Cherchez la femme

(ή Οι αποσιωπημένες στον ευθύγραμμο λαβύρινθό τους)

(από το Hotel Memory, του Μισέλ Φάις -- με κάποιες μικροδιορθώσεις ορθογραφικές. Τα εκεί λάθη οφείλονται σε δική μου αβλεψία, όχι του ξενοδόχου.)

Ακόμα και αν ξέρουμε ποια είναι η Camille Claudel και η Clara Schumann, μάλλον σε ελάχιστους από εμάς διαφεύγει ότι πάνω από το 50% του πληθυσμού αντιπροσωπεύεται από πάρα πολύ λίγες γυναίκες καταξιωμένους επιστήμονες, στοχαστές, συγγραφείς και δημιουργούς. Επιπλέον, πιθανότατα δεν έχουμε υπόψη μας τη Sophie Germain, μια από τις σημαντικότερες μορφές στον κόσμο των μαθηματικών, της κλάσης του Euler και του Gauss. Αμα είσαι γυναίκα, η φιλοσοφία και οι επιστήμες βρίσκονται, απλούστατα, πίσω από κλειδωμένες πόρτες για σένα.

Και η καλλιτεχνική δημιουργία; Ας μετρήσουμε τις γυναίκες δημιουργούς που γνωρίζουμε. Ας κρατήσουμε, κλείνοντας ένα-ένα τα δάχτυλα όπως ο σολωμικός μοναχός Διονύσιος δίπλα στο φιλιατρό, όσες θεωρούμε "σημαντικές". Όταν οι γυναίκες δημιουργοί δεν πέφτουν θύματα πατερναλισμού, εγκλεισμού και λογοκλοπής (υποθέτοντας ότι έχουνε στο μεταξύ καταφέρει να μαθητεύσουν προς την κατεύθυνση που η κλήση τους τις ελκύει), τις αναλαμβάνουν η κριτική και το κοινό (αμφότερων φύλων). Οι γυναίκες δημιουργοί καταλογογραφούνται καταλλήλως: ευαίσθητες αλλά ρηχές, οξυδερκείς αλλά μονόπλευρες, ανθρωπίστριες αλλά μελό. Κατάλληλες να εκτελούν μουσική, όχι να τη συνθέτουν. Ικανές να ενσαρκώνουν ηρωίδες στο σανίδι, όχι να τις πλάθουν δραματουργικά ή να τις σκηνοθετούν. Ιδανικές για ποίηση (και δη κλειστών χώρων), όχι για πεζογραφία (και δη διαστάσεων τοιχογραφίας). Αναντικατάστατα μοντέλα για εικαστικούς -- όμως πόσες γυναίκες εικαστικούς καλλιτέχνες μπορείτε να ονομάσετε; Υπάρχουν έργα στη λογοτεχνία, στη μουσική, στις εικαστικές τέχνες που να απηχούν την ανθρώπινη κατάσταση; που να αποκαλύπτουν την ανθρώπινη φύση; που να προβάλλουν ολοζώντανα μπροστά μας τα καθολικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης; Ναι. Πόσα από αυτά είναι γραμμένα από γυναίκες;

Η πορεία των γυναικών δημιουργών περνάει μέσα από έναν λαβύρινθο που όμως αποτελείται από έναν μακρύ ευθύγραμμο καφκικό διάδρομο με μια σειρά κλειδωμένες πόρτες κατά μήκος του: να καταφέρεις να λάβεις εκπαίδευση και μαθητεία, να ασχοληθεί κάποιος με τα πρωτόλειά σου, να διαδοθεί το έργο σου, να κάνεις θυσίες, να ασχοληθεί μαζί σου η κριτική ώστε να γυρίσεις πίσω στο έργο σου και να το παλέψεις κι άλλο, να κάνεις θυσίες, να μη χαθείς εκτελώντας την "ιερή" κι ανθρώπινη αποστολή της οικογένειας, να κάνεις θυσίες, να σε ανθολογήσει και να σε μνημονεύσει η κριτική... Ακόμα και όσες καταφέρουν να ανοίξουν όλες τις πόρτες, μπροστά τους βρίσκουν όλους εκείνους τους άνδρες συναδέρφους τους οι οποίοι δε χρειάστηκε ποτέ να διαπραγματευτούν τις κλειστές πόρτες και τις κλειδαριές τους, παρά πέρασαν μπροστά από αυτές πηγαίνοντας απ' έξω και από γύρω.

Πρέπει λοιπόν να αναφέρω ονόματα; Ελληνίδων αποσιωπημένων δημιουργών; Να μιλήσω για το παραγνωρισμένο έργο και την παρεξηγημένη προσωπικότητά τους; Δυστυχώς των περισσοτέρων δε γνωρίζω καν τα ονόματα, πολύ περισσότερο το έργο ή τη σημασία του. Αυτό συμβαίνει και επειδή πολλές από αυτές δεν κατάφεραν να γράψουν ή να ζωγραφίσουν ή να συνθέσουν τίποτα.

Την επόμενη φορά λοιπόν που, λόγου χάρη, θα σαρκάσετε ακόμα μία ελληνίδα πεζογράφο, ατελή Sei Shonagon προς βρώσιν σε παραλίες ή σε μισοάδεια διπλά κρεβάτια, σκεφτείτε ότι -- αν ήταν άντρας -- μπορεί και να θαυμάζατε τη λεπτοφυή πρόζα του, την τόλμη του, τους ρεαλιστικούς χαρακτήρες του, καθώς και τη διακριτική ματιά του στην καθημερινότητα...

Τα ματάκια μας

Η στιχομυθία Οιδίποδα-Τειρεσία είναι πάντα στην καρδιά μου. Όπως το λέω, στην καρδιά μου. Η εξουσία δεν αρκείται στο να απαιτεί απαντήσεις, απαιτεί απαντήσεις που δεν την αμφισβητούν, που δεν αντικρούουν την -- όπως θα φανεί -- πολλαπλή στραβομάρα της. Ο Τειρεσίας έχει τη Γνώση, γι' αυτό είναι απρόθυμος να μιλήσει στην αρχή, παιδιαρίζει σχεδόν. Μετά τα λέει χύμα και αμέσως κατηγορείται ως συνωμότης και προδότης.

Εγώ που δεν έχω τη Γνώση, αλλά ματάκια και βλέπω, όπως τόσοι και τόσοι, είμαι κι εγώ απρόθυμος να μιλήσω για τα προφανή. Ευτυχώς τα λένε άλλοι.

Τέλος, επειδή δεν μπορώ άλλο, λέω να κόψω την τηλεόραση το πρωί και να βλέπω τσόντες στο εφεξής: να μας βγαίνουν τα ματάκια, αλλά τουλάχιστον να μας βγαίνουν τελέσφορα.

Κύπρος: Μνήμη και αγάπη - Επίμετρο

αφιερωμένο στην τρυφερή συμβία και πολυαγαπημένη σύντροφο της ζωής μου, η οποία ποτέ δε με διαβάζει· διαβάζει thas και μόνον thas, άντε και Γκ. Καπλάνι.

Η κυπριακή τηλεόραση είναι πολύ χάλια. Πολύ. Είναι σαν να βλέπεις ΤυρίTV, ΤηλεΚουτσούφιανη ή ΤηλεΜπουρνάζι στην Ελλάδα, αλλά με ένα πέρασμα βερνίκι. Αν σκεφτεί επίσης κανείς ότι τριάμισυ κανάλια είναι βάσαλοι και παραρτήματα ελληνικών ιδιωτικών καναλιών, τα οποία δυστυχώς αναμεταδίδουν μερικώς, ε, άσε: και ντόπιος αγνός επαρχιωτισμός και Μάκης, και τι κουρέλια παραγεμίζουν το μπουμπάρι και αγγλόφωνο κανάλι για τους Βρετανούς συνταξιούχους της Πάφου, και οδοιπορικά στα κατεχόμενα χωριά μας και Τατιάνα-Ματιάνα-Η Ελλάδα (την) Παίζει. Και Γιούρονιουζ και Λαζόπουλος. Όλα. Δεν έχουμε Λιακόπουλο και ΤηλεΆστυ.

Ένα κάπως σοβαρό ελληνοκυπριακό κανάλι είναι το Σίγμα. Αν και ειδησεογραφικά πρόκειται για χαλκείο παραπληροφόρησης, διαστρέβλωσης και προπαγάνδας (ιδίως το μαρτυρικό 2003-2004), τουλάχιστον παράγει κυπριακές σειρές (οι περισσότερες αρκετά καλές) και άλλες ντόπιες εκπομπές. Κι επειδή δεν μπορεί να υπάρχει κοινωνία, κράτος, και τα λοιπά χωρίς το τωκ σόου τους, το Σίγμα έχει αναθέσει σε μία γυναίκα να κάνει ό,τι θέλει. Τι για τηλεπάθεια, τι για πορνεία, τι για ναρκωτικά, τι για σχέσεις, τι για μαγεία, τι για τη μετανάστευση, τι για τον σατανισμό, τι για τις ανασφάλειες του μέσου Κυπρίου, τι για την εμμηνόπαυση, τι για θεραπείες με τη δύναμη του νου, τι για δίαιτες -- όλα τα συζητάει η Ελίτα.

Σήμερα, λοιπόν, κύριε ισαγγελέφ, έκατσα να φάω με την τρυφερή συμβία και πολυαγαπημένη σύντροφο της ζωής μου και με χτύπησε αυτό το ούφο:



Αυτή είναι η "κυρία Ελίτα-μου":




Επίλογος: Για όσους βρίσκουν την Ελίτα σέξι (εγώ πάλι όχι: δε με πολυεξιτάρουν οι καρδινάλιοι), προσφέρω Με Αγάπη την παρακάτω φωτογραφία:



Σήμερα μιλάμε για τα θαύματα της Αγίας Μαρίνας της Άνδρου (καρτερία που την έχουνε κι αυτοί οι Άγιοι, όμως, ρε παιδί μου).

Κύπρος: Μνήμη και αγάπη - Με τον φακό του Sraosha II

Χριστός Ανέστη, χριστιανοί.

Η Κύπρος δεν είναι νησί στην ευρωπαϊκή Μέση Ανατολή (πώς λέμε την Ανατολική Θράκη "ευρωπαϊκή Τουρκία")· είναι μια αρένα όπου το Κακό (φαντασιακό και θεολογικώς μη ον, αλλά δε βαριέσαι) και το Καλό (τρέχα γύρευε) συγκρούονται. Το Καλό νικάει ανελλιπώς, απλώς δεν του φαίνεται συνήθως.

Αυτό το ξέρουν οι δεν-ξέρω-ποιοι που γράφουν τα κηρύγματα. Έτσι, και φέτος, στο αναστάσιμο κήρυγμα οι ανώνυμοι κηρυγματογράφοι ταυτίσαν την Ανάσταση του Χριστούλη με την "ανάσταση" της Κύπρου. Για μένα αυτό θα ήτουνε βλασφημία, αλλά έχω αποσκληρυνθεί και δε με νιάζει -- άσε που είμαι φάρα ανατολίτικη περσικιά (βλέπε και Ξέρξη κομιξάτο με τα πίρσινγκ) και δε μασάω: όλα ζεν, ρε, όλα ζεν.

Τα παραπάνω όμως είναι άσχετα με το παρακάτω φωτορεπορτάζ που ως άλλος Σεφέρης θα σας προσφέρω.

Μια φορά κι ενάν καιρό, την Κύπρο την πατούσαν ξένοι. Πλην όμως ήξεραν πολλά γράμματα:



Τώρα στο μεγαλύτερο μέρος της Κύπρου έχουμε το ρωμαίικο. Το οποίο όμως δεν τα ξέρει τα ξένα τα γράμματα. Αυτό εντέλει είναι καλό -- το είπε κι ο Κοσμάς ο Αιτωλός:



Το μικρότερο μέρος της Μαρτυρικής Μεγαλονήσου το πατεί ο Τούρκος. Παρότι αυτό το μέρος είναι μικρότερο από το γαλανόλευκο και λιγότερο από το μισό του νησιού, είναι φτωχό κι έρμο και σκλαβωμένο (οι πιο ακριβολόγοι ελληνοκύπριοι μιλούν για την "ημικατεχόμενη πατρίδα μας"· για τους ημιπεζόδρομους και τους ημικρατικούς οργανισμούς της Κύπρου θα σας πω άλλη φορά).

Το ημικατεχόμενο τμήμα πολιτικώς δεν υπάρχει (προς το παρόν). Έτσι, οι πονόψυχοι αδερφοί Ελληνοκύπριοι έφτιαξαν ταξιδιωτικά γραφεία στην 'ελεύθερη' Λευκωσία για να ταξιδεύουν και οι συμπατριώτες τους Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι εμ θέλουνε KKTC εμ πκιάουσι (ελληνο)κυπριακά διαβατήρια για να πετούν απευθείας από Λάρνακα σε 7635 προορισμούς -- αντί για τους 3,75 του ψευδοαεροδρομίου Ercan / Τύμπου:



Ο ελληνισμός μπορεί να πέρασε από πολλούς ζυγούς, ασύμμετρους και άλλους, όμως το Self του, η ιδιοσυστασία του είναι ντούρα και ανόθευτη και μονίμως ορτή (που θα 'λεγε κι ο Σικελιανός). Μόνο τα ονόματα των προαιώνιων φαγητών του (όχι τα ίδια τα φαγητά!) και μικροτίτλους φεουδοευγενείας παίρνει από τον Ξένο. Έτσι, ανάμεσά μας κυκλοφορούν ακόμα παλιοκαιρίσιοι πρίγκηπες κι ακρίτες:



Στο μεταξύ, ο κυπριακός ελληνισμός νικά τον Ιουστινιανό, που νίκησε τον Σολομώντα, ανεγείροντας Αγια-Σοφιές και πάλι



Δυστυχώς όμως κι εδώ κυκλοφορούν και ανώμαλοι, και ανορθόγραφοι, και ανάρχες: διαδοχικά στρώματα, σα φύλλα μπακλαβά, πάνω από την ουσία της ιστορίας μας.



Ευτυχώς υπάρχουνε και τα κουτάβια. Μάνναμ μου ρέεϊιι!

Παράκουσα

"Έβαλες πλυντήριο;"
"Οι U2 είναι."

Ναιαιαιαιαιαιαιαιαιαιαιαιαιαιαιαι...

Τεμ τεμ τεριρέμ.

Θα παύσω για λίγο να χτυπώ με "την ρητορικη ευχερεια, την καλη ειρωνεια ή την διαισθηση" μου, την οποία "μπερδευ[ω] συχνα [...] με την επιστημονικη αληθεια" και θα μιλήσω για κάτι πολύ προσωπικό και εντελώς άσχετο με οποιαδήποτε αλήθεια, γενικότερο ενδιαφέρον ή σοβαρό ζήτημα. Στην πραγματικότητα ό,τι ακολουθεί είναι αδιάφορο.

Πάντα θα θυμάμαι εκεί στην αρχή της Πολίτικης Κουζίνας που ταξιδεύουμε από τον μουεζίνη πάνω σε έναν μιναρέ της Πόλης μέχρι έναν καλόγερο (;) κωδωνοκρούστη στην Αθήνα. Χτες στη Λευκωσία θυμήθηκα ξανά αυτή τη σκηνή: αφού έβγαλαν τον σκασμό οι μουεζίνηδες του Ισλάμ που κλαυθμηρίζοντας και τερετίζοντας μάς καλούν όλους σε προσευχή (άρα η τιμωρία μου, σύμφωνα με το Κοράνι, θα είναι 19), μας άρχισαν οι μουεζίνηδες της Ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας, κι αυτοί δυναμωμένοι από τα επετειακά μεγάφωνα. Απόψε μάλιστα συντονίστηκαν κακόφωνα ψαλτάδες και μουεζίνηδες.

