκια.

Δε γίνεται να είσαι κουλ και να είσαι και ευαίσθητος. Δε γίνεται να είσαι ακέραιος και να είσαι μόνο ηδονιστής. Αυτό σάς το λέει ένας ηδονιστής.

Sraosha: Γενικευμένη νεότητα

Στον Μπερεκέτη, που θα σας εξηγήσει γιατί τόση διαφορά.

Νεκρική μάσκα του Anton Bruckner (1824-1896)



Νεκρική μάσκα του Franz Liszt (1811-1886)

Αλήθειες

Νησιωτικά συμπλέγματα του Sraosha

Ι

Τα ρατσιστικά αντανακλαστικά είναι απολύτως φυσιολογικά. Όπως η λειτουργία της αφόδευσης. Και τα δύο εξυπηρετούν αναγκαίες λειτουργίες του οργανισμού μας: την ταύτιση με την οικογένεια, το κλαν, τη φυλή και την απέκκριση των υπολειμμάτων της πέψης. Όπως ακριβώς και με τις αφοδεύσεις μας, είναι τελικά αδιανόητο να πασχίζει κανείς να καταστείλει τα ρατσιστικά αντανακλαστικά του, όπως είναι σπατάλη σκέψης να αισθανόμαστε άσχημα γι' αυτά. Και τα σκατά και τα αντανακλαστικά είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Ακριβώς όμως όπως οι αφοδεύσεις μας, τα ρατσιστικά αντανακλαστικά πρέπει να παραμένουν ιδιωτική υπόθεση -- αυτό μέχρι και τα ζωάκια το ξέρουν. Στην καλύτερη περίπτωση, ρατσιστικά αντανακλαστικά και εκκενώσεις του εντέρου θα μπορούσαν να αποτελέσουν υλικό για κακόγουστο χιούμορ. Έως εκεί.

Ρατσισμός δεν είναι να αισθάνεσαι εκνευρισμό στη θέα του ευλαβούς μουσουλμάνου που προσεύχεται, αποστροφή για τη βουτυρώδη απλυσιά του Βρετανού, φόβο στην όψη του ψηλού και δυνατότερού σου Αφρικανού, τσαντίλα από την προφορά του Αμερικάνου, αναγούλα στη σκορδίλα του μεσογειακού, φρίκη για τα κατατρυπημένα κορμιά των τροφοσυλλεκτών ή των ροκάδων, αηδία για τα μη φασκιωμένα πόδια του νοτιοασιάτη το καλοκαίρι, θυμηδία για τον προσεκτικό και στεγανό πουριτανισμό του Κορεάτη, πονοκέφαλο από τις ξένες μουσικές, περιφρόνηση για τον γενικευμένο ευνουχισμό του χριστιανού και την τυπολατρία του Εβραίου. Ρατσισμός είναι να προσπαθείς να μεταφράσεις αυτά τα αντανακλαστικά σε στάση ζωής, σε πεποιθήσεις, σε αξιολογικές κρίσεις και σε ιδεολογία. Πολύ περισσότερο, να τα μεταφράζεις σε πολιτική: προφανέστατα, πρόκειται για πολιτική του απόπατου.

Άλλωστε από τα ανθρώπινα κόπρανα ούτε λίπασμα δε γίνεται.

II

Για την ακτοπλοΐα μας έχω ξαναγκρινιάξει, για ένα από τα βαπόρια της Σκιάθου συγκεκριμένα. Για να μιλήσω λίγο πιο προσωπικά, σιχαίνομαι τα βαπόρια. Κατάστρωμα, ας πούμε: η λεπτή στρώση ντίζελ κι αλμύρας που σε καλύπτει και σε παστώνει σαν στάχτη του Βεζούβιου, τα άβολα παγκάκια ή η λαμαρίνα πάνω στα οποία μάταια προσπαθείς να κοιμηθείς, ο καταπιεστικός αγέρας που σου φέρνει σκουπίδια κι αποτσίγαρα και -- κάποτε -- την ξερατίλα στομαχιών πιο ντελικάτων από το δικό σου. Μέσα: τα σεντόνια και τα σλίπιν μπαγκ πάνω στις μοκέτες και στα κλιμακοστάσια με πάνω τους όσους κυλιούνται και κοιμούνται, οι τηλεοράσεις στο τέρμα για τους άυπνους, η μπόχα του καθενός συντηρημένη από τον κλιματισμό, οι ανεκδιήγητες αεροπορικές θέσεις...

