Οι πόλεις ως εικόνες και ως διαθέσεις

 
Οι πόλεις είναι οι άνθρωποί τους. Το άσχημο Ηράκλειο έχει κόσμο ζωντανό, σπιρτόζο, αγχίνου. Τα όμορφα (κι αγαπημένα μου) Χανιά βαριούνται τη ζωή τους. Η μπαχαλίτσα Κολωνία πάλλεται και σφύζει και γλεντάει, το κουκλίστικο Ζάλτσμπουργκ είναι η πατρίδα του Μότσαρτ και τέλος.

Οι πόλεις δεν είναι εικόνες, οι πόλεις είναι οι διαθέσεις που δημιουργούν. Είναι απαραίτητη μια σχετική διανοητική και συναισθηματική ωριμότητα για να το καταλάβεις αυτό και για να προχωρήσεις από τις εικόνες στις διαθέσεις. Σε αυτό θα επιμείνω: αν συγκρίνεις το Χάρλεμ με το Μόναχο με όρους εικόνων και ευταξίας και όχι, κατ' αρχήν, διάθεσης, αυτό λέει κάτι για εσένα και για τη σχέση σου με την πόλη και τους ανθρώπους, νομίζω.

Συνεπώς είναι κουραστικό να διαβάζεις εγκώμια πόλεων μόνο και μόνο γιατί μέσα τους μπορείς να βγάλεις όμορφες φωτογραφίες, χωρίς π.χ. να παρεμβάλλονται κεραίες και καλώδια ηλεκτροδότησης, είναι αστεία η απόπειρα του Έντι Ράμα να κάνει τα Τίρανα ανθρώπινη πόλη βάφοντας τις προσόψεις παρδαλές. Παράλληλα, όσοι παραπονιούνται για γκρίζες και βρώμικες πόλεις, ας παν μέχρι Όσακα και Νάπολη.

Όσοι χαίρονται το σημείο φυγής του άξονα των Ηλυσίων Πεδίων στην Ντεφάνς, έχουν άραγε δει το Παρίσι από ψηλά; Τι είδαν; Όσοι καμαρώνουν την ομοιομορφία της Βαρσοβίας, του Μονάχου, των ιταλικών πόλεων, έχουν επίγνωση των όρων αυτής της ομοιομορφίας, δηλαδή της ευμάρειας, της ανοικοδόμησης, του κεντρικού σχεδιασμού, της στάσης κάθε δραστηριότητας από μια εποχή και μετά (με ακραίο παράδειγμα τη Σιένα), του εξοστρακισμού κάθε "ρυπαρής" 'η "οχληρής" δραστηριότητας εκτός των τειχών; Όσοι χαίρονται το κέντρο του Λονδίνου, έχουνε περπατήσει τα αχανή δομημένα τίποτα που περιέχονται μέσα στον Μ25; Κάθε φορά που λέτε μπλιαχ για την πανάσχημη Λάρισα και το άναρχο Ηράκλειο και τη στιβαρά μονότονη Δραπετσώνα, θυμηθείτε τη Σεούλ και το Τόκυο ή και το Λόουερ Ηστ Σάιντ και το Άλφαμπετ Σίτυ της Κοσμοπόλεως.

Τέλος, το αίτημα της γραφικότητας: αυτό που θέλει να μας επιβάλει μια πεζοδρομημένη Πανεπιστημίου στην Αθήνα. Πρέπει να αποφασίσουμε ποια τμήματα της πόλης θέλουμε να προορίζονται για ποιους, ποια για επισκέπτες και ποια για τους κατοίκους της: άλλο η Διονυσίου Αρεοπαγίτου, άλλο η Πατησίων. Το αίτημα της γραφικότητας δεν μπορεί να αφήνεται να γεμίζει λ.χ. ολόκληρη την πόλη αβραμοπούλεια άκυρα καγκελάκια-ανθρωποπαγίδες, ενώ τα παλούκια του Λονδίνου και του Άμστερνταμ θα έκαναν παρόμοια δουλειά. Δεν μπορεί να υποσιτίζεται η δημόσια συγκοινωνία και να βρίζουμε τον μαλάκα τον Έλληνα που παρκάρει όπου βρει.

Και υπενθυμίζω με την ευκαιρία, ότι όπου βλέπεις πολλή ασχήμια και πολύ κιτσαριό σε μια πόλη, κάποιος εξωραϊστής κρύβεται από πίσω -- κι αφήστε με ήσυχο με τα σατανικά αλουμίνια που αλλοίωσαν τα χωριά μας.