Επιμένω: δεν έχει καμμιά σημασία αυτό που λέω, εκτός κι αν -- για κάποιο λόγο -- σας ενδιαφέρει το γούστο μου.

Ανέκαθεν ένιωθα στα αυτιά μου τη βυζαντινή μουσική ως ρινοφωνία, κλαψούρα κι ηχορρύπανση: το χειρότερο και πιο δυσβάσταχτο κομμάτι της λατρείας. Αν και συνειδητά θρήσκιο παιδί, ποτέ δε συμφιλιώθηκα ούτε με την ψαλτική, αλλά ούτε και με τη μουεζινική της λαγγεμένης ανατολής. Έτσι, βιώματα του Αθήναιου όπως αυτό και εξομολογήσεις όπως αυτή του Θας μού είναι τελείως ξένες.

Έφτασα να ζηλεύω το είδος μεικτό αλλά άνομο του Σακελλαρίδη -- τις γλυκερές ψαλτοτετραφωνίες. Μέσα σε ένα παγωμένο ξωκκλήσι το Πάσχα του '98 ζήλεψα τους Ρώσους ομόδοξους αδερφούς που το δούλεψαν το θέμα 'χορωδία' περισσότερο.

Προκειμένου να θεραπευθώ από την αμανεδοφοβία και τη λιγούρα που μου φέρνει, επί δεκαετίες ακούω και ακολουθώ πρακτικές συμβουλές: "Πρέπει να ακούσεις πραγματική βυζαντική χορωδία" έλεγε η θεια μου όταν ήμουν παιδί. Πεπαιδευμένη μεν, ρινοφωνία, κλαψούρα κι ηχορρύπανση δε. "Άμα ακούσεις ψαλτική αγιορείτικη θα τα δεις όλα", μου έλεγαν φανατικοί μελουργών συνονόματων με μπλογκάδες. Το τι είδα δε θέλω να πω, αφού μιλάμε για ιερή μουσική και κρίμα είναι να κολαζόμαστε, μέρες που είναι. "Α! σαν της Πόλης τους ψαλτάδες...", μου έλεγαν κυρίες που περιστοίχιζαν ραδιοφωνικές περιηγήτριες καθώς και μία πρώην μου. Τελικά προτιμώ τους μπακλαβάδες της και τα κεμπάπια της (και την ίδια την Πόλη).

Δε με ενοχλεί η οθωμανική κλασσική μουσική, ίσα-ίσα: αρμονία, γλυκασμός, επεξεργασία. Τελικά, επειδή δεν είμαι μουσικολόγος, δεν ξέρω γιατί η μουεζινική και η ψαλτική μού φαίνονται το ίδιο πράγμα και το ίδιο ενοχλητικές: έναρθρες σειρήνες καραβιών, μονότονες, νωχελικές και άνευρες, θέλουνε να σε χώσουνε μέσα στη νιρβάνα με τον τρόπο των επαναληπτικών θιβετιανών ψαλμωδιών: ζαλίζοντάς σε.

Καμμία ανάταση, καμμία κατάνυξη, καμμία μεταρσίωση. Γι' αυτά μου χρειάζονται άλλα: είτε επιλεγμένη μουσική της Δύσης, είτε οι Ρώσοι, είτε να προσπαθώ να επικεντρώνω στα λόγια της Υμνογραφίας, τα μόνα που (άνετα) σώζουν τα μακρόσυρτα αμανελίδικα μινυρίσματα και τα ασπόνδυλα χρωματικά λικνίσματα που εκτελούνται (και ενίοτε κατακρεουργούνται) μέσα στις εκκλησίες μας.

Κάποια μελίσματα μου αρέσουνε μελωδικά για τον ίδιο λόγο που μ' αρέσουν εφήμερα ποπάκια όπως το "I don't feel like dancing" των Scissor Sisters, ο χθαμαλός Βιβάλντι και κάποια της Motown: γιατί είναι κολλητικές οι μελωδίες τους, με τρόπο κάπως εκνευριστικό. Να το πω κι αλλιώς: αύριο δε θα πάω να ακούσω το τετράλεπτο 'οίμοι!' του ανυπόφορου πονοκέφαλου της Κασσιανής. Όμως πάντοτε ξεχωρίζω τον άψογο Κανόνα του Μεγάλου Σαββάτου (ο οποίος μελωδικά είναι τόσο θεσπέσιος, ώστε τον πάνε στο μισό της ταχύτητας συνήθως, ώστε να γίνει κι αυτός νανούρισμα) -- αλλά κι αυτόν θα τον αποφύγω. Ακόμα και το κανονικά εξαίσιο πασχαλινό 'Σαρκί υπνώσας ως θνητός'.

Ασπασμούς στους πρωτοψάλτες: στον φίλο και μπαταζανάκη Χοιροβοσκό και στον Ακίνδυνο. Ελπίζω να μην τα πήραν τα γούστα μου ούτε σοβαρά ούτε προσωπικά, σιγά κιόλας, δηλαδή. Επίσης παρακαλώ τον Πετεφρή να κόψει την πλάκα.

Ερουρέμ και τέρμινα.

Παρατράγουδα

Τα υβριστικά συνθήματα κατά τη διάρκεια της ανάκρουσης του εθνικού ύμνου του αντιπάλου πριν από ποδοσφαιρικούς αγώνες είναι, δυστυχώς, πολύ συνηθέστερο φαινόμενο διεθνώς από ό,τι θα νόμιζε κανείς. Θυμάμαι ξεκάθαρα Άγγλους χούλιγκαν να γιουχαΐζουν τον γερμανικό -- νομίζω -- εθνικό ύμνο, στα πλαίσια πρόσφατης διοργάνωσης, δε θυμάμαι ποιας. Βεβαίως, τους Άγγλους χούλιγκαν τους κυνηγάει η βρετανική αστυνομία και τους 'δίνει' και σε ξένες αστυνομίες, όταν τους επιτρέπει να βγαίνουν από τη Νήσο.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απέδωσε την πρόσφατη προσβολή του τουρκικού εθνικού ύμνου σε μια μειοψηφία. Κανείς δεν αρνείται ότι πρόκειται για μειοψηφία. Χωρίς να βάζω τις παρακάτω 'ομάδες' στο ίδιο τσουβάλι: μια μειοψηφία ήταν οργανωμένη στις βενιζελικές συμμορίες, μια μειοψηφία ήταν οι δοσίλογοι, οι γερμανοτσολιάδες, οι χίτες και οι χαφιέδες, μια μειοψηφία συσπειρώθηκε γύρω από το παρακράτος της Δεξιάς, μια μειοψηφία επίορκων συνωμοτών έκανε τη χούντα, μια μειοψηφία φονιάδων δυναμίτιζε τουρκοκυπριακά σπίτια, έσφαζε τουρκοκυπρίους, σχεδίασε και εκτέλεσε το πραξικόπημα στην Κύπρο, μια μειοψηφία πρόδωσε τα συνθηματικά των λοκατζήδων που αντιστέκονταν οχυρωμένοι στον Άγιο Ιλαρίωνα και παρέδωσε την Αμμόχωστο στον τουρκικό στρατό στο πιάτο το 1974, μια μειοψηφία ήταν οι φασίστες φονιάδες τραμπούκοι της Ευελπίδων. Μια μειοψηφία πάντα.

Όμως σε καθεμία από τις παραπάνω περιπτώσεις έχουμε την ευθυκρισία και τη διαύγεια, εμείς η πλειοψηφία, να χαρακτηρίσουμε αναλόγως αυτήν τη μειοψηφία. Όχι συγκαταβατικά ως ανεγκέφαλους με το ακαταλόγιστο ή άτακτα παιδιά ή δεν ξέρω τι. Θα πρότεινα λοιπόν στον κυβερνητικό εκπρόσωπο έναν χαρακτηρισμό όπως "συμμορίες εθνικιστών", λόγου χάρη, "που ντροπιάζουν την πατρίδα μας" για τους υβριστές 'οσίων και ιερών' των άλλων.

Φυσικά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος γνωρίζει περισσότερα από εμένα επί του θέματος και καλύτερους τρόπους να διατυπώσει όσα ξέρει. Εγώ πάντως, που γνωρίζω λιγότερα, θυμάμαι ότι στα νιάτα μου, λόγου χάρη, παρότι ακόμα μεσουρανούσε η Αριστερά και όλα ήταν ωραία, στη γειτονιά μου είχαμε τη δική μας μειοψηφία: τη Ναζιστική Οργάνωση Παναθηναϊκών Οπαδών, για τους φίλους ΝΟΠΟ. Με σήμα τη σβάστικα. (Μόλις βρήκα κάτι γι' αυτά τα παλληκάρια εδώ).

Της πατρίδος μου η σημαία

Έλληνες! Ξυπνήστε!

Πρώτα μας αλλάζουν την Ιστορία για να ικανοποιήσουν τους Τούρκους (μου το είπε ο πατέρας μου, δεν το ήξερα).

Μετά μας μπάζουν τον Πάριο στο Μέγαρο, και μάλιστα συνοδεία Βουλγάρων.

Μας καίνε και τα φυλάκια.

Αυτά τα ξέρετε. Αυτό όμως που εσείς οι νεώτεροι δεν ξέρετε είναι η πιο μεγάλη ατιμία. Τότε που εσείς οι νεώτεροι ήσασταν πολύ μικροί για να το καταλάβετε, κάποιοι μεγαλύτεροι απεργάζονταν την άλωση εκ των από έσωθεν του έθνους. Πώς; Αλλοιώνοντας τα σύμβολά του! Τα όσια και τα ιερά του.

Έτσι, το 1978, οι επάρατοι δεξιοί εβραίοι που κυβερνούσανε τον τόπο (έπρεπε να έρθει ο κόμπος στο χτένι, αδερφοί, για να έρθουν οι χριστιανοί στα πράγματα), παραμονές Χριστουγέννων ανοσιούργησαν. Συνωμότησαν και αντικατέστησαν με αυτό το ριγέ αντερί με τον μικροσκοπικό σταυρό πάνω αριστερά, το μέχρι τότες ταυτισμένο με ναύτες του Αιγαίου, φρεγάτες, μπρατσέρες κι άλλους κίναιδους, την εθνική σημαία μας! Έτσι, μέχρι και σήμερα έχουμε ξεμείνει με αυτή την παρωδία της αστερόεσσας για σημαία της Ελλάδος! Με τον μικροσκοπικό τετραγωνισμένο σταυρό!

Γι' αυτό κι εγώ εικονογραφώ το πολεμιστήριο τούτο σάλπισμα με εκείνη, την πάλαι, τη μία και μόνη και αιωνία σημαία των Ελλήνων και της Ελλάδος, ώστε να μη σβήσει η μνήμη Της! Αλίμονον, τότε ακόμη δεν είχε αφυπνισθεί το έθνος, δεν είχαμε ιδιωτική τηλεόραση και φρηλάνς πνευματικούς ταγούς -- μόνον κάτι αριστερούς με μούσια και ζιβάγκα.

Απαραίτητο συμπλήρωμα

... σε όσα έγραφα χτες ακολουθεί πιο κάτω. Και στο Cinzano που πίνει αμήχανα το ερωτόπληκτο ζεύγος της εκεί φωτογραφίας.

Με αφορμή ένα ποστάκι του ακίνδυνου (τον ελπιδοφόρο και τον ανεμπόδιστο τους ψάχνουμε ακόμα):

Έλεγα λοιπόν χτες (στο ΙΙ.) ότι η αυθεντία της μόρφωσης και της διανόησης, στην Ελλάδα και αλλού, αισθάνεται ότι νομιμοποιείται να ασχημονεί και να λοιδωρεί. Επίσης έλεγα ότι η αυθεντία αυτή είναι, όπως ανέκαθεν συμβαίνει τόσες πολλές φορές, κίβδηλη. Με άλλα λόγια, το παίζουν σοφοί και παντογνώστες (υπό τον μανδύα "πανεπιστημιακός", "συγγραφέας", "ερευνητής" ή όποιον άλλο) πολλοί που κανονικά θα έπρεπε να κάτσουνε να βγάλουν κανα χαρτί πρώτα (όχι με τον ταχύρρυθμο τρόπο της Νατάσας, γιατί κινδυνεύεις να τα ξεχάσεις όλα εύκολα).

Ταυτόχρονα, και εδώ μπαίνουμε στο πνεύμα όσων παραθέτει ο ακίνδυνος, υπάρχει η αντίληψη ότι η πλεμπάγια, ο κοσμάκης, οι αμόρφωτοι δεν μπορούνε να έχουν άποψη για μια σειρά ζητημάτων που αφορούν την κοινωνική και πολιτική ζωή, τη ζωή τους.

Κατ' αρχήν, να υπογραμμίσω μαζί με τον Τσόμσκυ (δεν έχω την παραπομπή, ρε παιδιά, συγγνώμη) ότι η εκπαίδευση τείνει να νεκρώνει τη δίψα μας για μάθηση προς όφελος της αναπαραγωγής ιδεολογίας. Παγκοσμίως. Με άλλα λόγια, όλες οι χοντρομαλακίες (που θα έλεγε κι ο J95) του κόσμου έχουνε διατυπωθεί από προϊόντα των πανεπιστημιακών συστημάτων, τα ίδια προϊόντα που πειθήνια και ανεύθυνα ή κυνικά υπηρετούν τυράννους, εκμεταλλευτές και καταπιεστές.

Προσέξτε! Αυτό δε συνεπάγεται και το αντίστροφο, δηλαδή ότι ντε και καλά ό,τι λένε τα προϊόντα των πανεπιστημιακών συστημάτων είναι παπαριές. Όχι! Ωστόσο, ρόλος της εκπαίδευσης, και δη της ανώτατης (δημόσιας και ιδιωτικής), όπου καταλήγουν δυσανάλογα πολλά μέλη των ελίτ, είναι και να αναπαράγει:

α. την κατά τόπους ιδεολογία,
β. επιπλέον, τον μηχανισμό παραγωγής ιδεολογίας,
γ. την αλαζονεία του ειδικού-επιστήμονα-μανδαρίνου.

Σχετικά με αυτή την αλαζονεία, οι πραγματικοί επιστήμονες (υποσύνολο όσων έχουν ασχοληθεί με την έρευνα), ξέρουν ότι η μέθη του 'wir müssen wissen, wir werden wissen' πρέπει απαρέκκλιτα να συνοδεύεται από έντονη συναίσθηση των ορίων της επιστήμης και γενικότερα της γνώσης. Αυτή η συναίσθηση είναι απαραίτητο να ενυπάρχει ακόμα εντονότερη σε όσους καταπιάνονται με τις 'περιγραφικές' επιστήμες, αυτές δηλαδή που δεν μπορούν να κάνουνε προβλέψεις βάσει των θεωριών τους. Εν ολίγοις, όσοι ασχολούνται με επιστήμες που δεν προβλέπουν αλλά κατασκευάζουνε μοντέλα, όπως οι ανθρωπιστικές, οι πολιτικές και οι κοινωνικές, καλό είναι να είναι σεμνότεροι από τους φυσικούς επιστήμονες, λόγου χάρη, πολλώ μάλλον που κι αυτοί με τη σειρά τους έχουνε διαπράξει κολοσσιαία λάθη.