ΙΙΙ

Το ιερό και πανσέβαστο κυκλαδικό τοπίο, το οποίο οφείλουμε να προσκυνούμε ομοθυμαδόν, είναι αποτέλεσμα καταιγιστικής αλλά μακραίωνης οικολογικής καταστροφής, επανειλημμένων αλώσεων. Όπως τα καταπράσινα λιβάδια της Ευρώπης και της ανατολικής Βόρειας Αμερικής, το γέννησε η συστηματική και άλογη αποψίλωση. Στην περίπτωση των Κυκλάδων, κατόπιν επέπεσαν και η ανομβρία και οι κατσίκες, που έφεραν τη διάβρωση και τις συνέπειές της.

Μετά από αιώνες, κατά τους οποίους γενιές αγροτών επίμονα και σχεδόν ατελέσφορα μοχθούσαν πάνω στη χέρσα κι άδεντρη κι άθαμνη γη, ο ιεροφάντης Ελύτης μετέφρασε τα νεκρά βράχια των Κυκλάδων σε μυστικά τοπία, σε πεδία αυτοσυνειδησίας, στα στοιχεία που συνθέτουν την Ελλάδα, στα κόκκαλά της τα ιερά, εξορίζοντας ολόκληρη την ηπειρωτική και την υπόλοιπη νησιωτική Ελλάδα σαν εικόνα, σαν τοπίο και σαν αίσθηση στη σφαίρα του συμβάντος, του επιμέρους, του καθέκαστου. Έτσι η Ελλάδα έμεινε να φαντάζει σκέτο κόκκαλο, ένα σκέλεθρο που το λευκαίνει τερατωδώς ο φρικτός ήλιος το καλοκαίρι και το γδέρνουν αγέρηδες υγροί το χειμώνα.

Κάπου στο μεταξύ κατέφθασαν οι ιδεαλιστές ταξιδιώτες, ο Λεκορμπυζιέ και δαύτοι, που στις Κυκλάδες έβρισκαν σε αφθονία γυμνά τα τρία από τα τέσσερα εμπεδόκλεια στοιχεία, και χαιρόντουσαν σφόδρα. Προφανώς δεν είχανε δει ακόμα τα άψυχα βουνά του φεγγαριού, τις πεθαμένες κοιλάδες του Άρη, ή -- πιο κοντά μας -- τη Σαχάρα, τη Γκόμπι, την Καλαχάρι, τους παγωμένους χερσότοπους της Ανταρκτίδας. Δεν είχε ντοκυμαντέρ τότε, πού να τα δούνε όλα αυτά. Τους μοντερνιστές τους μάγευε το στοιχειακό και το στοιχειώδες και οι καθαρές επιφάνειες: βρήκαν και τα τρία στις Κυκλάδες σε αφθονία.

Μετά πλακώσαν οι τουρίστες. Πρώτα άπλυτοι και σε αναζήτηση μυκήτων και ουρολοιμώξεων (μικρό τίμημα για την προσωρινή σεξουαλική απελευθέρωση και την ψευδαίσθηση ότι συγκροτούσαν κοινότητες προπτωτικών τροφοσυλλεκτών), μετά όλη η σάρα και η μάρα που ήθελε να φέρει μαζί της την πόλη αλλά όχι τη δουλειά, να γευτεί κι αυτή έναν ερζάτς ηδονισμό και να δώσει ζωή στις ταβέρνες. Άλλωστε, μη λησμονείτε: ο πολιτισμός μας κολυμπάει για αναψυχή μόλις 90, άντε 100, χρόνια. Τσιμπούσια κάνει επί χιλιετίες.

Στις αρχές του εικοστού πρώτου, οι Κυκλάδες -- με εξαίρεση τα τρία κοσμήματα της Σαντορίνης, της Σύρου και της Νάξου (η καθεμιά κόσμημα με τον τρόπο της) -- είναι όλες απαράλλαχτα κατάξερες και χέρσες, με παραλίες μέτριες ή δυσπρόσιτες ή και τα δύο, με χώρες ταυτόχρονα παρατημένες και πηγμένες, εξίσου αδιάφορες και γραφικές (με την κακή έννοια), όλες γεμάτες μαγαζιά που πουλάνε αλυσίδες, φουλάρια, σαλβάρια, τσαγκλιά και τσουμπλέκια ή που νοικιάζουνε μηχανάκια.