Αποτελεί λοιπόν μεγάλη ειρωνεία (ή αγώνας υπεραναπληρωτικός) το ότι πολλοί διανοούμενοι και (κατ' όνομα) θεράποντες των περιγραφικών αυτών επιστημών φρονούν ότι γνώμες για ζητήματα κουλτούρας, κοινωνίας, πολιτικής και οικονομίας (όπου και η παροιμιώδης ταμπακιέρα) δεν μπορούν να προέρχονται από αμύητους. Μερικοί από αυτούς θεωρούν ότι, τελικά, τέτοια ζητήματα είναι εξίσου δύσκολο να συζητηθούν και να αναλυθούν από μη-ειδικούς με θέματα που αφορούν την ιστορία, την ψυχολογία, την ανατομία, τη φυσιολογία ή ακόμα και τις φυσικές επιστήμες.

Αυτό είναι σφάλμα. Στην πραγματικότητα, σε δημόσιες (δηλαδή μη τεχνικές) συζητήσεις για την κοινωνία, το περιβάλλον, την οικονομία, τη δημοκρατία, την ανάπτυξη και την πολιτική εν γένει, το βασικό πλεονέκτημα όσων έχουν καταρτιστεί στις περιγραφικές επιστήμες είναι η συστηματική πρόσβαση σε (πολύ) περισσότερα δεδομένα, όχι η εμπέδωση σύνθετων θεωρητικών συστημάτων. Απεναντίας, σε μια συζήτηση για τη σχιζοφρένεια, την ανάπτυξη του παιδιού, την πρωτεϊνοσύνθεση, την ηλιακή ακτινοβολία ή τους υπεραγωγούς, οι εκάστοτε ειδικοί / επιστήμονες μπορούν να εκφέρουν μια σαφώς πιο έγκυρη γνώμη από, λόγου χάρη, εμένα σε μια δημόσια κουβέντα

1. και επειδή έχουνε πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες αλλα
2. κυρίως επειδή η θεωρία τούς επιτρέπει να έχουν βαθειά κατανόηση των ζητημάτων, πέρα από το επίπεδο της απλής περιγραφής. Για παράδειγμα, τρέχουσες θεωρίες για τη βιοχημεία του εγκεφάλου χοντρικά προβλέπουν ότι η φαρμακευτική αγωγή βοηθάει σε διαταραχές όπως η σχιζοφρένεια ή η κατάθλιψη αλλά όχι στην κοινή δυστυχία.

Τα παραπάνω όμως δεν ισχύουν σε μια συζήτηση για την αστυνόμευση, τις συντάξεις ή τις αμυντικές δαπάνες. Εκεί η θεωρία δε θα βοηθήσει να φωτιστεί το θέμα είτε διότι δεν υπάρχει θεωρία είτε διότι δεν μπορεί να κάνει προβλέψεις.

Τελικά, ο σκοπός της έκκλησης να αφήσουμε την οικονομία ή την εξωτερική πολιτική στους 'ειδικούς' και να κλείσουμε τα αυτιά μας στις φωνές των αδαών και των μαζών (άρα, χοντρικά, των φτωχών και μη προνομιούχων) είναι βεβαίως... Και εν κατακλείδι, είναι πάντοτε ενδιαφέρον το ερώτημα ποιος αφήνει τους πολλούς να παραμένουν αδαείς κι ανενημέρωτοι: συνήθως όσοι έχουνε αποστολή (επαγγελματική ή άλλη) να τους 'διαφωτίσουν'.

Συμπλήρωμα του συμπληρώματος, 23.ΙΙΙ: Μεταφέρω αυτούσιο απόσπασμα από ένα σημαντικό σχόλιο του π2, το οποίο ξεκαθαρίζει και διορθώνει κάποια σημεία πιο πάνω (η χαρά του να μπλογκάρεις):

Τα ίδια τα δεδομένα από μόνα τους σπανίως λένε κάτι· χωρίς τεχνικές ανάγνωσης αυτών των δεδομένων, ερμηνείας τους, τοποθέτησής τους σ’ ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, είναι πολύ εύκολο τα «γυμνά» δεδομένα να οδηγήσουν σε παρερμηνείες. Σε όλες τις επιστήμες η κύρια δουλειά των επιστημόνων δεν είναι τα δεδομένα, είναι η ερμηνεία τους και η άντληση ευρύτερων συμπερασμάτων που με τη σειρά τους βοηθούν στην ερμηνεία και άλλων δεδομένων.

Βεβαίως, κι ευχαριστώ πολύ για την επισήμανση: δεδομένα και γεγονότα χωρίς κάποια θεωρία δεν υπάρχουν. Φυσικά, θεωρία και παραδοχές δε συνεπάγονται 'ιδεολογική μεροληψία' -- χρειάζονται προσοχή αυτά τα πράματα ρε γμτ...

Έτος Εγγονόπουλου

Εγώ πάντως κατά βάθος ήθελα να γράψω κάτι για τον Εγγονόπουλο, τον χαμογελαστό ποιητή...

Quo usque tandem abutere patientia nostra?

Ι.
Η κυρία Δρούζα είχε το προνόμιο να φιλοξενεί σε δύο εκπομπές της τον κύριο Μερκούρη και την κυρία Βαχλιώτη για να μιλήσουνε για τη Μελίνα. Αφού τους διέκοψε αρκετές φορές για να εκφέρει τις απόψεις και γνώμες της και αφού παρουσίασε πολύ και ενδιαφέρον υλικό, κυρίως από το αρχείο του κυρίου Λάλα, θεώρησε σκόπιμο σχεδόν να εκβιάσει την κυρία Βαχλιώτη, προσωπική φίλη της Μελίνας, να εξηγήσει στο τηλεοπτικό κοινό ότι "η Μελίνα δεν ήταν εύκολη", επεξηγώντας ότι εννοούσε πως δεν έκανε σεξ με πολλούς.

Άφρισα. Οι λόγοι, χωρίς συγκεκριμένη σειρά, χρονολογική, αξιολογική ή άλλη:

Πρώτον, γιατί πρέπει να μας υπενθυμίζεται συνεχώς ότι τα τσομπανοβικτωριανά ιδανικά μας θεωρούν αξία, δόξα και τιμή να είσαι ολιγογαμική;
Δεύτερον, σύμφωνα και με τα τσομπανοβικτωριανά ιδανικά μας, μια τέτοια κουβέντα άπτεται της προσβολής νεκρού.
Τρίτον, τι μας νιάζει, κυρία Δρούζα, αν πήγαινε με πολλούς ή λίγους η Μελίνα;
Τέταρτον, γιατί πρέπει να υποστούνε μια τέτοια ερήμην δίκη στον αέρα περί της καθ' έξιν πορνείας ή μη της κυρίας Μερκούρη οικείοι της άνθρωποι;

ΙΙ.
Υπάρχει μια "παράδοση", η οποία υπηρετήθηκε από τους σχωρεμένους Βασίλη Ραφαηλίδη και Ρένο Αποστολίδη, σύμφωνα με την οποία η μόρφωση και η μελέτη νομιμοποιούν την ασχημοσύνη και τις φωνασκίες. Μια τέτοια συμπεριφορά ταυτίζεται με κάποιου είδους ιερή αγανάκτηση, σαν αυτή του Καϊάφα όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με τους γρίφους του Κυρίου και κρατούμενού του.

Έτσι, οι Ραφαηλίδης και Αποστολίδης μάς άφησαν δυσβάσταχτη κληρονομιά, κατά την οποία όσοι φέρουν τη σπάθη της Επιστήμης, της Δικαιοσύνης και της Αλήθειας, όσοι κάθονται στον θρόνο της Αμωμίας, ή κι όσοι έχουν απλώς πιάσει τον πάπα από τους τρολέδες, δικαιούνται να ρίχνουνε και κανα γαμοσταυρίδι στους συνομιλητές τους, σίγουρα πάντως να τον διακόπτουν, να τον χλευάζουν, να τον συκοφαντούν, να τον λοιδωρούν, καθώς και να στολίζουνε παρόντες και απόντες με χαρακτηρισμούς και μομφές και πέντε (5) φάσκελα. Βεβαίως, όλα αυτά δεν τα έπρατταν (ταυτόχρονα τουλάχιστον) απαραιτήτως οι μακαρίτες, όμως, αδελφοί, τι Παράδοση είναι η Παράδοση άμα δεν εμπλουτίζεται, δεν ανανεώνεται, δεν επεκτείνεται; Αι;

Επιπλέον, αυτή η παράδοση θεραπεύεται και καλλιεργείται από ανθρώπους οι οποίοι έχουν αυτοχρισθεί τιμητές και καμώνονται αναπόδεικτα τους πανεπιστήμονες. Πολλές φορές αναρωτιέμαι το εξής: ποια κατάρτιση, ποια ουσιαστική εξοικείωση με το εκάστοτε υπό συζήτηση αντικείμενο και, κυριότατα, ποιο ερευνητικό έργο υποστηρίζει τους ισχυρισμούς όσων αλυχτούν; Από πού πηγάζει όλη αυτή η επιστημοσύνη και η επιδεικτική δοκησισοφία τους; Τι έργο έχουν όλοι αυτοί οι δημοσιογράφοι και πανεπιστημιακοί που παριστάνουνε τους τιμητές και μάντεις; Πόσοι από τους 'πανεπιστημιακούς' ασχολούνται ενεργά με την έρευνα; Πόσοι έχουνε διδάξει σε πανεπιστήμια; Ποια πανεπιστήμια; Για πόσο; (αυτές οι ερωτήσεις είναι ρητορικές).

Βαρυσημαντότητες

στην xilaren

Sraosha: History is a nightmare from which I am trying to awake
Rakasha: Wake up and smell the coffee.

Ως μίσθαρνα όργανα του Τζωρτζ Σόρος, της εβραιομασωνικής ΕΕ των απάτριδων και αποτυχημένοι τροτσκιστές -- μα όλοι οι τροτσκιστές de facto αποτυχημένοι δεν είναι; -- μιλάμε αγγλικά μεταξύ μας και όχι αρβανίτικα. Τουλάχιστον τα βγάλαμε τα έρμα τα πτυχία μας. Γι' αυτό το τελευταίο, θα τα ξαναπούμε.

Η ατάκα δεν είναι του Πέρση παρακλητικού αρχαγγέλου, είναι του Stephen Dedalus, από το κεφάλαιο Νέστωρ του Οδυσσέα του Joyce.

Είδωλα

Ι

"Ανάθεμα στους Αλεξανδρινούς! Κατάρα κι ανάθεμα!" μουρμούρισα και σηκώθηκα από την πολυθρόνα κι ήρθα να κάτσω να γράψω αυτό το ποστάκι.

Έβλεπα που λέτε στην τηλεόραση μια συζήτηση με τον Δ. Καλοκύρη για τη μετάφραση των Βιζυηνού, Παπαδιαμάντη και Ροΐδη. Μεγάλο μέρος της συζήτησης έγινε με ιδεολογικούς όρους, λ.χ. ότι δεν πρέπει να μεταγλωττίζουμε τον Σολωμό γιατί ο Σολωμός, αν και ενίοτε εξίσου απόμακρος και δυσπρόσιτος με τους τρεις λογίους κυρίους, έγραψε στη δημοτική και θεμελίωσε τη νεοελληνική λογοτεχνία. Και ούτω καθεξής. Έχω μόνο μία απορία:

Ο Σαίξπηρ ακούγεται πολύ αλλόκοτος στα αγγλοαμερικανικά αυτιά εδώ και αιώνες. Πώς επιλύεται το πρόβλημα; Με γλωσσάρι; Όχι, γιατί, όπως πολύ πιο περιορισμένα στις περιπτώσεις των Τριών Κυρίων, πολλές φορές και η γραμματική (η μορφολογία και η σύνταξη) του Σαίξπηρ παρουσιάζει δυσχέρειες για τον σύγχρονο αναγνώστη. Το πρόβλημα επιλύεται με υπόμνημα όπου συντόμως επεξηγούνται δύσκολες λέξεις ή φράσεις και δυσπρόσιτοι γραμματικοί τύποι ή κειμενικοί υπαινιγμοί. Γιατί δεν κάνουμε το ίδιο;

"Μα το υπόμνημα ενδέχεται να αποξενώσει ή να τρομάξει, να αποθαρρύνει έστω, τον σύγχρονο νέο". Όμως, ούτως ή άλλως, τα κείμενα των Βιζυηνού, Παπαδιαμάντη και Ροΐδη είναι από μόνα τους δύσκολα κείμενα, ακόμα κι αν βάλει κανείς στην άκρη τη γλωσσική απόσταση. Δεν πρόκειται για κείμενα που θα διαβάσει κάποιος που ψάχνει κάτι εύκολο ή όταν ψάχνει κάτι εύκολο.


ΙΙ

Εδώ και (τουλάχιστον) πενήντα χρόνια προσπαθούν πολλοί να πείσουνε τον κόσμο πως 'το σεξ δεν είναι καθόλου κακό πράγμα' και ότι 'ο πόλεμος είναι ό,τι κοντινότερο υπάρχει στο φαντασιακό κατασκεύασμα που λέγεται Απόλυτο Κακό'.

Εμένα προσωπικά δε χρειάζεται να με πείσει κανένας, αφού τα παραπάνω τα πρεσβεύω και τα προσυπογράφω. Αφορμή που τα σκέφτομαι αυτά ξανά είναι η εξής: στην κτηνώδη μπίχλα του γραφείου σήμερα μου πρόσφερε στιγμιαία αναψυχή η παρακάτω θεόγυμνη και έκπαγλη μορφή -- άνοιξε το μάτι μου, που λέμε:

εδώ

Ξαναναρωτήθηκα λοιπόν σήμερα γιατί υπάρχουνε τόσο λίγα ερωτογραφικά ελληνικά μπλογκ ή ελληνικά μπλογκ και με ερωτογραφικό περιεχόμενο. Αυτή δε είναι μια απορία που πρωτοείδα ζωγραφισμένη στα μούτρα του George Le Nonce, τον οποίο και ευχαριστώ.

Γενικότερα, κοιτώντας ελληνικά μπλογκ πολλές φορές νομίζω ότι είμαστε όλοι ανέραστοι έτσι που ασχολούμαστε με χίλια μύρια όσα (πλην του σεξ), άλλοτε ότι μας έχει καταπλακώσει ασήκωτη σοβαροφάνεια και σεμνοτυφία -- σαν αυτή που εμποδίζει έναν άντρα να πάει να αγοράσει προφυλακτικά χωρίς να πάρει επίσης τσίχλες, ξυραφάκια, σαμπουάν, μία γάλακτος, το Έθνος και μία οδοντόκρεμα (λες και δεν έχει πουλί).

Αλίμονό μας εάν (νομίζουμε πως) είμαστε υπεράνω του σεξ.

... και στις καλύτερες οικογένειες, μέρος Δ'

ή Δεν είμαι ο Πολύδωρας, καρντιά μου, my dear

Συνεχίζουμε εδώ, από xilaren. Σας υπενθυμίζω ότι η αστυνομία στη Βρετανία είναι (τάχα μου) φιλική, προσηνής, αγαπησιάρα, ευάερη κι ευήλια και μόνον περιστασιακά εκτραχηλίζεται και ατιμωρητί (;) σκοτώνει εν ψυχρώ επικίνδυνους βραζιλιάνους.

Προηγούμενα επεισόδια της βραβευμένης σειράς "... και στις καλύτερες οικογένειες":

1. Η Στοκχόλμη παραλύει από τα πρώτα χιόνια.
2. Ο βρετανικός τύπος γράφει για επιστήμη (πώς λέμε 'μίλα μου για μήλα').
3. Αγγλία, Γαλλία, λεξιπενία (τουλάχιστον τον Τσέγκο δεν τον πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος).

P, Q, R

Το μεγαλύτερο μέρος της επικοινωνίας δεν βασίζεται στην ανταλλαγή πληροφοριών και προτάσεων που η τυπική λογική μπορεί να χαρακτηρίσει ως αληθείς ή ψευδείς. Προς το τέλος του βιβλίου τους Relevance οι Dan Sperber και Deirdre Wilson εικονογραφούν αυτή τη διαπίστωση με το εξής μπανάλ αλλά εύλογο σενάριο:

Ανεβαίνεις με το αίσθημα στη Μονμάρτη και βλέπεις από κάτω τα ένδοξα Παρίσια (τα οποία ανέθρεψαν πνευματικώς τον Κ. Ζουράρι, ο οποίος σήμερα το πρωί άφησε κατά μέρος τις σύνθετες λέξεις δικής του παρασκευής και μας είπε ότι η 'Ιστορία που διδάσκεται στα σχολεία πρέπει να είναι αφήγημα με πρωταγωνιστές συγκεκριμένα πρόσωπα και να μην αρθρώνεται πάνω σε αφηρημένες ιδέες' και ότι 'τα παιδιά δεν μπορούνε να κάνουν εργαστήρια και ερευνητική δουλειά πριν τα 18 με 20' -- γι' αυτό μας έχει πάρει ο διάολος την παιδεία, να συμπληρώσω εγώ). Βλέπεις λοιπόν τα ένδοξα Παρίσια. Και αναστενάζεις έτσι κάπως επιτηδευμένα. Και σε κοιτάει το αίσθημα με νόημα. Υπήρξε επικοινωνία; Ναι. Υπήρχε πρόθεση επικοινωνίας; Ναι. Ποιο είναι το λογικό-αληθειακό περιεχόμενό της; Τρέχα γύρευε.

Έτσι, ποιητικά, για να υπεραπλουστεύσουμε λίγο τα παραπάνω, δουλεύει πολλές φορές και ο Πετεφρής. Σας παραπέμπω σε δύο πρόσφατα πολιτικά ποιήματα-καταχωρίσεις του, εδώ κι εδώ.

Ωστόσο, επειδή έχω βαρεθεί να κάνω αυτή τη δουλειά, να λινκάρω δηλαδή τον Πετεφρή, σας παρακαλώ πείτε του πώς θα βάλει το μελισσόκουμπο! Το ζήτησε και ο ίδιος, από αυτό εδώ το βήμα. Άντε, κάντε κανα ψυχικό.

Επίμετρο 12.ΙΙΙ: Διάβασα χτες στην κυπριακή εφημερίδα 'Πολίτης' ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για την Ιστορία ως αφήγημα και γιατί όλοι έχουνε γνώμη γι' αυτήν. Το συνιστώ.

1.III

Η πρώτη Μαρτίου πάντα έρχεται απροσδόκητα. Τσουπ.

Έτσι ήρθε και πριν δυο χρόνια, όταν, νέα παιδιά τότε, αμούστακα κι απάρθενα (εγώ ούτε κουστούμι δεν είχα), ανοίξαμε το μπλογκ το Φεβρουάριο και ξύναμε το κεφάλι μας (ο καθένας το δικό του, δηλαδή) τι να γράψουμε. Πριν καλά καλά το πάρουμε χαμπάρι ή πρέφα, ήρθε ο Μάρτιος.

Το έχω ξαναπεί, αλλά θα το επαναλάβω για επετειακούς λόγους: μετά από δύο χρόνια, το καλύτερο πράγμα που μου έχει συμβεί σε αυτή την υπόθεση που λέγεται μπλογκάρισμα είναι οι άνθρωποι που γνώρισα και συνάντησα. Ωστόσο δεν παραγνωρίζω και τα άλλα: τα κείμενα που διάβασα, πώς ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι εσύ κι ο απόδημος γκέι εστιάτορας στην Ταϊτή σκέφτεστε (για) τα ίδια πράματα, το 'μπράβο' μπλογκάδων σοφότερών σου.

Επειδή εσείς μας καρφώσατε

ή 'Ποιος με ξυπνάει από τον αιώνιο ύπνο μου;'

Οι εξής (απ' όσο ξέρω): mauvais garçon, helion, kuk. Λοιπόν:

πΑ.
Δεν τρώω εντόσθια σε καμμιά σχεδόν μορφή. Τα πατέ τα άρχισα δειλά πρόπερσι.

Βου.
Δεν έχω κανένα απολύτως περιουσιακό στοιχείο στο όνομά μου.

Γα.
Έχω ψηφίσει ΠΑΣΟΚ μια φορά (φτύστε και μουτζώστε άπλετα κι ελεύθερα).

Δη.
Επί της αρχής μού αρέσουν οι μελαχρινές αλλά ποτέ δεν τα είχα με μελαχρινή.

κΕ.
Οι άλλοι μού εκμυστηρεύονται (ενίοτε εκμνηστηρεύονται κιόλας) τα μυστικά τους τόσο αναλυτικά, τόσο απλόχερα και με τόση ειλικρίνεια, ώστε κατέστην εχέμυθος για λόγους αυτοσυντήρησης: αλλιώς θα με κυνηγούσαν να με δείρουν τόσοι και τόσοι.

Η αλυσίδα σταματάει (και) εδώ.

Εδώ ο κόσμος χάνεται

Είδα το Δέκα λεπτά αργότερα -- Η Τρομπέτα, μια πολύ ενδιαφέρουσα σπονδυλωτή ταινία του 2002 από εφτά σκηνοθέτες. Σας το συνιστώ.

Μια σημείωση: το θέμα του κατά πόσον η πόλη της Θεσσαλονίκης θα (έπρεπε να) τιμήσει τον Ατατούρκ είναι σοβαρό ζήτημα και αντιλαμβάνομαι και τη συμβολική βαρύτητά του αλλά και τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών. Έχω σαφή γνώμη βεβαίως, αλλά αυτή δεν έχει σημασία εν προκειμένω. Και συζήτηση θα γίνει και διαφωνία θα προκύψει, αλίμονο. Αυτό που αρνούμαι πια να αντιληφθώ είναι οι διαστάσεις λάθρα εθνικού ξεπαρθενιάσματος που παίρνει κάθε τέτοιο θέμα.

Όμως με αυτά έχω ξανακαταπιαστεί εδώ. Οπότε, να μη σας τα ξαναζαλίζω. Γενικότερα, δε γίνεται πια, ως άτομα, ως άνθρωποι, να ξαναγυρίζουμε συνέχεια στα ίδια και στα ίδια μόνο και μόνο επειδή η κοινωνία μας έχει συλλογικές εμμονές στις οποίες επιστρέφει συχνά για να παρθεί και να συνεπαρθεί. Πρέπει κανείς να προχωρήσει, να προχωράει. Να δει κι άλλα προβλήματα, πολύ πιο καίρια.

Παράδειγμα. Μπήκα στο μπλογκ της Μιραντολίνας και είδα σχόλια όπως 'πλύνε κανα πιάτο' και 'πλύνε καμμιά κυλότα'. Επίσης είδα και άλλα σκαιότερα, μέχρι και κατάρες και επικλήσεις καρκίνων και βιασμών οικείων! Όσον αφορά τα δεύτερα, ενδεχομένως τα συγκεκριμένα οιονεί γραΐδια (ποιος θα καταριόταν έτσι πια;) να έχουν, πέρα από ακράδαντη πίστη στο μαγικό, ελλιπή επίγνωση της ανθρώπινης θνητότητας, του πόσο εύθραυστες είναι οι ζωές μας, πόσο ευπαθή τα κορμιά μας και πόσο μπανάλ είναι η κοινή μας μοίρα. Αλλιώς δεν εξηγείται.

Επειδή όμως κινδυνεύω να σας ζαλίσω με αυτό που κατ' ιδίαν η Μιραντολίνα μού προσήψε ως "η ψωναρα του δασκαλου [που] δεν [με] εγκαταλειπει", να πάω λίγο στα πιάτα και στις κυλότες. Πλένω κι εγώ πιάτα και κατσαρόλια, τρίβω ταψιά με ζήλο, πλένω και κυλότες και σλιπ και μποξεράκια και φανέλες και κάτι πρόστυχα στρινγκάκια. Επίσης, τα απλώνω στο μπαλκόνι αυτοπροσώπως να στεγνώσουν. Μου έχουνε γράψει πολλά και διάφορα στο μπλογκ, κοντά δυο χρόνια τώρα, αλλά ποτέ μέχρι τώρα δε με έχουν προκαλέσει να κάνω κάτι από αυτά. Γιατί;

Οι φίλοι αυτού του μπλογκ που δεν είστε φίλοι της Λοκαντιέρας θα πείτε "μα γιατί γράφεις πιο εξαιρετικότατα από αυτήν. Μα γιατί είσαι σοβαρός." Κουτουλού. Παρότι δεν πρέπει να δυσαρεστώ το κοινό μου, νομίζω ότι δεν είναι αυτός ο λόγος. Κανείς δε μου είπε ακόμα να πλύνω βρακιά και πιάτα ή να μαντάρω κάλτσες γιατί δεν είμαι γυναίκα.

Δεν ακολουθεί κήρυγμα για τον σεξισμό στον κόσμο μας, έχει κι η ψωνάρα του δασκάλου τα όριά της.

Πάω να μαντάρω καμμιά κάλτσα τώρα. Μετά έχει μακραμέ ή βελονάκι.

Ελληνικά βίντεο κλιπ

hommage à Kukuzelis

Σχεδόν μαζί με εκείνο το μνημειώδες (το 'Αχάριστη'), όπου ο Τσαλίκης πηδάει τις καγκελοπαγίδες του Αβραμόπουλου και πλακώνει στις κουτουλιές, στις μπούφλες και στις καρπαζιές την ομώνυμη αχάριστη πάνω στα μάρμαρα (όπου κακιά σκουριά δεν πιάνει),



ήρθε αυτό:



"Τι θα κάνω;" αναρωτιέται ο τροβαδούρος Πετρέλαιος.
Τελικά, ρε σεις, το καίει το ρημάδι.

*

Όθεν:

Κακός σύμβουλος οι καυλοτσαντίλες, παιδιά μου.

Ιδίως όταν οδηγείτε.

Σπουδή στον Πετεφρή

Πρέπει κανείς να μοιράζεται (τα πάρα πολύ λίγα πια) διαβάσματά του στην μπλογκοκοινωνία.

Έχουμε και λέμε λοιπόν, όλα από τον Πετεφρή:

• Μάθε, παιδί μου, γράμματα.
• Ιστορικές σημειώσεις.
• Ο Πετεφρής και ο κακός (μπου!) Μεσαίων.
• Και ολίγον μεταμπλόγκισμα, ο χρόνος και το μπλογκάρισμα ως το genre του δυναμικά εκτυλισσόμενου (μπαρδόν, σας στράβωσα).

Επίμετρο 12 Φεβρουαρίου: Κι άλλα, κι άλλα:

• Παππούς και εγγονός.
• Φραγκόκοτες, δάσκαλοι κι ερζάτς πολιτισμοί (όπως περίπου κι εδώ).

Επίμετρο B' 14 Φεβρουαρίου: (τελευταίο):

• Εγώ ο ξένος.
  

Ο Θρασύβουλας κι οι Αυθέντες

Ι.

Κάποτε έγραψα εδώ ότι "στην Ελλάδα όλες οι γνώμες είναι ισοβαρείς. Η άποψη του ειδικού είναι εξίσου έγκυρη με τη δική μου, άρα αλληλοεξουδετερώνονται [...]". Πολλοί εσπευσαν να συμφωνήσουν τότε. Δεν είχα δίκιο. Αργότερα κατάλαβα το σφάλμα μου: στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες αλλά σε μικρότερη κλίμακα και όχι τόσο εξώφθαλμα και ξετσίπωτα, η γνώμη του ειδικού δεν είναι απλώς 'ισοβαρής' με του οποιουδήποτε, είναι υποδεέστερη.

Ο απλός άνθρωπος φυσικά και ξέρει περισσότερα από τον ειδικό, τον επαΐοντα. Έχει βγάλει το Πανεπιστήμιο της Ζωής. Επίσης, τον ειδικό, τον επιστήμονα, τον γραμματιζούμενο τον τυφλώνει η επιστημοσύνη, η εξειδίκευση, τα σκοτεινά κι ανεξιχνίαστα συμφέροντα πολυώνυμων και δυσδιάκριτων αδερφάτων, παρασυναγωγών, μυστικοσυμβουλίων. Έτσι, λόγου χάρη, οι γιατροί πολεμούν την ομοιοπαθητική και τα λεγόμενα 'πρακτικά' γιατροσόφια μόνο και μόνο γιατί τα παίρνουν από τις φαρμακοβιομηχανίες, οι γυμναστές και οι διαιτολόγοι τις διάφορες καταιγιστικές αφυδατωτικές και ιστολυτικές δίαιτες για να πηγαίνει σε αυτούς ο κοσμάκης και να τους τα σκάει· άλλοι είναι μίσθαρνα όργανα στρατολογημένα από τους ισοπεδωτές εθνών, λαών και κόσμων· οι συμπαθέστεροι τέλος είναι εκτός επαφής με την πραγματικότητα και τη ζωή, περιπλανιούνται και σέρνονται χαμένοι μέσα στα βιβλία, αφού το διάβασμα τους έχει χτυπήσει κατακούτελα, ως άλλη βουρδούμπελη.

Κι έτσι, όσο πιο πολύ αναθεματίζεται η φραπελιά, τόσο περισσότερο στριμώχνονται οι απλοί άνθρωποι και απόφοιτοι του Πανεπιστημίου της Ζωής (τουλάχιστον τόσο αναξιόπιστου όσο τα υπόλοιπα) να καταπιούν ηδονικά τις τοξίνες της.

ΙΙ.

Παρόλα αυτά, μπορεί κανείς να επικαλεστεί την Αυθεντία με τους πιο αδόκιμους (και αδόκητους) τρόπους -- και τώρα ήρθε η ώρα να ελέγξω μερικούς επαΐοντες και ειδικούς. Σε μια συζήτηση μεταξύ τρίτων με θέμα κάποιον απόντα λόγιο-συγγραφέα, ένας από τους συνομιλητές υπαινίχθηκε ότι ο λόγιος-συγγραφέας εμφορείται από εθνικιστικές, πατριδοκεντρικές και αιματοχωματολατρικές ιδέες. Ένας άλλος συνομιλητής, ο οποίος γράφει επί χρήμασι, αντέκρουσε αυτόν τον (εν μέρει εσφαλμένο) ισχυρισμό με το εξής σκεπτικό: ο λόγιος-συγγραφέας έχει σπουδάσει στο Παρίσι (ω!), και μάλιστα τον καιρό του Μάη (του '68, ντε), άρα αποκλείεται κάτι τέτοιο. Όπερ έδει δείξαι.