Πάντως, εκτός από τα τρία κοσμήματα, προσωπικά θυμάμαι με αγάπη και την Τζια και την Τήνο και την Ίο. Εκεί που τελειώνει η φρόνηση αρχίζει η αγάπη, υποθέτω. Και καλά κάνει.

ΙV

Τα μικρά και σχετικά απομονωμένα νησιά προσφέρονται για διακοπές υψηλού ρίσκου.

Κουβάς: κάποιες φορές, πέφτεις στα νύχια άπληστων χωριατών που περιμένουν τη σύντομη σαιζόν για να αποστάξουν από πάνω σου και το τελευταίο σου ευρώ με άθλια υπερτιμημένα δωμάτια, ζωοτροφές στην τιμή τρούφας, ποτά μπακάλικου για 15 ευρώ.

Κέρδος πέρα από κάθε φαντασία: κάποιες φορές σε υποδέχονται πραγματικά φιλόξενοι και φιλικοί άνθρωποι που ασχολούνται μαζί σου λες και σε ήξεραν καμμιά δεκαετία, ενώ μέσα σε 2-3 μέρες καταλήγεις να γίνεις μέλος μιας μεγάλης παρέας που κάνει πραγματικές διακοπές. Ε, άμα είναι καλό και το φαγητό, ακόμα καλύτερα.

Το ρισκάρεις όμως; Ε, είναι θέμα χαρακτήρα.



(Η φωτό του Andrew Pashis από εδώ.)

Ο Τρίτος Κόσμος ως απέραντη επαρχία

Και η πλήξη (και άλλα πολλά) που αυτό συνεπάγεται.

Το φύλο του τοπίου

"From the balconies of the rooms anyone can see the first sun rays which are holding up from the saronic cunt."

hotel cokkinis.

*
[Μέσω Phaedra Boukouras στο φέησμπουκ ]
*

Αγριότητες

Με όλον τον σεβασμό στον Παντελή Μπουκάλα, μια από τις αξιότερες, διαυγέστερες και γενναιότερες πέννες (ή πληκτρολόγια) του ελληνικού τύπου, η ελληνική κοινωνία ήτανε πάντα έτσι. Ίσως και χειρότερη.

Ο ρατσισμός είναι μόνο μία αφορμή σε έναν κόσμο όπου η κόρη της διπλανής είναι πουτάνα, οι κατωχωρίτες (ή οι πανωχωρίτες, αν είσαι κατωχωρίτης) είναι όλοι ρουφιάνοι, κατσικοκλέφτες και κουμούνια / φασίστες, οι Τσιγγάνοι ανθρωπόμορφοι σωροί μιάσματος και μολυσμού κτλ.

Απλώς τώρα πια, στην άτιμη και σκολιά εποχή μας, μαθαίνονται πολλά περισσότερα και γρήγορα: το να περαστούν εγκλήματα 'τιμής' και περιουσιακών διαφορών, λυντσαρίσματα, αναγκαστικοί εγκλεισμοί, βεντέτες, αρπαγές, βιασμοί, αιμομιξίες, παιδεραστίες, γενικευμένες λεηλασίες περιουσιών κτλ. στο ντούκου είναι πιο δύσκολο. Όχι μόνο γιατί έχει ραγίσει η παραδοσιακή ελληνική ομερτά, παρά και γιατί τώρα τα μέσα είναι πολλαπλάσια και εύκολα προσβάσιμα.

Changeling

Όλος ο Φουκώ της 'Ιστορίας της τρέλας', και βάλε, σε μια ταινία. Επίσης, ό,τι θέλετε να μάθετε για τον σεξισμό. Και πολλά περισσότερα. Επιπλέον, ταινιάρα.

Πολυπολιτισμικότητες

Πριν φύγω να πάω να δω την καταπληκτική παράσταση της Editta Braun Company απόψε, έβλεπα ένα ντοκυμαντέρ για το Ντουμπάι, μάλλον γυρισμένο πριν την κρίση. Έλεγαν λοιπόν διάφοροι για το πόσο ωραίο και πολυπολιτισμικό είναι το Ντουμπάι, αφού δυτικοί από διάφορες χώρες συνάζονται για να κάνουνε συγκομιδή τον πλούτο εκεί, και ότι το Ντουμπάι δε διαφέρει από το Παρίσι, το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, αφού κι εκεί υπάρχουνε κανόνες που πρέπει να ακολουθεί κανείς.