Δεύτερο παράδειγμα τέτοιας κωμικής επίκλησης σε μια σαθρή αυθεντία είναι και το εξής. Όταν ξεκίνησε ο θόρυβος της φραπελιάς, έγινε μία τηλεοπτική συζήτηση για το θέμα, παραδόξως κόσμια. Ένας από τους συνομιλητές έθιξε το θέμα κάποιου Ιταλού αγύρτη ο οποίος έστειλε στον τάφο 41 (νομίζω) άτομα με τις ψευτοεναλλακτικές θεραπείες του. Ένας άλλος συνομιλητής απάντησε ότι έχει ίδια πείρα επί του θέματος επειδή

α) εκείνον τον καιρό ασκούσε την ιατρική στην Ιταλία,
β) έχει την ιταλική υπηκοότητα.

Ας εφαρμόσω λοιπόν όσα έμαθα για το πώς η εντοπιότητα ή και η αοριστία προσδίδουν κύρος:

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Sraosha έχει γράψει και έχει δημοσιεύσει εκτενώς. Μιλάει έξι γλώσσες. Υπήρξε μαθητής του Α. Καρκαγιάννη, του Γ. Μπαμπινιώτη, της Π. Ρηγοπούλου, του Σ. Πάνου, του Μ. Φιλιππίδη, του Φ. Γεωργελέ, του Σ. Ράμφου, του Σ. Τσαγκαρουσιάνου, του Μητροπολίτη Λαμίας Νικολάου, του Μ. Φάις και του Τσόμσκυ (αμ λείπει ο Μάρτης;). Έχει προσκληθεί ως ομιλητής στο Χάρβαρντ, στη Σορβόννη, στο Καίμπριτζ και στο Λάιντεν. Το 1997 συντέλεσε στην εκλογική νίκη των (πρώην) Εργατικών στη Βρετανία. Αυτή την εποχή διαχειρίζεται τις τύχες μέρους του ελληνικού κυπριακού λαού.

Όλα τα παραπάνω έχουνε κάποια βάση. Όμως, ερωτήσεις: τι έχει γράψει; πού το έχει δημοσιεύσει; πόσο καλά μιλάει τις γλώσσες; τι θα πει 'μαθητής'; (συνέφαγε, συνήπιε; διάβασε βιβλία τους; πήγε σε μία, δύο, έξι ομιλίες τους; του μάθαν ορθογραφία και έκθεση ιδεών;) Με τι αφορμή και γιατί προσκλήθηκε όπου προσκλήθηκε; Πώς συντέλεσε στην άλωση του Ιράκ; Πόσο μεγάλο είναι το 'μέρος' του λαού του οποίου τις τύχες διαχείριζεται;

Συγγνώμη για την τσαντίλα. Παραφέρθηκα, αλλά μάλλον θα το ανεβάσω.

Ζινώντας αποβίδονο σαβίνι

Από τον Μπερεκέτη, μέσω Κουκουζέλη.

Ψυχοβγάλτης

Είδα προχτές την ταινία του Γιάννη Οικονομίδη Η ψυχή στο στόμα. Ο Οικονομίδης είναι, φυσικά, ο σκηνοθέτης του θρυλικού Σπιρτόκουτου, της σημαντικότερης ελληνικής ταινίας των τελευταίων ετών μαζί με το oeuvre του Κωνσταντίνου Γιάνναρη.

Περισσότερο και από το Σπιρτόκουτο, Η ψυχή στο στόμα είναι μία καταιγιστική ταινία, τρομακτική στην αλήθεια της. Πρόκειται για ένα βίαιο έργο, όπου όμως το μεγαλύτερο μέρος της βίας είναι ψυχολογικής φύσης. Πιθανότατα ο τίτλος να αναφέρεται και στο τι παθαίνει ο θεατής παρακολουθώντας μια ατέρμονη κι άσκοπη πάλη συντεθειμένη από κοντινά πλάνα σε αμείλικτα μούτρα είτε μουτζουρωμένα από ηλεκτρικό ημίφως είτε που τα καταυγάζει λαμπτήρας φθορίου.

Ο τόνος της ταινίας είναι τόσο αβάσταχτα ισορροπημένος, ώστε όταν έχεις δύο τραμπουκάκια να επαναλαμβάνουν, εν είδει των συντόμων 'Κύριε Ελέησον' και λίγο σαν γηπεδική ιαχή, την προτροπή 'πούτσο και ξύλο', 'πούτσο και ξύλο', 'πούτσο και ξύλο', 'πούτσο και ξύλο', 'πούτσο και ξύλο', 'πούτσο και ξύλο', δε γελάς. Δε γελάς καθόλου. Γιατί μόλις έχει προηγηθεί από το στόμα του ενός η ελλειπτική αλλά ανατριχιαστική περιγραφή ξυλοδαρμού μιας γυναίκας, της κοπέλας του.

Όσον αφορά το 'στόμα': οι διάλογοι είναι αυτό που λέμε 'οχετός', ένα αφηγηματικά στημένο ανθολόγιο της ελληνικής βωμολοχίας. Όχι με τον χαζοκολωνακιώτικο τρόπο της ελληνικής επιθεώρησης αλλά ως το όπλο όσων δεν έχουν όπλο, τουλάχιστον όχι εύκαιρο όπλο. Πού και πού, εκρήξεις απροσδόκητης δημιουργικότητας, γλωσσικής, αφηγηματικής, εικαστικής. Αλλά καμμιά ανάταση. Καμμία. Μέσα στα πρώτα δέκα λεπτά είχε αποχωρήσει ο μισός σινεμάς. "Αμάν πια, 'μαλάκα' και 'μαλάκα' και 'μαλάκα'... τι ταινία είναι αυτή;"

Μπορεί να είναι επαρχία εδώ (κάτι μας είπε για 'Πρέβεζα' ο σκηνοθέτης μετά αλλά ίσως να παράκουσα), όμως η ερώτηση είναι καίρια: γιατί να πάει ο Αθηναίος θεατής να δει στο σινεμά Μικρόκοσμος μια ταινία που αποθέωσαν οι κριτικοί και που αρνούνται να διανείμουν οι διανομείς; Γιατί να υποστούν την τρομακτική, αν και εν πολλοίς αναίμακτη, βία αυτής της ασφυκτικής ταινίας;

Γιατί πρόκειται για μια βαθύτατα πολιτική ταινία, για μία απροσδόκητα οξυδερκή ματιά πάνω και μέσα στην πραγματικότητα του καθημερινού, διαπροσωπικού φασισμού. Αντί για την αφ' υψηλού πομπώδη ακυρολεκτική συνθηματολογία (σεναριακή και εικαστική, έτσι;) που χαρακτηρίζει το μεγαλύτερο μέρος του 'νέου' ελληνικού κινηματογράφου, εδώ έχουμε μία ταινία υπαινικτική και ταυτόχρονα άμεση, δουλεμένη αλλά όμως σάρκινη, γήινη. Ο Οικονομίδης είναι θυμωμένος αλλά και ανήσυχος, τρυφερός και καθόλου υπεροπτικός αλλά ειλικρινά πύρινος.

Ταυτόχρονα, είναι μια ταινία για έναν κόσμο όπου απουσιάζει εντελώς η Αγάπη. Ο μικρόκοσμος όπου οι ήρωες του Οικονομίδη παλεύουν ορίζεται από την οικογένεια ως φορέα εξουσίας και καταπίεσης. Με τα υλικά της πλέκεται ένα κλουβί αποκλεισμού, ανέχειας και απαιδευσιάς, μια μίνι κόλαση όπου, ανάμεσα σε όλα αυτά, δεν υπάρχει πουθενά Αγάπη. Η απουσία της Αγάπης και μόνο οδηγεί στη σιωπή κάποιους ήρωες του Μπέργκμαν. Τους ήρωες του Οικονομίδη τους οδηγεί στα σοπάκια, στις κατραπακιές, στη χυδαιολογία, στο μηχανικό μπινελίκωμα και στο άγριο βρισίδι.

Πηγαίνετε στον Μικρόκοσμο. Ή περιμένετε να βγει σε ντιβιντί. Ή καθήστε να ακούσετε να μιλάν άλλοι για την ταινία σε καμμιά δεκαετία -- όπως έγινε με το 'La Haine'. Εμένα πάντως η ταινία με συντάραξε, και (νομίζω) μ' έκανε καλύτερο άνθρωπο. Αφού πρώτα μου έβγαλε την ψυχή, φυσικά.

«Όταν η κοινωνία αποτύχει, το έθνος εμφανίζεται ως η υπέρτατη εγγύηση»

Και από εδώ.

Ελληνορθόδοξη μελαγχολία σε τέσσερα μέρη

Ένα -- Con brio. Meno Mosso

Στη Λευκωσία υπάρχει ένα μικρό καφενείο που λέγεται τα Καλά Καθούμενα. Είναι σχεδόν πάνω στην Πράσινη Γραμμή. Παλιά ήτανε στέκι ΕΛΔΥΚάριων που μέθαγαν με κουμανταρία και κάπνιζαν λιβάνια και θυμιάματα. Τώρα πια μαζεύει την ελπίδα αυτού του τόπου (ευτυχώς όχι αποκλειστικά, εννοώ πως η ελπίδα αυτού του τόπου συχνάζει και αλλού). Το έχει ένας τύπος φραγκάτος που λέγεται Σύμης, παίζει ωραίο κλαρίνο κι είναι πιστός χριστιανός. Επί σχεδίου Ανάν είχε λοιπόν διχαστεί: η πίστη του του υπεδείκνυε ΝΑΙ (μπα σε καλό του, μάλλον με τίποτε υβριδικούς Κουάκερους-Μπαχαϊστές θα έμπλεξε την Ορθοδοξία δαύτος, αφού εμείς οι Ορθόδοξοι είμαστε η ανελέητη στρατιά του Βασιλέως Ηρακλείου), η συνείδησή του όμως φωνασκούσε ΟΧΙ. Τελικά κρέμασε ένα πανό: Δεν ξεχνώ αλλά συγχωρώ. Μόλις την παραμονή των φετινών Χριστουγέννων το έμαθα.

Δύο -- Rubato

"Εμείς οι Ορθόδοξοι είμαστε η ανελέητη στρατιά του Βασιλέως Ηρακλείου". Και ναι και όχι. Έτσι είναι οι Ορθόδοξοι στην Ανατολική Ευρώπη, όπου η λεγόμενη πολιτική Ορθοδοξία έχει συνάψει τον ανίερο και ακύμαντο γάμο της με τους κατά τόπους εθνικισμούς. Δεν ήταν όμως, λόγου χάρη, έτσι οι Ορθόδοξοι της Δυτικής Ευρώπης που γνώρισα, όσοι δηλαδή βρέθηκαν Ορθόδοξοι από επιλογή τους και όχι λόγω καταγωγής. Αυτό το θυμήθηκα πέφτοντας εντελώς κατά λάθος πάνω στο μπλογκ ενός παπά. Αξίζει μια γύρα, και να ρίξετε και μια ματιά στις ζεύξεις του προς άλλα ορθόδοξα μπλογκ.

Βλέπεις αυτά τα μπλογκ και βλέπεις και αντιστοίχων (;) πεποιθήσεων (;) εγχώρια· τα συγκρίνεις κι απορείς. Στα ξενορθόδοξα μπλογκ βρίσκεις θεολογικές πραγματείες, προσευχές, εκκλησιολογικές συζητήσεις, σημειώσεις πάνω στην (καθημερινή) ορθόδοξη ηθική, στοχασμούς για τις σχέσεις μας (των Ορθοδόξων, ντε) με τους Ρωμαιοκαθολικούς. Στα ελληνορθόδοξα μπλογκ βλέπεις καμμιά φορά τον Χριστό Ταξίαρχο (ήμαρτον Κύριε!) και τον Χριστό Ξυλόσοφο (ήμαρτον Κύριε!), συνήθως δε τον Καραγκιόζη Φούρναρη με περιβολή σεμνοσαλότητος και συνοδεία κληρικολαϊκής στρουμφοπαρέας.

Πού το πάνε, πού το φέρνουν οι ξενορθόδοξοι, στον Χριστό και στην Εκκλησία το γυρίζουν (άντε και στον Ιωάννη της Κλίμακος ή στον Συμεών τον Νέο Θεολόγο). Πού το πάνε, πού το φέρνουν οι ελληνορθόδοξοι, στον Όσιο Σλόμπονταν τον Νέο Σφαγέα, στο βίωμα της τάχα μου αγιασμένης γιαγιούλας που καταδίωκε με μανία κόρες και νυφάδες, στον καημό και στο φαλιμέντο της Ρωμιοσύνης (άντε και σε τίποτα αντισέξ γεροντάδες ή στον εκάστοτε μπεκροκανάτα κοσμοκαλόγερο ομολογητή του Cutty Sark) το γυρίζουν.

Θλίψη με κατέλαβε και πάλι.

Τρία -- Moderato

Τα έχουμε ξαναπεί (μη φωνάζεις xilaren). Πάψτε να νομίζετε πως είμαστε μοναδικοί, έστω και στις αθλιότητές μας (σουτ, είπα, xilaren). Ακούστε τον Mazower:

Ενα άλλο μάθημα που αντλεί κανείς από τη μελέτη της ιστορίας της Θεσσαλονίκης είναι ότι ο εξελληνισμός αποτελεί ισχυρότατο μηχανισμό και από πολιτισμικής πλευράς έχει τεράστιες δυνατότητες. Επιτρέπει στους μετανάστες να γίνουν Ελληνες. Την ξενοφοβία φυσικά τη συναντάς παντού - όχι μόνο στην Ελλάδα. Αλλά είναι εντυπωσιακό που εδώ δεν αποτελεί τόσο σοβαρό ζήτημα όσο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ισως γιατί σε κάθε ελληνική οικογένεια υπάρχει και ένα μέλος της που έχει μεταναστεύσει, και ακόμη ακόμη γιατί οι Ελληνες όχι μόνο αναγκάστηκαν στο παρελθόν πολλές φορές να μεταναστεύσουν αλλά υπέστησαν και την προσφυγιά. Δείτε, αντίθετα, τι συμβαίνει λ.χ. στην Ιταλία που γνώρισε τη μετανάστευση, όχι όμως και την προσφυγιά. Στα δικά μου μάτια η ιταλική κοινωνία μοιάζει πολύ πιο επαρχιώτικη και εσωστρεφής από την ελληνική.

Τέσσερα -- Largo. Vivace

Κρατάμε από όσα λέει ο Μαζάουερ τα περί Ιταλίας, έχει πέσει διάνα. Όμως, λίγο η γητεύτρα π'τάνα που λέγεται φιλελληνισμός λίγο η βρετανική ευγένεια τον εμποδίζουνε να δει ή να πει ότι όντως η ξενοφοβία αποτελεί και στην Ελλάδα "τόσο σοβαρό ζήτημα όσο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες". Απλώς εδώ εκδηλώνεται αλλιώς, με τον μουγκό και άδηλο τρόπο του Έλληνα που κοιτάζει κλεφτά και μορφάζει κρυφά, εδώ έρχεται από την ύπουλη ατραπό της αποφυγής κι όχι από τη λεωφόρο της σύγκρουσης για να σου μπήξει και να σου στρίψει (κι όχι, βέβαια, "στρέψει") το πουνιάλο πισώπλατα.

Τίποτε δεν έχουμε μάθει από την προσφυγιά. Το κέρατό μας, ολωνών.

Όμως, στο τέλος, θα δούμε καλό: θα γίνουν οι μετανάστες Έλληνες, όσοι θέλουν κι άμα θέλουν φυσικά. Ίσα-ίσα για να σκάσουμε εμείς.

Η λύσις του μυστηρίου

Ποίος είναι, επιτέλους, ο Rakasha; Τι θέλει από τη ζωή μας; Τι πίνει και δε μας δίνει;





























Όπως θα παρατηρήσατε οι πιο παρατηρητικοί από εσάς, πίνει εσπρέσσο με (λίγη) ζάχαρη! Οπότε, καλά κάνει και δε μας δίνει.

Μπάχαχα.

El sueño de la razón produce monstruos

Θέλω να μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου για την εκκωφαντική απουσία κοινωνικής συνείδησης, κοινωνικής αξιοπρέπειας και κοινωνικής αλληλεγγύης, καθώς και για τη γενικότερη αναισθησία, που μας χαρακτηρίζουν ως Έλληνες· σκέψεις ερεβώδεις που γέννησε το αυτοκινητομάνι, το σκουπιδομάνι και το ειδησεομάνι των εορτών. Ειδικά το τελευταίο: ιδού ο τόπος μας που καλείται πνευματικώς Σόδομα και Έδεσσα (πρβλ. Αποκάλυψη 11, 8), όπου το σεξ αποτελεί μυστικό όπλο κατά παιδιών, ξένων, φτωχών, γυναικών: των αδυνάτων.

Νυστάζω όμως, το "πνεύμα μου κοιμάται" (όπως αποκαλούσε η μάνα μου την κατάσταση πάλης με τον ύπνο στην αντικλίμακα της νύστας).

Καληνύχτα λοιπόν. Καλή βδομάδα.

Λίγο πριν το γύρισμα

Πρώτον, από εδώ:

έχω σκεφτεί κατά καιρούς τη δύναμη που έχει η άρνηση. Πάνε 5 άνθρωποι σε μια ταινία, οι τέσσερις βγαίνουν ενθουσιασμένοι και ο πέμπτος αναφωνεί: «απαράδεκτη πατάτα». Και ξαφνικά αυτός ο ένας δίνει τον τόνο, ακούγεται δυνατότερα, καλύπτει τους τέσσερις. Δεν πρόκειται για τη διαφορά στο γούστο [...]. Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης, με συγκρίσεις και μανιχαϊσμούς τύπου σκουπίδια και διαμάντια, πέρα από προσβλητικός είναι και κλεισμένος στον εαυτό του, δεν διαλέγεται με κανέναν και τίποτα.

Δεύτερον, ενώ τουρτούριζα απο τον πυρετό και η ΕΤ1 έδειχνε ντοκυμαντέρ για κατεψυγμένους εξερευνητές της Ανταρκτικής (το οποίο μου ξαναθύμισε και του Σάκλετον τα πάθη), και δος του ρίγη:

Γιατί οι Ελληνίδες και οι Έλληνες τόσο συστηματικά αποτυγχάνουν οικτρά σε ένα πράγμα, δηλαδή τις σχέσεις και τα γκομενοσεξουαλικά; Μα γιατί είναι το μόνο ζήτημα στο οποίο δεν μπορούν πραγματικά να τους βοηθήσουν ο μπαμπάς και η μαμά.

Καλή Χρονιά!

Πάρε ναυτάκι συριανό

Πήγα να φάω στην καφετέρια γνωστού σουπερμάρκετ της Λευκωσίας και βρήκα παρατημένο στο τραπέζι μου το περιοδικό StudentStyle, το οποίο έβλεπα για πρώτη φορά. Είχε αφιέρωμα στα μπλογκ. Το ξεφύλλισα τρώγοντας ένα σάντουιτς με τόννο (το οποίο είχε και βραστό αυγό μέσα, δυστυχώς).

Ξεφυλλίζοντας που λέτε το ψυχεδελικά στημένο αφιέρωμα (από γραφιστικής άποψης εννοώ, ετσι;) και προσπαθώντας να διαβάσω ποιους συνιστά από μπλογκάδες ο συντάκτης του αφιερώματος Κυριάκος Παχουλίδης, να σου κι αυτό:

(κάντε κλικ πάνω στην εικόνα)

Επειδή τον κύριο Παχουλίδη δεν τον ξέρω, αναρωτιέμαι ποιος διέρρευσε τις ζωτικές αυτές πληροφορίες. Μάλλον ο Rakasha, που είναι Κουβανός από το Στέρλινγκ.

Άντε ρε, Καλά Χριστούγεννα.

... και στις καλύτερες οικογένειες, μέρος Γ'

ή Ιστορίες για αγρίους από το Νησί όπου (πέρα) Βρέχει (και το 'έγκυρο' BBC)

Γνωστός φιλόλογος και σχολιαστής του μπλογκ παραπονέθηκε πρόσφατα ότι έχει μπουχτίσει με "φετφάδες του τύπου 'Μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει αυτό το θαύμα' και 'Μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει αυτό το αίσχος'". Έχει δίκιο και, φυσικά, την υποστήριξή μας αμέριστα (αν και, σχολαστικολογώντας λιγάκι, ο 'φετφάς' έχει ρυθμιστικό-νομικό χαρακτήρα και δεν αποτελεί μανιφέστο ή διακήρυξη).

Από την άλλη, βεβαίως, η ευθύνη μας ως "πνευματικών ανθρώπων "-- όπως γράφουν, ακόμα, στις εκθέσεις τους οι λυκειόπαιδες, μια και στην ελληνική μόνον οι τιτάνες του πνεύματος Παπανούτσος και Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος έχουνε γράψει δοκίμια, αν κρίνει κανείς από τις πηγές του μαθήματος της έκθεσης -- είναι να στηλιτεύουμε τα δικά μας στραβά πρώτα και κύρια.

Επιπλέον, το ότι συμβαίνουν κι αλλού όσα δεινά συμβαίνουν εδώ δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι ή παρηγοριά, ιδίως όταν μιλάμε για ολοκληρωτικά καθεστώτα ή αυταρχικές κοινωνίες όπως η Νεμπράσκα, το Πακιστάν, η Δυτική Βιρτζίνια ή το Μαλάουι.

Ωστόσο, ας παρεκκλίνουμε λίγο: δείτε τι ωραία που τυλίγει σε μια (οιονεί) κόλλα χαρτί ο γλωσσολόγος Geoff Pullum πρόσφατες αβελτηρίες του 'έγκυρου' BBC για τους 'λεξιπένητες' νέους.

Μπουάχαχα, δηλαδή, ιδίως αυτό το "this staggeringly stupid news report..." ("αυτό το συγκλονιστικά βλακώδες ρεπορτάζ..."). Μακάρι όσοι γράφουμε στα ελληνικά να ξέραμε να βρίζουμε παρομοίως βλακώδεις ιδέες· δυστυχώς εξαντλούμε την εφευρετικότητά μας σε ποταπά ad hominem.

Hystero-γραφο: Αυτό όμως είναι ακόμα καλύτερο: (τραγελαφικά) αποτελέσματα της αγαστής συνεργασίας έρευνας (της πλάκας) και "ελεύθερης αγοράς".

Επίμετρο της 19ης Δεκεμβρίου: Τελικά το Language Log είναι θησαυρός, ιδίως όσον αφορά το θέμα του τι συμβαίνει "και στις καλύτερες οικογένειες". Διάβασα σήμερα, λόγου χάρη, ένα κείμενο για τις αδολεσχίες περί γραμματικής που ακούστηκαν στη Γαλλία με αφορμή την (επαν)εισαγωγή της διδασκαλίας της στη βασική εκπαίδευση. Και η σουρρεαλιστικών προδιαγραφών αεριτζίδικη ρητορική και το ακυρολεκτικό και συσκοτισμένο περιεχόμενο της αναφοράς Bentolila κάνουν τις αντίστοιχες δικές μας 'έρευνες' να φαντάζουν υποδείγματα ορθολογισμού κι ακριβολογίας. Σημειωτέον μάλιστα ότι ο Bentolila είναι 'γλωσσολόγος', αντίθετα με τους δικούς μας ντόπιους γλωσσολαλούντες, οι οποίοι εν τέλει έχουνε και το ακαταλόγιστο.

Ο Κέρουακ στην Κύπρο

Στον ελληνόφωνο χώρο, σε γενικές γραμμές, η θέση των διαλέκτων και των ομιλητών τους βρίσκεται μέσα στο συρτάρι που γράφει απ' έξω 'Κωμωδία'.

Από τον (λαμιώτη) 'βλάχο' Χατζηχρήστο μέχρι τον καρδιτσιώτη πιτσιρικά του Λαζόπουλου, από τον αρχιτεμπέλαρο φραπεδοπότη σαλονικιό μέχρι τον α πριόρι μοβόρο κρητικό, από τον χαριτωμένο κερκυραίο του 'Περι Ανέμων και Υδάτων' μέχρι τον μισοηλίθιο Κυπραίο των κυπριακών (!) κωμωδιών, από την ψευδοπατρινιά Μακρυπούλια του κουρασμένου Καπουτζίδη μέχρι τον αρχετυπικό Πόντιο, όποιος μιλάει διάλεκτο στον ελληνικό δημόσιο βίο, έστω και την πιο ελαφρώς αποκλίνουσα από τη γραμμή της ΚΝΕ ('Κοινής ΝεοΕλληνικής'), είναι γραφικός, κουτός, αγράμματος.

Αυτό είναι τουλάχιστον απαίσιο, προϊόν ενός βαθύτατα ανεύθυνου εκπαιδευτικού συστήματος, του οποίου ακόμα και ο ελληνοκεντρισμός είναι κολοβός, μισερός.

Τα παραπάνω τα ξανασκέφτηκα διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας ένα από τα πιο συγκλονιστικά κείμενα που έχω 'συναντήσει' εδώ και καιρό. Μη σας αποθαρρύνει η διάλεκτος, ω νορμάλ, ευφυείς και γραμματιζούμενοι συνέλληνες. Το κείμενο θα σας ανταμείψει. Δείτε τη γλωσσική δυσκολία και απόσταση σαν μια άσκηση, σαν να διαβάζετε Ροΐδη, Παπαδιαμάντη, Βιζυηνό.

Μικρό χωριό, κακό χωριό

Μίλαγα χτες με γνωστό μπλογκά (του οποίου του είπα να μου φέρει προμήθειες από Θεσσαλονίκη, ξέρετε, τα γνωστά ζαχαροπλαστικά χρειαζούμενα) για το έγκλημα στο Αγρίνιο.

Τρεις πρόχειρες αποσπασματικές σημειώσεις:

α) Μέρος της ιδεολογίας που διοχετεύουν το σχολείο και τα μέσα είναι πόσο αγνή είναι η (ελληνική) επαρχία. Αυτό φυσικά είναι εξώφθαλμο μύθευμα, δε χρειάζεται να φάνε τον Άλεξ λάχανο, να βιάσουν ομαδικά την ξένη κοπέλα και να σκοτώσουνε τα "σκυλιά στ' αμπέλι" (σχεδόν κυριολεκτικά) για να το διαπιστώσουμε. Φόνοι και ξυλοφορτώματα για υπερκινητικά ορόσημα, για αλαφροπάτητες καταπατήσεις, για διώροφα-κληρονομικές γκρίζες ζώνες, για χαμένες τιμές και κλεμμένα γίδια δε γίνονται μόνο στην Κρήτη (παρατηρώ μια αναδυόμενη τάση στην ελληνική τηλεόραση να σπαν πλάκα με τους Κρητικούς ή και να αντιμετωπίζονται ως ο εξωτικός Άλλος). Ούτε τα έμαθε ο κόσμος από τον Ταραντίνο.

β) Η εν προκειμένω ιδεολογία τονίζει την αποξένωση και απομόνωση του ανθρώπου των πόλεων (σιγά τις πόλεις που έχουμε! 60% της Αθήνας και της Σαλονίκης είναι ακόμη χωριατογειτονίτσες, καμμιά φορά urban kostalexis) σε σχέση με το κοινοτικό πνεύμα αλληλεγγύης στην (αγνή) (ελληνική) επαρχία. Ωστόσο, η αποξένωση και η απομόνωση είναι -- κυρίως -- θέματα εσωτερικα ("ψυχολογίας") και όχι 'γεωγραφικής' εγγύτητας.

γ) Επιπλέον, η αλληλεγγύη στην επαρχία, η οποία συνήθως εκφράζεται ως σιωπηλή συμφωνία σιωπής και απόκρυψης, είναι ένα κοινωνικό αντανακλαστικό, η αντίδραση μιας αγέλης προβάτων που συσπειρώνεται και συσσωματώνεται μπροστά στον λύκο ή (συνηθέστερα) η σκυλίσια προσποιητή μειλιχιότητα αγέλης λύκων που μόλις ξέσκισαν το θρασύ τσακάλι που ήρθε να τους παραβγεί. Γενικά στην (πρωτοτυπική) επαρχία δε νοούνται προσωπικές επιλογές και προτιμήσεις, παρά μόνον εν κρυπτώ. Στην επαρχία σωπαίνεις γιατί έτσι επιβιώνει η ντόπια κοινότητα και συνεχίζει απερίσπαστη να λειτουργεί, εκκλησιάζεσαι και κοινωνείς για να ανήκεις σε αυτήν την ντόπια κοινωνία και όχι γιατί εφλέχθης αποτόμως για μέθεξη κι αλληλοπεριχώρηση. Στην επαρχία ο πλησίον σου, ο άλλος, μπορεί να είναι τόσο ξένος και τόσο κόλαση, όσο και στην πόλη. Απλώς στην πόλη δεν είναι ανάγκη να του μιλάς κιόλας, να τον προσφωνείς 'κουμπάρο', 'μπάρμπα', 'αδερφό', 'φιλάρα' ή ό,τι άλλο.

Νύστα νυν και ΑΕΙ

Χτες πήγα για ύπνο νωρίς, για κάποιο λόγο τώρα τελευταία κοιμάμαι από νωρίς, αισθάνομαι μονίμως κουρασμένος. Πριν πέσω είδα τον Ευ. Βενιζέλο (τον οποίο εκτιμώ) να λέει κάτι με το οποίο δε συμφωνούσα απολύτως. Είπε ανάμεσα στα άλλα ότι έχουμε 60.000 φοιτητές στη Βρετανία κι ότι ελάχιστοι είναι σε ιδιωτικά πανεπιστήμια εκεί. Συνεπώς αναρωτήθηκε αν θα έπρεπε το μέλημά μας να είναι πώς θα μπορούσανε να απορροφηθούν αυτοί οι 60.000 στα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια.

Δεν είμαι ούτε αρμόδιος ούτε αρκετά ενημερωμένος για θέματα ανώτατης παιδείας στην Ελλάδα ώστε να μιλήσω για το ζήτημα των μη κρατικών πανεπιστημίων. Αισθάνομαι πως όντως πρέπει κάτι να γίνει με την ποιότητα και την υποδομή και τις κλίκες (διδασκόντων και διδασκομένων) μέσα στα (δημόσια) ελληνικά πανεπιστήμια ενώ προχωράμε / προτού προχωρήσουμε στην ίδρυση μη κρατικών μη κερδοσκοπικών. Από την άλλη αντιλαμβάνομαι πως το μοντέλο "(τουλάχιστον) ένα τμήμα για κάθε πόλη" απέτυχε οικτρά, ιδίως όταν πρόκειται για χάρτινα τμήματα πρόχειρα στημένα, "χωρίς καθηγητές και χωρίς φοιτητές".