Θα παρακάμψω την άποψή μου για το Ντουμπάι, η οποία είναι "ψόφο κακό κι ογλήγορα", και θα σταθώ λίγο στην πολυπολιτισμικότητα, η οποία τριβέλιζε το μυαλό μου όσο παρακολουθούσα την ανοικείωση και την αφαιρετική αποσυναρμολόγηση του σώματος στην παράσταση της Editta Braun Company.

Τα κέντρα όπου ρέει το χρήμα και συσσωματώνεται η εξουσία ανέκαθεν μάζευαν πολλά έθνη, πολλούς πολιτισμούς και κάθε καρυδιάς καρύδι. Αναπόφευκτα. Για παράδειγμα, άμα σου λένε ότι στο Mikligarðr τρώνε με χρυσά κουταλοπίρουνα, μπορεί και να καταλήξεις να ζεις στο Mikligarðr που κάποιοι λένε Τσάριγκραντ κι οι πιο πολλοί Πόλη. Και ούτω καθεξής.

Στο Ντουμπάι είναι μαζεμένοι και πολλοί νοτιοασιάτες, παρίες που δουλεύουνε για να σηκώνονται οι ενεργοβόροι ουρανοξύστες του χρήματος χωρίς αντίκρισμα, δες και το Syriana για να σου το ξηγήσουν επί το αφηγηματικότερο. Σίγουρα, σε κάποια σκονισμένη γωνιά υπάρχει και ζει και ο δικός τους πολιτισμός και ίσως να οσμωθεί λιγάκι με τον νεοαραβικό νεοπλουτισμό των ουρανοξυστών, των στεγασμένων χιονοδρομικών κέντρων και των τεχνητών νησιών. Ίσως. Σε 50 ή 70 χρόνια. Όπως κάτι από τον πολιτισμό των πεινασμένων Ιρλανδών και των άπλυτων Ιταλών και των ζαμπόνηρων Ελλήνων του 19ου και του πρώιμου 20ου αιώνα είναι κομμάτι των σύγχρονων ΗΠΑ.

Είναι όμως υποκρισία κι αφέλεια να θεωρεί κανείς απλώς τη συνύπαρξη γλωσσών και κουλτουρών και πολιτισμών και θρησκειών (ιδίως αυτών...) ως ντεφάκτο πολυπολιτισμικότητα και πολιτισμικό πλούτο. Ο πολιτισμός ενός τόπου είναι συνήθως αυτός όσων έχουνε τα φράγκα. Στην 'πολυπολιτισμική' Πρωσία, οι Γερμανοί είχανε το πάνω χέρι. Στη σούπερ πολυπολιτισμική Ρωσία του σήμερα οι Τάταροι κι οι Τσουβάσιοι και οι Καλμούκοι είναι σχεδόν αόρατοι κι αμελητέοι. Και τα λοιπά. Τι θέλω να πω: το ότι βλέπει κανείς "πολύχρωμα πλήθη" στο δρόμο (ή, ακόμα χειρότερα, στα κλιματισμένα εμπορικά κέντρα) δεν αποτελεί εγγύηση
α. ούτε ότι διάφοροι πολιτισμοί βρίσκονται σε μια διαδικασία διαλεκτική -- ή έστω διαλόγου,
β. ούτε καν ότι οι διάφοροι πολιτισμοί συνυπάρχουν δίπλα-δίπλα αρμονικά.

Πραγματικά πολυπολιτισμικές πόλεις του παρελθόντος όπως το Λβοφ, η Σαλονίκη, η Πολη, η Σμύρνη, η Βίλνα, η Πράγα, η Τιμισοάρα κτλ. αποστειρώθηκαν γρήγορα κι αποτελεσματικά, όταν δόθηκε η κατάλληλη ευκαιρία. Οι πόλεις του σήμερα που επιδεικνύουν την πολυπολιτισμικότητά τους, την εκθέτουνε συνήθως μέσα σε περισσότερο ή λιγότερο φροντισμένα γκέτο ή σε εστιατόρια με νερωμένες εθνικές κουζίνες...

Όλα αυτά, βεβαίως, τα ξέρουν όσοι ζούνε στην Αθήνα. Στο κέντρο, πιο συγκεκριμένα.

Φωτογραφίες από τη Ρωσία

Του Α. Πετροσιάν.

Εδώ κι εδώ.

Γιατί χαίρεται ο κόσμος και χαμογελάει, πατέρα;

Ωραία τα λέει:

Τα golden boys επιστρέφουν αφού έχουν λεηλατήσει τα δικά μου λεφτά. Αποδείχθηκε εικάζω περίτρανα πως μόνο με κρατικές παρεμβάσεις μπορεί να αντέξει ο καπιταλισμός τις κρίσεις που παράγει. Μετρήστε τις κρατικοποιημένες τράπεζες π.χ. να δούμε που βρισκόμαστε σε σχέση με το 2007. Θέλω να πω πως αν η θέση ήταν πως "ο καπιταλισμός λειτουργεί μόνος του χωρίς κρατικιστικές παρεμβάσεις εκτός από περιόδους κρίσης οπότε εθνικοποιείται η AIG και κλείνει η GM και σκάει δεκάδες τρις χρήμα φορολογουμένων ο κρατικός κορβανάς για να ξελασπώσει τους φίλους του Μπους και του Ομπάμα" δεν μας το είχε πει αυτό κανένας από την πλευρά της οικονομικής ορθοδοξίας. Το μοντέλο των απορρυθμισμένων αγορών λογικά πέθανε. Υπάρχουν Soup Kitchens και άστεγοι ανά τις ΗΠΑ (σύντομα και σε μια γειτονιά κοντά σας) που μπορούν να το επιβεβαιώσουν και τα πτώματα εταιρικών κολοσσών τριγύρω επίσης.

(Στη φωτογραφία διάφορα golden boys. Ανάμεσά τους το κακό κι απαίσιο κράτος το οποίο μόλις άρμεξαν).

Ουστ, ρε Ινδιάνοι

Ανθολόγηση

Δύο ενδιαφέροντα πρόσφατα ποστ του (συνήθως 'όποιον-παρει-ο-χάρος' και 'θα-σας-πάρει-ο-διάολας-τον-πατέρα') J95:

Για το κάπνισμα. Αποσπάσματα:

Θυμάσαι πώς βρώμαγε το πρώτο σου τσιγάρο; Θυμάσαι πόσες ώρες σου πήρε να ξεφορτωθείς τη γεύση; Θυμάσαι τη φαρυγγίτιδα την πρώτη μέρα που κάπνισες πάνω από 5 τσιγάρα; Τόσο ενοχλητικό παραμένει το τσιγάρο για αυτούς που δεν καπνίζουν.

Ακόμα και αν δεν είχες δει γύρω στις 7.200 ταινίες ή σειρές που οι πρωταγωνιστές ανάβουν τσιγάρο μετά το φίκι-φίκι, θα ήθελες να ανάψεις τσιγάρο μετά το φίκι-φίκι, γιατί έχει περάσει γύρω στη μία ώρα από το τελευταίο τσιγάρο και δεν πρόκειται να αισθανθείς κομπλέ αν δεν καπνίσεις.

Για τα ποσοστά του Καρατζαφέρη.

Ω ται λιπαραί και ιοστέφανοι και αοίδιμοι, Ελλάδος έρεισμα, κλειναί Αθάναι

Δεν μπορώ άλλο αυτή τη συζήτηση για τα γλυπτά του Παρθενώνα.

Τα επιχειρήματα και τα δικά μας και των Βρετανών είναι πλεόν κωμικά -- λυπάμαι:

Εκείνοι θέλουνε να προστατεύσουν τους θησαυρούς από το τριτοκοσμικό νέφος και να τους κρατήσουν ενταγμένους στα ιστορικά συμφραζόμενα του Βρετανικού Μουσείου (ώστε να φαίνεται ανάγλυφα η εξέλιξη της ελληνικής τέχνης!!!).

Εμείς θέλουμε να φέρουμε πίσω το Ιερό Δισκοπότηρο της χαμένης ιδιοσυστασίας μας και να αποκαταστήσουμε τα σπαράγματα στον φυσικό τους χώρο, αποκαθιστώντας το μνημείο (σκοπεύουμε να βάψουμε τον Παρθενώνα; να του φτιάξουμε στέγη; να ξαναστήσουμε το χρυσελεφάντινο;)

Η εκδίκηση των μουσικών

Εδώ.