Ακόμα περισσότερο, δε νοούνται πανεπιστήμια χωρίς κτήρια, χωρίς (σοβαρές) βιβλιοθήκες και εργαστήρια, χωρίς εκτενή υποδομή στους υπολογιστές και στη δικτύωση, χωρίς χαρτί (όπως στην Κρήτη), χωρίς εσωτερικά ερευνητικά κονδύλια για έργα μικρής κλίμακας, με μισθούς πλάκας που αναγκάζουν τους διδάσκοντες να κάνουν και άλλες δουλειές, με τους φοιτητές σαμαρωμένους στις ορέξεις (ακαδημαϊκές και άλλες) κάθε καθηγητή, με καθηγητές που επί 25ετία διδάσκουν τη διδακτορική διατριβή τους (και καμαρώνουν), με τμήματα 150 και 250 φοιτητών...

Ναι, χρειάζονται λεφτά, χρειάζεται σχεδιασμός, χρειάζεται (εσωτερική) αξιολόγηση. Χρειάζεται διαφορετική νοοτροπία: οι διδάσκοντες συμπεριφέρονται σα γκογκολικοί δημόσιοι υπάλληλοι και οι φοιτητές σαν αγέλες τσαμπουκάδων (παρφουά με ολίγη από κομματοσκυλοσύνη).

Σκέφτηκα χτες ότι η διαρκής έκπτωση της ανώτατης παιδείας στην Ελλάδα θα μας οδηγήσει στο τέλος στο να κουτουλάμε όλοι νυσταγμένοι μπροστά στις οθόνες, ανήμποροι πια να κατανοήσουμε είτε τον κόσμο μας είτε ό,τι από τον κόσμο μας περνάει μέσα από την οθόνη, το χαζοκούτι. Θα έχουμε όλοι ανούσια ελληνικά πτυχία, δημόσια και μη κρατικά, ή από περιφανή ξένα πανεπιστήμια, το UGS, το ISIB, το BBU: το University of Gordon Space, το Institute of Smirnoff Ice at Buttville, το Bacardi Breezer University... Κι από άλλα, μικρότερα: από το Zubrowka National University, από το Absolut Hogskolet κι από αλλού

Σταματάω εδώ. Δε λέω τίποτε καινούργιο. Ήδη σας βλέπω που νυστάξατε κι εσείς.

Tο παραμύθι του Φερδινάρδου του Ταύρου

Μια πολύ όμορφη και ενδιαφέρουσα ιδέα, με ακόμα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα.

Κύπρος: Μνήμη και αγάπη - Με τον φακό του Sraosha

Διαφήμιση ή δυσφήμηση;


Από τη Θεωρία στην Πράξη.


Κλήρος και Λαός.

Διάλειμμα για διαφημίσεις

Για σκύλους και για τους αφέντες τους.


Πώς είπες ότι τον έλεγαν;


Για να κάνουν και οι αγγλόφωνοι μπάρμπεκιου.


Η τελική λύση για την παράνομη μετανάστευση.


Πινακίδες φιλικές προς τις βουλγάρες / ρωσίδες.


... κι εμείς κρυφό καμάρι.

τον παίρνουν όλοι τους, ρε

Στους γκέι της μπλογκοκοινωνίας και τις αόρατες λεσβίες, και εκτός. Στους φτωχούς γκέι και τις φτωχές λεσβίες, τους ριγμένους δηλαδή, αφού το χρήμα αγοράζει ασυλία, όχι η τιμιότητά σου ή το ήθος σου.

Τα παρακάτω προεκτείνουν ό,τι έλεγε ο Rakasha πριν πάνω από ένα χρόνο.

Τη δεκαετία του '70, πίσω από όλα ήταν η επάρατος Δεξιά και οι Αμερικάνοι. Χωρίς περαιτέρω σχόλιο, πια.

Τη δεκαετία του '80 και τις αρχές αυτής του '90, πίσω από όλα βρίσκονταν οι εβραιομασώνοι και οι σιωνιστές. Θυμάμαι καθαρά την εφημερίδα 'Στόχος' (την αγόραζα κάθε Πέμπτη με τον πατέρα μου για να γελάμε), ακραία έκφραση αυτών των θέσεων που συγκεφαλαίωνε την πεποίθηση ότι οι Εβραίοι, το Ισραήλ και οι Μασώνοι βρίσκονται πίσω από τους εχθρούς του Ελληνισμού. Μια φορά δημοσίευσαν και λίστα με τους εχθρούς της Ελλάδας, με την αιτιολόγηση δίπλα σε κάθε εχθρική χώρα: λ.χ.

Ρουμανία: εγείρει θέμα βλάχικης μειονότητας
Πακιστάν: φίλος και σύμμαχος της Τουρκίας

Ωστόσο, κυκλοφορούσε ευρύτερα τότε αυτή η αντίληψη περί εβραιομασώνων και σιωνιστών, ίσως σε λιγότερο ακραίους τόνους από αυτούς του 'Στόχου' -- τους οποίους με δυσκολία θα μπορούσε να φτάσει κανείς, έτσι κι αλλιώς. Οι εβραιομασώνοι και οι σιωνιστές αναγνωρίσιμα αποτελούσαν τους εχθρούς του Ελληνισμού ανάμεσα στους καντιωτικούς και τους οπαδούς του καημένου του μητροπολίτη Λαρίσης Θεολόγου, στους λεβεντοαριστερούς των λαϊκών γειτονιών, στους αντιδιανοούμενους διανοητές των αγροτικών κοινοτήτων, στους μυστακοφόρους άντρες και γυναίκες των 'οργανώσεων' ανεπισήμως, στα πηγαδάκια Ζαππείου κι Ομονοίας και ούτω καθεξής: ανάμεσα στους Έλληνες που δεν είχανε φωνή αλλά περίσσευμα μίσους, που είχανε χάσει την κουτάλα, που δεν έφταναν την παπανδρεϊκή τσανάκα με το μέλι...

Κάπου μέσα στη δεκαετία του '90 το σκηνικό άλλαξε: πίσω από όλους όσους έχουνε κάποια επιτυχία, διάκριση ή επιφάνεια βρίσκονται όλοι όσοι τους ζμπρώχνουν, τους βολεύουν, τους κανονίζουν. Στην αντροκρατούμενη Ελλάδα οι κωλομπαράδες προωθούν, ζμπρώχνοντας ρωμαλέα με ρυθμικά αποφασιστικές ωθήσεις της λεκάνης, όλους τους μπινέδες της πολιτικής, της τηλεόρασης, του αθλητισμού, των τεχνών, των γραμμάτων, του επιχειρηματικού κόσμου. Μόνον άντρες, αφού εξ ορισμού οι επιτυχημένες γυναίκες είναι βιζιτούδες-κονσοματζούδες ή πλαγγόνες σύζυγοι σαλοτραπεζαρίας, οι οποίες μάλιστα προωθούνται όταν οι κωλομπαράδες που βρίσκονται πίσω από όλους θέλουνε για λίγο να αλλάξουν αίσθηση από την δακτυλιοειδή του πρωκτού στην κολεϊκή του κόλπου.

Από την επάρατο Δεξιά και τους Αμερικάνους του Κίσσινγκερ στους σατανικούς εβραιομασώνους σιωνιστές, από αυτούς στους μιαρούς κίναιδους που προωθούνε και προωθούνται αλλήλοις περιπτυσσόμενοι. Από τη χύμα πολιτική στον χυδαίο αντισημιτισμό, από τον χυδαίο αντισημιτισμό στο χυδαίο μίσος της αδερφής -- και του άλλου γενικότερα (θυμάστε τη φάση, '91 με '96 χοντρικά, κατά την οποία για όλα έφταιγαν και οι κωλοαλβανοί;).

"Γιατί ασχολείσαι με τον βούρκο;" με ρώτησε μια ψυχή.

Γιατί δε γελάω καθόλου πια. Γιατί ο 'Στόχος' έχει μετουσιωθεί σε μπλογκ και εκπομπές και 'τιτλούχους' πολιτικούς και διανοούμενους. Γιατί ο βούρκος ανεβαίνει και μας πνίγει κάθε χρόνο τέτοια εποχή μέσα στον τόπο μας τον αποψιλωμένο από το τζάμπα μίσος και την άγνοια της αλληλεγγύης.

... και στις καλύτερες οικογένειες, μέρος Β'

ή Ιστορίες για αγρίους από το Νησί όπου (πέρα) Βρέχει

Σε αυτό εδώ το ποστάκι (στα αγγλικά) διαβάζουμε για το τι συμβαίνει όταν (κάποιοι) δημοσιογράφοι και παρόμοιοι αποπειρώνται να μας μιλήσουνε για επιστήμη, πάνε ρωτάνε τους λάθος ανθρώπους και μετά προσπαθούν να κάνουνε το κομμάτι τους (λίγο) πιο σέξυ.

Από τις δασείες που σε κάνουν έξυπνο μέχρι τις αναρίθμητες θεραπείες του καρκίνου, από τους αστεροειδείς που μας έρχονται σβουρηχτοί το 2046 μέχρι τις τάχα μου διαλέκτους των αγελάδων, από τους εξωτικά εξωτικούς Πιραχά μέχρι το (ένα και μοναδικό, ε;) γονίδιο της ξεπέτας ή της μονογαμικής αφοσίωσης, αυτό το βωντεβίλ παίζεται ξανά και ξανά, σε Ευρώπας και Αμερικάς.

Επειδή σίγουρα είστε όλοι αποβλακωμένοι από τον σύγχρονο τρόπο ζωής και το άγχος, το Ίντερνετ, την τηλεόραση, τη λεξιπενία, τα βιντεοπαιχνίδια, τα κινητά τηλέφωνα και άλλα λιλιά και ψυχοναρκωτικά, να σας το αναπαραστήσω διαγραμματικά:

α) Παίρνουμε τη δημοσίευση ή (καλύτερα) την περίληψή της.

β) Αφαιρούμε: θεωρητικό υπόβαθρο, υποθέσεις εργασίας, μεθόδους και ενδιάμεσα αποτελέσματα / συμπεράσματα.

γ) Διαγράφουμε ό,τι δεν καλοκαταλαβαίνουμε. Μια εναλλακτική λύση είναι να το βάλουμε μέσα σε εισαγωγικά για να πουλήσουμε μούρη και ατσς!

δ) Αντικαθιστούμε το ειδικό (λ.χ. 'κοιλεντερωτά' ή 'ταχύτητα αντίδρασης') με το γενικό (λ.χ. 'ζώα' ή 'ευφυία').

δ) Διαγράφουμε τα 'πιθανόν', 'ενδεχομένως', 'ίσως' κττ.

ε) Μεταγράφουμε τα 'ενδέχεται' σε 'αποδεικνύει', τα 'ενδείξεις' σε 'αποδείξεις', τα 'εικάζουμε' σε 'αποδεικνύουμε', κ.ο.κ.

στ) Ξαναγράφουμε ό,τι προέκυψε υπό το φως γνωστού και αναγνωρίσιμου στερεότυπου (μάξιμουμ ενός -- άντε, δύο).

La Muerte y La Brujula

"Οι ήρωες γιατί δεν είναι Έλληνες; Γιατί η υπόθεση διαδραματίζεται -- για άλλη μια φορά σε βιβλίο σου -- στο εξωτερικό;"
"Γιατί έτσι."
[Από συνέντευξη της Σ. Τριανταφύλλου στον Φιλελεύθερο της περασμένης Κυριακής]

"Γιατί έτσι". Έτσι απαντάνε τα πεισματάρικα παιδιά. Η απάντηση φυσικά δε φανερώνει τίποτα κι αφήνει το πεδίο ελεύθερο για εικασίες.

Ας πούμε πως θέλεις να γράψεις για την ανθρώπινη κατάσταση. Ας πούμε πως θέλεις να γράψεις για τη ζωή στην πόλη. Ας πούμε πως σε απασχολούν τα προβλήματα του κόσμου και του ανθρώπου: η ελευθερία, το όνειρο, ο έρωτας, η εξουσία, ο πόνος κι ο θάνατος, η μοναξιά, η σύγκρουση του ανιμισμού με τον θετικισμό (ή κάποιων από όσα βρίσκονται ανάμεσά τους), η σχέση της παράδοσης με το καινούργιο, η θρησκεία και η συμβατική ηθική απέναντι στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στον έρωτα, το ταξίδι κι ο δρόμος, η τεχνολογία, το περιβάλλον, οι ιδεολογίες -- όποια είναι τα θέματα του σύγχρονου μυθιστορήματος τέλος πάντων. Πώς να τα τοποθετήσεις στην Ελλάδα; Πώς να βάλεις Έλληνες για ήρωες;

Η Ελλάδα και οι Έλληνες της μυθοπλασίας (προσοχή! καμμία σχέση με την πραγματική Ελλάδα και τους πραγματικούς Έλληνες, οι οποίοι είναι θαυμάσιοι, εράσμιοι κι ανυπέρβλητοι και συνήθως βλέπουνε τηλεόραση) αποτελούν ένα σκηνικό κι έναν θίασο που προσφέρονται για πολύ περιορισμένη θεματολογία, εξόχως εσωστρεφή, και για συνήθως επιφανειακές και αυτοαναφορικές ενασχολήσεις με αυτή τη θεματολογία.

Η Ελλάδα και οι Έλληνες της μυθοπλασίας αποτελούν ένα σκηνικό κι έναν θίασο που προσφέρονται για να πραγματευτεί κανείς κατ' αρχάς την ιστορία και τη γεωγραφία του σκηνικού και του θιάσου, επίσης την πορεία της εδώ αριστεράς και των εδώ ανθρώπων της πάνω σε αυτό το σκηνικό, οπωσδήποτε την αστυφιλία και τον πόνο του χαμένου καπνοχώραφου, της χαμένης γίδας, της χαμένης τράτας, φυσικά την ελληνικότητα καθώς και γενικότερα ζητήματα ταυτότητας του θιάσου· τέλος τον έρωτα στη σκιά της καθ΄ημάς μαμάς, αριστεράς, Ανατολής και ιστορίας.

Το μυθοπλαστικό υποκείμενο που λέγεται "Έλληνας" είναι ασήκωτα αρσενικό, σέρτικα καυλωμένο αλλά κι αγχοστερημένο σεξουαλικά, από ξενόφωνο χωριό με αρχαίες ρίζες το οποίο νοσταλγεί και αποφεύγει ζώντας σε μια πόλη που μισεί. Πρόκειται για υποκείμενο βαρύγδουπο, αριστερό και προδομένο, κουτοδιανοούμενο, μιθριδατισμένο από τα οβερντόουζ Ιστορίας και Παράδοσης (εσχάτως και κοντόφθαλμης Εθνορθοδοξίας). Συνήθως είναι και συγγραφέας, ποιητής ή κάποιου είδους καλλιτέχνης. Είναι σωστός. Είναι ριγμένος αλλά σωστός. Είναι θυμόσοφος. Ποτέ δεν έχει χιούμορ, ποτέ δεν μπορεί να είναι αντικείμενο χιούμορ. Το μυθοπλαστικό υποκείμενο που λέγεται "Έλληνας" δεν είναι άνθρωπος, και άρα δεν προσφέρεται για μυθιστορήματα περί την ανθρώπινη κατάσταση. Προσφέρεται για εντελεχείς συλλογικές ομφαλοσκοπήσεις.