Ο θάνατος και η πυξίδα

Είδα το 'Ναταλί' σήμερα. Πάρα πολύ καλή ταινία, ιδίως για γαλλικιά και ιδιαίτατα για ταινία στην παράδοση Ρομέρ. Τη συνιστώ.

Και τώρα στα φλέγοντα:



Δεν έχω κάτι πρωτότυπο να συνεισφέρω. Η δολοφονία του αστυνομικού θα γίνει αντικείμενο καπηλείας, όπως έγινε κι εκείνη του Γρηγορόπουλου, και τα αρβαντοπαλλήκαρα της Χρυσής Αυγής θα βγούνε και πάλι στους δρόμους. Οι δύο δολοφονίες, δυστυχώς, είναι παράλληλες: την πρώτη τη διέπραξε το αυταρχικό, βίαιο και κατασταλτικό κράτος της αυταρχικής και κομφορμιστικής κοινωνίας μας. Για τη σημερινή ευθύνεται το ασυνάρτητο, επιπόλαιο και χάρτινα ποτεμκινικό κράτος μας (και πάλι, εικόνα σου είναι κοινωνία και σου μοιάζει). Όταν γκαρίζανε πολλοί (κι εγώ μαζί τους) ότι είναι επιτακτική η μεταρρύθμιση και η αναδιοργάνωση της αστυνομίας, δεν το λέγαμε από αντιπολευτικό οίστρο. Όμως, όταν στηλιτεύαμε την αθλιότητα της ΕΛ.ΑΣ. ούτε που μας πέρναγε από το μυαλό ότι μαζί με όλους εμάς θα κινδύνευαν να πέσουνε θύματα και οι ίδιοι οι αστυνομικοί (οι οποίοι δεν είναι όλοι φυσικοί αυτουργοί δολοφονιών, παρά την εκπαίδευσή τους).

Βεβαίως κάποιος Αντώναρος ή Τρομάρας "ξεκαθάρισε ότι αυτή τη στιγμή προέχουν οι έρευνες και δεν τίθεται κανένα ζήτημα αλλαγής προσώπων στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΣ." Ενώ είναι το λιγότερο που πρέπει να γίνει.

Τώρα, την πραγματικά αναίτια και (έξω από ρητορικά σχήματα) θρασύδειλη δολοφονία, τη διέπραξε μια οργάνωση που, αν δεν είναι εγκάθετη ή και ανύπαρκτη, είναι εγκληματικά ανεύθυνη. Και αυτό το λέω όχι από ταραχή που έφαγαν έναν άνθρωπο και τώρα κάθονται και καπνίζουν άφιλτρα, πίνουν ρακόμελο ή Άμστελ και αλληλοτσιμπουκώνονται (μεταφορικώς, κατά Ταραντίνο -- αν δεν είναι εγκάθετοι) για τη νίκη που κατήγαγαν σήμερα το πρωί κατά του Κράτους και του Κατεστημένου και το συμβολικό της νόημα. Το λέω γιατί σκότωσαν έναν αθώο, σχεδόν τόσο αθώο όσο ο Γρηγορόπουλος ("τι γύρευε να γίνει μπάτσος;" / "τι γύρευε το κωλόπαιδο στα Εξάρχεια να βρίζει μπάτσους;"). Το λέω γιατί οι ρουφιάνοι καραδοκούν, όπως και οι χρυσές δεξιές 'νεολαίες', κοινοβουλευτικές και μη. Το λέω γιατί αυτά προς μία ή μια άλλη κατεύθυνση οδηγούν. Καμμιά από τις δύο δε μ' αρέσει. Καθόλου.

Sraosha: Χαράκη

Μόλις γύρισα από ένα χορογραφημένο αυτοβιογραφικό δοκίμιο για τον χορό από την πάντοτε καταπληκτική Λία Χαράκη. Θα μπορούσε να λέγεται Lia Haraki taking the piss.

O Sraosha κλείνει ένα-ένα τα βιβλία του

Στο παραμυθένια χορταστικό 'Τα βιβλία του Πρόσπερο', στο τέλος της ταινίας ο Πρόσπερο κλείνει ένα-ένα τα βιβλία του και τα αποχαιρετάει ρίχνοντάς τα στο αλμυρό νερό. Έτσι απαρνείται τις μαγγανείες και τις γητειές του και ετοιμάζεται να επιστρέψει στον κανονικό κόσμο, χωρίς Άριελ και Κάλιμπαν.

Όσο θέτεις περιορισμούς στον εαυτό σου, τόσο πιο καλά δημιουργείς. Δε μιλάω για στέρηση ή για ακρωτηριασμό, μιλάω για περιορισμούς. Ακολουθεί μακροσκελές τσιτάτο από μια συνέντευξη του Τσόμσκυ (την οποία είχα βρει ονλάιν πολύ παλιά):

[…] Human nature has been seen as something ‘regressive’, but that must be the result of profound confusion. […] There is nothing ‘regressive’ about the fact that a human embryo is so constrained that it does not grow wings, or that its visual system cannot function in the manner of an insect, or that it lacks the homing instinct of pigeons. The same factors that constrain the organism's development also enable it to attain a rich, complex, and highly articulated structure, similar in fundamental ways to conspecifics, with rich and remarkable capacities. An organism that lacked such determinative intrinsic structure – which of course radically limits the paths of development – would be some kind of amoeboid creature, to be pitied (even if it could survive somehow). The scope and limits of development are logically related. Take language, one of the few distinctive human capacities about which much is known. We have very strong reasons to believe that all possible human languages are very similar; a Martian scientist observing humans might conclude that there is just a single language, with minor variants. The reason is that the particular aspect of human nature that underlies the growth of language allows very restricted options. Is this limiting? Of course. Is it liberating? Also of course. It is these very restrictions that make it possible for a rich and intricate system of expression of thought to develop in similar ways on the basis of very rudimentary, scattered, and varied experience.

Προσπαθώ λοιπόν να περιορίσω τα θέματα με τα οποία ασχολούμαι (που είναι και η πιο εύκολη μορφή άσκησης), με το να αποτραβιέμαι από εκείνα για τα οποία δεν έχω να πω τίποτε χρήσιμο ή έστω και ελάχιστα ουσιώδες. Ξεκίνησα με το κυπριακό, απόψε συνεχίζω με την Oρθοδοξία.



Από τα πολλά βιβλία που μπορεί να διαβάσει κανείς για την Ορθοδοξία, τρία είναι πολύ σημαντικά (δύο εκ των οποίων γραμμένα από Βρετανούς). Πρώτα απ' όλα, δεν είναι τυχαίο ότι τα δύο από τα βιβλία είναι γραμμένα από Βρετανούς: καθ' όλη τη δεκαετία του '90 κατέβαιναν ορδές αγγλικανών στην Ελλάδα, άλλοι για να βρούνε τους Πατέρες (όπως οι προπάπποι τους για να βρούνε τον Περικλή, τον Σωκράτη ή κάποιον κίναιδο της κλασσικής αρχαιότητας), άλλοι για να γλιτώσουν από τις απαίσιες κι αντικανονικές γυναίκες ιερείς της Εκκλησίας της Αγγλίας. Ένας πρώην αγγλικανός παπάς μού είπε τότε το εξής αμίμητα καζουιστικό: "άμα χειροτονήσει γυναίκες η Ρώμη ή έσεις, να χειροτονήσουμε κι εμείς: όμως εσείς έχετε την αποστολική διαδοχή, εμείς είμαστε τα μπάσταρδα του μοιχού μονάρχη".

Τα δύο βιβλία είναι σαν ταξιδιωτικά: το 'Στη σκιά του Βυζαντίου' (από τον Άθω μέχρι την Αίγυπτο) και το 'Why angels fall' (από τη Σερβία μέχρι την Κύπρο μέσω Ρωσίας και Ρουμανίας και Σταμπούλ).

Το δεύτερο μάλλον δε θα μεταφραστεί ποτέ στα ελληνικά: γραμμένο από μια χολερική κυριούλα, η οποία όμως δυστυχώς έχει τσεκάρει και τεκμηριώσει πολύ καλά όσα γράφει και φροντίζει συνήθως να δίνει και τις δυο απόψεις σε θέματα διαμάχης, θεωρεί την Ορθοδοξία την καρδιά της χριστιανοσύνης (που όμως έχει χάσει το μυαλό της). Αντιλαμβάνεστε την ισόρροπη γνώμη της για τη δυτική χριστιανοσύνη: το άκαρδο μυαλό κτλ.