Σκεφτείτε μερικά αληθινά μεγάλα ελληνικά μυθιστορήματα: την Πάπισσα Ιωάννα (πανευρωπαϊκή περιοδεία), το Κιβώτιο, που διαδραματίζεται σε μια αόριστη μα ανατριχιαστικά αληθοφανή Ελλάδα, τις Ακυβέρνητες Πολιτείες (Κάιρο, Ιερουσαλήμ, Ισκεντερία), το Contre-Temps (Παρίσια), το Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης (Νουέβα Γιορκ), τη Γραμμή του Ορίζοντος (σε μια ούλτρα-φαντασιακή και σουρ-ελληνική Πάτμο). Σίγουρα ξεχνάω πολλά αληθινά μεγάλα μυθιστορήματα τώρα... Όσο για το Τρίτο Στεφάνι, είναι τόσο πειραγμένο το σκηνικό του και τόσο αλλόκοτοι οι ήρωές του, μέσα στην τάχα μου ηθογραφική αληθοφάνειά τους (αστές που συμπεριφέρονται σαν πλύστρες...), που ούτε να το σκέφτεστε.

Θα μπορούσε ο Μέγας Ανατολικός να πιάνει Σύρο-Τηνο-Μύκονο; Θα μπορούσε ο Βιζυηνός να μας μιλάει για τα σαλόνια της Αθήνας; Θα μπορούσε ο Καββαδίας της Βάρδιας ή ο Σουρούνης του Γκας του Γκάνγκστερ... Ίσως και να μπορούσαν. Δεν το έπραξαν.

Σωστός, ρε Prince!

(Το επιφώνημα του τίτλου, από τα εφηβικά μου χρόνια.)

Ο έπαινος στον Old Boy για το ποστάκι του 'Ατελείς'.

Καλό ΣΚ, κλαψομαρίες.

Τα σχολεία και τα ζώα

Επιτέλους! Ο Μπατ(α)ζανάκης Χοιροβοσκός ξαποσταίνει από το να "στρίβει δια του χριστιανικού αρραβώνος" (όπως είπε και μια ψυχή) και μας τα λέει ωραία και στα ίσα. Προσέξτε, ιδιαιτέρως, όσα λέει για τις ελίτ των 'καλών' σχολείων, θέμα λίγο ταμπού αλλά πολύ σημαντικό.

... και στις καλύτερες οικογένειες

Διαβάστε εδώ πώς παρέλυσε η Στοκχόλμη από τα πρώτα χιόνια. Η Στοκχόλμη, για όσους δε γνωρίζουν, είναι πρωτεύουσα του διεφθαρμένου, ημιτροπικού-ημιερημικού και ανοργάνωτου (λόγω αιώνων Τουρκοκρατίας και άσπλαχνης προσπέρασής του από το πύρινο άρμα του Διαφωτισμού) Μπαγλαμαδιστάν.

Εθνικισμός σε δύο γεύσεις

Από εδώ, πολύ ενδιαφέρον. Η υπογράμμιση δική μου.

It seems to me that nationalism comes in two distinct types. One is fiercely proud of the achievements of the country, its history and language. The other is prickly, always looking out for insult and offence and its main motivation seems to be not pride, or even prejudice, but nursing old wounds.

Let's call it stabinthebackism, in memory of the Weimar Republic. Any gentle poking of fun, questioning of values or tradition is seen as the latest sign that the barbarian hordes are already inside the gates.

It was, I believe, Spike Milligan who used to say that he enjoyed kicking the backs of people's chairs when they didn't rise for the national anthem at the end of a theatre performance or film in the cinema (as was once routine). He said he did it not because he cared much about the national anthem but because it was a good excuse for kicking people. There are those still with us who have a similar motivation, without the irony.

Παρεμπιπτόντως, κάποια από τα σχόλια σε άρθρα του BBC σαν και αυτό με πείθουν πως δεν πρέπει ποτέ κανείς να απελπίζεται τελικά από τα σχόλια που δέχεται στις καταχωρίσεις του.

Γεια σου Γιώργο Στρατή με το κλαρίνο σου!

Πάμε όλοι τώρα εδώ.

Το βρήκα εδώ.

(Κι εσύ Alberich, μη σε βλέπω να χαζεύεις τις αφίσσες.)

Διάλογος, διάβολος κι ο Νότης

Σε πολλές συζητήσεις έχω ακούσει την επισήμανση ότι οι Έλληνες δεν μπορούμε να συζητήσουμε ήρεμα και νηφάλια, παρά ωρυόμαστε, εξαπτόμαστε και υστεριάζουμε με την πρώτη ευκαιρία. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα ξεκάθαρο όταν παρακολουθεί κανείς δημόσιες συζητήσεις: πέραν της γνωστής αγένειας, της επιδεικτικής περιφρόνησης προς τους κανόνες του διαλόγου (άρα περιφρόνησης και του συνομιλητή) και της προπέτειας, υπάρχει σχεδόν πάντα ένταση και πάθος, κραυγές, εκρήξεις αγανάκτησης, οργή, τσιρίδες.

Με την περιφρόνηση στον διάλογο και με την άγνοια των κανόνων του έχω ξανασχοληθεί επανειλημμένα, νομίζω πως είναι ζήτημα σχολείου και παιδείας (εδώ κι εδώ). Τώρα θα πω δυο λόγια για το γιατί ο Έλληνας ωρύεται, τσιρίζει και φωνασκεί όταν συζητάει ή όταν διαλέγεται, προφορικά ή γραπτά.

Κατ' αρχήν, όσο κι αν ακκίζονται κάποιοι, οι εκρήξεις οργής κατά τον διάλογο ούτε μεσογειακό ταμπεραμέντο φανερώνουν, ούτε περιφρόνηση του Χάρου μαρτυρούν, ούτε συναίσθηση των περιορισμών του ορθού λόγου υπαινίσσονται, ούτε ερωτική παραφορά εκ μεταφοράς όζουν. Αφορμώνται μάλλον από κυνοειδείς επιδείξεις δύναμης, όπως αρμόζει σε άλογα και άγλωσσα αγελαία ζώα. Οι (παρά τρίχα) μεσογειακοί Ιορδανοί είναι από τους πιο ευγενικούς και διαλογικούς συζητητές που γνωρίζω, έτσι και πάρα πολλοί λιβανέζοι, μαροκινοί και αιγύπτιοι, για να μην επεκταθώ δυτικότερα και βορειότερα. Αν πρέπει να αποπειραθώ μια χονδροειδέστατη γενίκευση εκ του προχείρου, τα ανήμερα θεριά όσον αφορά τον διάλογο είναι οι συμπατριώτες μας, οι Ισραηλινοί, οι Τούρκοι και οι Αμερικάνοι. Σπεύδω να τονίσω πως αυτά από προσωπική πείρα και ότι οι περισσότεροι μορφωμένοι Ισραηλινοί, Τούρκοι και Αμερικάνοι εν πολλοίς εξαιρούνται.

Στην Ελλάδα, όμως, διάλογο χωρίς υστερίες και μάτια γουρλωμένα όλο πάθος και οργή -- οργή που πάντοτε αποζητά να συντρίψει τον αντικείμενο, τον αντίπαλο, τον αντίδικο, δεν ξέρω ποιοι μπορούν να διεκπεραιώσουν. Ο Αναστάσιος Αλβανίας; ο Νίκος Δήμου; ο Φ. Γεωργελές; η Σ. Τριανταφύλλου; ο Γ. Μπαμπινιώτης; (έχει βρίσει δύο φορές -- και τις δύο αδίκως) ο Π. Παυλόπουλος; ο Β. Βενιζέλος; ο Α. Καρκαγιάννης; ο Ν. Ξυδάκης; ο Γ. Χάρης; (πόσοι είναι αυτοί; νομίζω πως θα αρχίσω τις εκπτώσεις...).

Γιατί; Κατ' αρχήν η έλλειψη καλλιέργειας και άσκησης στον διάλογο δε βοηθάει. Ξέρω πως θα ακουστώ σαν να βγήκα από τη 'Φιλοκαλία' (χάχα), όμως στα περισσότερα ζητήματα σ' αυτή τη ζήση η μαθητεία και η (εξ)άσκηση μετράνε αφάνταστα. Στον διάλογο μας λείπουν και τα δύο. Άλλωστε, 'εμείς οι Έλληνες' είμαστε όλοι ταλέντα, πελώρια ταλέντα, είμαστε όλοι "παρεξηγημένες μεγαλοφυίες" (όπως εύστοχα το διατύπωσε ο Φάις). Ξέρουμε τι θα πει ο παπάρας απέναντί μας (γιατί είναι παπάρας) προτού το πει, γι' αυτό είμαστε προπετείς και τον διακόπτουμε . Η παιδεία και η έλλειψή της, που λέγαμε.

Εντάξει, γιατί όμως ωρυόμαστε; και τρελαινόμαστε; Μου έλεγε ο Φώλιος πως τώρα που μεταρρυθμίσανε την ορθογραφία της γερμανικής υπήρξε πολλή συζήτηση και διαφωνία στη Γερμανία αλλά χωρίς να χυθούν αίμα, δάκρυα και σπέρμα (στο χώμα· όρα και λήμμα Αυνάν). Εδώ θα διοργανώναμε αναβίωση των Ευαγγελικών, θα στήναμε λαϊκά συλλαλητήρια, θα καίγαμε το Πολυτεχνείο, θα μηνύαμε τον Βούλγαρο τον Μπαμπινιώτη, θα τρέχαμε στα σούπερ μάρκετ να στοκάρουμε εβαπορέ, ζβαν και φουαγκρά.

Γιατί; Νομίζω πως η απάντηση είναι απλή αλλά δυσάρεστη. Στην Ελλάδα φρονούμε πως σε κάθε διάλογο, σε κάθε συζήτηση, παίζεται κι ένα διακύβευμα. Δεν πρόκειται για απλή μπαρμπουτιέρικη μεταφορά. Το αποτέλεσμα του διαλόγου θα αλλάξει τη ζωή μας. Συνήθως προς το χειρότερο. Σκεφτείτε το ασφαλιστικό και τους 'διαλόγους' των κυβερνήσεων με συνταξιούχους και απολυόμενους. Όλα εξαρτώνται από το πώς θα έρθουνε τα κοκκαλάκια. Τριάρες; Εξάρες; Ασσαίοι; Υπάρχει ανασφάλεια, εν πολλοίς δικαιολογημένη.

Ναι, αλλά τότε γιατί ο Έλληνας τρελαίνεται όταν συμμετέχει σε διάλογο για οποιοδήποτε θέμα; Ακόμα και όταν πρόκειται για πραγματικό διάλογο και όχι για αυταρχικό θέατρο λόγων στημένο από κυβερνήσεις κι εργοδότες; Γιατί παντού υπάρχει ένα διακύβευμα. Είμαστε σε κατάσταση πολιορκίας. Διαρκώς. Όλα είναι στον αέρα. Όλα διακυβεύονται ανά πάσα στιγμή. Το κεφάλαιο / οι εθνικιστές / οι ξένοι / η Δεξιά / οι Αμερικάνοι / ο Μεγάλος Αδερφός / οι Τούρκοι / οι αντιλαϊκές δυνάμεις καραδοκούν. Συνεχώς. Πώς είναι δυνατόν να γίνει νηφάλιος διάλογος; Εδώ ετοιμάζονται να μας __________ οι __________ .

Όπως λέει ο ποιητής και ψάλλει ο εθνεγέρτης:

Πρόβατα ξυπνάτε,
η σειρά μας έρχεται.
Κι εσεις τσομπανάκια
άντε να κουρεύεστε.

Πρόβατα ξυπνάτε,
πιάστε τα υψώματα.
Λύκοι θα υπάρχουν,
όσο υπάρχουν πρόβατα

κτλ.

Άρα, η δικαίωση της αντίθετης άποψης συνεπάγεται επικράτησή της και, κατά συνέπεια, καταστροφή, συντέλεια, πισωγύρισμα, άλωση, μαρασμό, απεμπόληση ιερών και οσίων (κεκτημένων), υποτέλεια, χούντα, finem Graeciae, ραγιαδισμό... Παντού υπάρχει ένας κίνδυνος. Αριστεροί, δεξιοί, προοδευτικοί, συντηρητικοί, χριστιανοί, αντίχριστοι, σατιρίζοντες και σατιριζόμενοι, όλοι συμμερίζονται ότι αν δεν επικρατήσει η "σωστή σκέψη" κατά τον διάλογο, θα μας πάρει ο διάολος, ο ιμπεριαλισμός, ο συντηρητισμός ή οι Τούρκοι (διαλέχτε τον οξαποδώ σας). Και μάλιστα γρήγορα.

Κι όμως, αν το σκεφτεί κανείς, οι θλιβερότερες συμφορές αυτού του τόπου και αυτού του λαού (να τις απαριθμήσω; τις ξέρετε), πάντοτε προέκυπταν και από την απουσία διαλόγου. Κανένα δεινό δεν επέπεσε πάνω μας ως αποτέλεσμα δικαίωσης, πολλώ μάλλον επικράτησης, της 'λάθος άποψης' μετά από διάλογο.

Απορία

στον 'Zensufi master' Νίκο Ξυδάκη

Θα είμαι σύντομος: φτιάχνουμε ένα κέικ, ήδη ψήνεται. Θα κλείσω μόλις έρθει η ώρα για τη σως σοκολάτα. Άλλωστε αυτά που θα διαβάσετε τα έχω ξαναπεί.

Στη ρίζα κάθε αναζήτησης για γνώση βρίσκεται η απορία. Αν πιστεύεις πως η θέση των μήλων είναι στο έδαφος και των νεφών στον ουρανό, αν είσαι βέβαιος για κάτι επειδή το έγραψε ο θείος Πλάτων ή το είπε ο δαιμόνιος Αριστοτέλης, τότε δεν πρόκειται να μάθεις τίποτα. Αν εμπιστεύεσαι το προφανές και το δεδομένο, τότε παραμένεις στο προφανές και το δεδομένο, στην επιφάνεια των πραγμάτων από όπου η γη φαίνεται επίπεδη κι εσύ στο κέντρο της.

Αναρωτήθηκα πολλές φορές πού βάζουμε το ορόσημο (ξέρετε, στη λεβέντικη Ελλάδα της αγνής παράδοσης, ο κόσμος αλληλοσκοτωνόταν και αλληλοσκοτώνεται για το πού μπαίνει το ορόσημο: δώθε από την ελιά ή κείθε από την ελιά). Αναρωτιέμαι δηλαδή ποιες γερά σφηνωμένες αβελτηρίες, ποια όλο κομπασμό ληρήματα, ποιες κοκορόμυαλες βεβαιότητες χρειάζονται αντίκρουση και ποιες πρέπει να αγνοούνται -- όπως αγνοείς τον φρικτό περαστικό που βρίζει συλλήβδην παπάδες, γυναίκες, πολιτικούς, μαύρους, αριστερούς, κόμματα, Αλβανούς, δεξιούς... Χρειάζεται πάντοτε υπομονή, μου έχει μείνει λίγη. Χρειάζεται κατάρτιση, μπορώ ανά πάσα στιγμή να λογοκλέψω τον Τάλω. Χρειάζεται και χρόνος. Χρειάζεται και ψυχραιμία. Μμ.

Άκουσα το χρονόμετρο, το μίξερ και το μπαιν-μαρί με καλούν από την κουζίνα.