Τα χαρακτηριστικά του 'Why angels fall' είναι δύο: η αναδίφηση διάφορων ανατριχιαστικών γεγονότων από την ιστορία της Ορθοδοξίας, πάντα τεκμηριωμένη, και ότι, όπως το 'στη σκιά του Βυζαντίου', το βιβλίο είναι ουσιαστικά μια αλυσίδα από συναντήσεις και συνεντεύξεις με δεσποτάδες, μοναχούς, πιστούς και άπιστους. Και στα δύο βιβλία οι άνθρωποι στις τρεις πρώτες κατηγορίες (από τον καλόγερο στον Άγιο Σάββα στην Ιουδαία του πρώτου βιβλίου μέχρι την Ουαλλή προσήλυτη της Πάτμου του δεύτερου) είναι είτε σατανάδες καλλιγωμένοι, είτε ούφο περιστρεφόμενα (και ενίοτε βαθιά ανεύθυνα), είτε κατευθείαν για το μουρλοκομείο. Κανονικά όμως. Αναρωτιόμουν αν πρόκειται για αντιπροσωπευτικά δείγματα. Αναρωτιέμαι ακόμα. Σχεδόν.

Το τρίτο βιβλίο είναι το 'Ορθοδοξία και Δύση στη σύγχρονη Ελλάδα'. Ανακουφιστικό και παραμυθητικό μετά τα προηγούμενα δύο. Η Ορθοδοξία είναι όλα και τα πάντα. Μια πρώτη νόθευση ξεκίνησε τον 13ο αιώνα και συνεχίζεται. Αλλά αυτά είναι ψιλοθεολογικά. Όσα μεμπτά μπορείτε όμως να δείτε εσείς στην Ορθοδοξία είναι αποτέλεσμα των Βαυαρών και των μετέπειτα σκοτεινών οργανώσεων Ζωή, Σωτήρ και σία. Έξω από τις οργανώσεις και μέσα στην ενορία όλα είναι συναλληλία, συναμφότερον, αλληλοπεριχώρηση, κοινότητα, σύναξη, βίωμα, αλήθεια, ποιότητα, μέθεξη, κατάνυξη και μοναστικές κιβωτοί. Εν έτει 2009 βεβαίως ξέρουμε ότι όσες μοναστικές κιβωτοί δεν είναι τίγκα στους φανατίλες, είναι επίχρυσες και πολύχρυσες και χρυσοπακτωμένες, τύπος και σκιά των οποίων είναι εκείνη η ταπεινή Κιβωτός της Διάθηκης που περιέφεραν οι ισραηλίτες στην έρημο και βρήκε ο Ιντιάνα Τζόουνς. Αλλά κι αυτό εξηγείται: φταίει η Δύση. Που πρώτα διέφθειρε την Ορθοδοξία και μετά τα μυαλά ανθρώπων σαν κι εμένα. Ενδέχεται πάλι, όλα αυτά να λέγονται γιατί δεν καλλιεργούνται οι ιστορικές σπουδές και δεν ασχολούμαστε με την ελληνική ιστορία στην Ελλάδα. Ενδέχεται να φταίει που δεν έχουμε ιδέα για τα ορθόδοξα σύνδρομα βορείως της Γευγελής και του Σαντάνσκι. Που είμαστε στο κέντρο της Οικουμένης, ρε αδερφέ.

Άντε, τελειώσαμε και μ' αυτό. Έκλεισε κι αυτό το βιβλίο. Στο τέλος θα καταλήξω να σας λέω την ιστορία της ζωής μου με δόσεις...

Here's to you

Ένα τραγούδι από το οποίο αντηχούσαν τα παιδικά μου χρόνια:



Καιρό είχα να συγκινηθώ από κάτι που βρήκα στο Ίντερνετ. Πληροφορίες εδώ κι εδώ:



Αν και χτες ο Κουκουζέλης μού έδειξε τα ελληνικά ποιήματα του Μεβλανά Τζαλαλαντίν Ρουμί.

Επίμετρο: Πώς τα τραγούδια πάνε στη Γαλλία για να ψοφήσουνε



Δεύτερο επίμετρο:

If it had not been for this thing, I might have lived out my life talking at street corners to scorning men. I might have died, unmarked, unknown, a failure. Now we are not a failure. This is our career and our triumph. Never in our full life can we hope to do such work for tolerance, justice, for man's understanding of man, as now we do by accident. Our words - our lives - our pains - nothing! The taking of our lives - lives of a good shoemaker and a poor fish peddler - all! That last moment belong to us - that agony is our triumph.